لیلا شوقی: سازمان جهانی بهداشت برای نظام‌های سلامت 3 هدف تعریف کرده است. افزایش پاسخگویی نظام سلامت، کاهش پرداخت مستقیم از جیب مردم و کاهش درصد خانوارهایی که به دلیل دریافت خدمات سلامت دچار هزینه کمرشکن شده‌اند 3 هدف تعریف شده سازمان جهانی بهداشت است. بنا بر همین اهداف در طرح تحول سلامت کشور هم بستههای خدماتی طرح بیمه سلامت تنظیم شد.
بر این اساس کاهش میزان پرداختی بیماران بستری در بیمارستان‌ها، حمایت از ماندگاری پزشکان در مناطق محروم، حضور پزشکان متخصص مقیم در بیمارستان‌ها، ارتقای کیفیت خدمات ویزیت در بیمارستان‌ها، ارتقای کیفیت هتلینگ در بیمارستان‌ها و دستورالعمل حفاظت مالی از بیماران صعب‌العلاج، خاص و نیازمند بخشی از برنامههای این طرح مهم بود.
4 سال گذشت!
با گذشت حدود 4 سال از شروع طرح تحول سلامت آنطور که باید این طرح به مرحله عمل نرسیده و بسیاری از برنامه‌ها روی کاغذ مانده است. یکی از مهم‌ترین بخشهای طرح، خدمات‌رسانی و تکریم جایگاه و شأن بیماران است. بر اساس این طرح قرار بود شأن و جایگاه یک بیمار و همراهش در زمان مراجعه به مراکز درمانی به طور شایسته حفظ شود اما مشکلات مردم در مراکز درمانی مانند صف‌‌های طولانی، برخی رفتارهای نادرست و خدمات‌رسانی نامناسب بخشی از روزمرگیهای بیمارستان‌ها شده است. مراکزی که به طور طبیعی کارشان باید درمان درد بیماران باشد، در برخی موارد خود نمک روی زخم بیماران می‌شوند. ازدحام، دغدغه‌‌های مالی، بروکراسی اداری برای مراحل پذیرش و ترخیص بیمار، بدهیهای کلان بیمهها به بیمارستان‌ها، گرانی و در مواردی کمبود دارو، همگی باعث شده روند خدمات‌رسانی به بیماران و تکریم آنها که جزئی از وظایف مهم این مراکز و کادر پزشکی و پرستاری است، این روزها آنطور که باید تکمیل نباشد.
منشور حقوق بیمار
در حالی تکریم بیماران در بیمارستان‌ها، بویژه بیمارستانهای دولتی بدرستی رعایت نمیشود که نه‌تنها در سند تحول سلامت، بلکه روی در و دیوار بیمارستان‌ها، اطلاعیه‌‌های چندبخشی به نام منشور حقوق بیمار نصب شده است؛ منشوری که شامل مفادی است که منجر به تکریم بیماران و خانواده‌های‌شان می‌شود. در بخش‌هایی از منشور بیمار آمده است: «حق برخورداری از مراقبت و درمان مناسب و با کیفیت بالا، حق برخورداری از اطلاعات، حق محرمانه بودن اطلاعات بیماران، حق رضایت آگاهانه، حق استقلال رای، حق برخورداری از آموزش سلامت و بهداشت، حق رعایت محیط خصوصی بیمار، حق داشتن آرامش، حق ابراز اعتراض و شکایت و حق جبران خسارت».
دود بدهی‌ها در چشم بیماران
همه اینها اهمیت توجه به بیماران را نشان میدهد. هر چند تکریم بیمار و خانوادهاش نکته مهم و حیاتی نظام سلامت است و همه مدیران بیمارستان‌ها به آن اشاره میکنند و هدف خود را این میدانند اما در عمل همیشه بخشی از این هدف فدای درآمدهای مالی می‌شود. توجه نکردن به رضایت بیماران و خانوادهها به بیمارستان‌ها ختم نمیشود؛ نظام بیمهای کشور هم که جزئی از سند طرح تحول سلامت است، به بیماران بیتوجه است و در این میان دود بدهیهای کلان بیمهایها به بیمارستان‌ها و بندهای ریز و درشتی که از ندادن حق بیمه بیماران شانه خالی میکنند، در نهایت به چشم بیماران میرود.
بنای اصلی طرح تحول
بیمارانی که بنا به طرح تحول سند نباید نگران هزینههای درمان باشند، امروز زیر هزینههای سنگین بیمارستان‌ها و بیتوجهی بیمهها کمرشان خم شده است. طرح تحول سلامت بر پایه تکریم و احترام به شخصیت بیمار و همراه بیمار بنا شده است.
بیمار و خانوادهاش رنج تحمل درد و هزینهها را دارند، در این شرایط توقع احترام و خدمات‌رسانی مناسب داشتن از بیمارستان و مراکز بیمهای انتظار بیجایی نیست. طرحی که روزی قرار بود امید دلهای نگران بیماران باشد، امروز انگار امید بیماران به تکریم و احترام را نقش بر آب کرده است.