محمد نجارصادقی: با وجود ممنوعیت خرید و فروش ارزهای دیجیتال توسط پلیس فتا و بانک مرکزی و نبود قانون برای ارزکاوی (ماینینگ) اما هر دوی اینها در حال انجام است. به گزارش «وطن امروز»، تاکنون قانونی برای این مهم تدوین نشده و حتی تلاشی نیز برای تدوین آن آغاز نشده و دستگاه‌های سیاست‌گذار و نظارتی از جمله بانک مرکزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و شورای عالی فضای مجازی هم اقدامی جدی برای کار کارشناسی در این باره انجام نداده‌اند.
اکنون چه بخواهیم قبول کنیم و چه نپذیریم، ارزهای دیجیتال به عنوان آینده پول در حال گسترش هستند. با شیوع ارزهای دیجیتال در سراسر دنیا، این پدیده با اختلاف دوساله در سال 2013 به ایران رسید. در واقع تحریم‌های اعمال شده در زمینه انتقال پول باعث شد در مدت زمان کوتاهی ارزهای دیجیتال به یکی از روش‌های پرداخت بین‌المللی ایرانیان بویژه بازرگانان تبدیل شود. سایت LocalBitcoins که یک استارت‌آپ خرید و فروش بیت‌کوین است، در آخرین آماری که درباره خرید و فروش بیت‌کوین توسط کشورهای مختلف (6 ماه منتهی به مهرماه 1397) منتشر کرد و در همین جریده گزارش کامل آن انتشار یافت، اعلام کرده بود روزانه ۱۶ میلیون دلار بیت‌کوین توسط کاربران ایرانی خرید و فروش می‌شود و از این نظر در رتبه ۲۹ جهانی قرار دارد. البته باید توجه کرد که این آمار فقط برای بیت‌کوین است و دیگر ارزهای دیجیتال رایج مانند اتریوم، بیت‌کش یا مونروی که بین ایرانی‌ها محبوبیت دارند در آن لحاظ نشده است. بنا بر این گزارش، غیر از اپلیکیشن‌های خارجی خرید و فروش ارزهای دیجیتال، در حال حاضر بیش از 10 اپلیکیشن خرید و فروش ارزهای دیجیتال ایرانی هم در حال سرویس دادن به کاربران داخلی و خارجی هستند، حتی سایت‌های این حوزه نیز براحتی اقدام به این کار می‌کنند و احتمال کلاهبرداری و سوءاستفاده از کاربران بسادگی وجود دارد. این در حالی است که بانک مرکزی در تصمیمی که بیشتر نشان‌دهنده ضعف یک سیاست‌گذار است به صورت اسمی خرید و فروش ارزهای دیجیتال را ممنوع کرده بود اما با یک جست‌وجوی ساده اینترنتی و بدون نیاز به فیلترشکن می‌توان این کار را انجام داد. در حال حاضر در کشور ما آنچه مهم‌تر از خرید و فروش ارزهای دیجیتال است، گسترش ارزکاوی یا ماینینگ است.
ارزکاوی چیست؟
به فرآیندی که توسط سخت‌افزارهای Asic کامپیوتری در شبکه بیت‌کوین توسط الگوریتم‌های ارزهای دیجیتال مشخص انجام می‌شود ارزکاوی می‌گویند. استخراج ارزهای دیجیتال می‌تواند بسیار سودآور باشد به شرطی که برق ارزان و سخت‌افزار مناسب این کار را داشته باشید. استخراج ارزهای دیجیتال رقابتی است. کشورهایی مانند چین و روسیه به دلیل برق ارزان‌تر غالب استخراج بیت‌کوین جهان را در اختیار دارند. تا چند سال پیش استخراج بیت‌کوین عمدتا با CPU یا همان پردازنده‌‌ها انجام می‌شد و سیستم‌های خانگی معمولی هم می‌توانستند به استخراج سودآور بیت‌کوین بپردازند اما با گسترش شبکه ارزهای دیجیتال و ماینرها، امروزه استخراج به‌صرفه ارزهای دیجیتال فقط با تراشه‌های مخصوصی به نام Asic امکان‌پذیر است. شهریورماه سال جاری ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی صنعت ارزکاوی را از دید دولت بلامانع دانست اما تاکید کرد هنوز دستگاه‌های دیگر نظر خود را در این باره اعلام نکرده‌اند و احتیاج به همراهی آنها وجود دارد. موضوع اصلی در پذیرش این صنعت نحوه تخصیص انرژی و برق است، در اغلب کشورهای جهان از کسانی که ارزکاوی می‌کنند مبلغی به عنوان مالیات اخذ می‌شود و آنها باید هزینه برق را با تعرفه گران‌تری پرداخت کنند. باید در نظر داشت که هر دستگاه ماینینگ در ثانیه 1500 کیلووات برق مصرف می‌کند، این در حالی است که یک ماکروفر معمولی در همین مدت تنها 900 کیلووات مصرف می‌کند. در حال حاضر به دلیل سهل‌انگاری سیاست‌گذاران حوزه ارزهای دیجیتال، افرادی با توجه به ارزان بودن برق در ایران و با سوءاستفاده از عناوینی مانند برق صنعتی و کشاورزی که به مراتب از برق خانگی ارزان‌تر است در حال فعالیت در این زمینه هستند، بدون اینکه از آنها مالیاتی اخذ شود. بنا بر این گزارش، هزینه برق کشاورزی در ایران برای هر کیلووات 0012/0، برق صنعتی هر کیلووات 01/0 و برق مسکونی هر کیلووات 03/0 دلار است (بر مبنای دلار 10 هزار تومانی) که ارزان‌ترین برق جهان محسوب می‌شود. اغلب کشورها به دلیل همین پرمصرف بودن دستگاه‌های ارزکاوی، این کار را در راستای حمایت از محیط‌زیست ممنوع کرده‌اند.
سوله‌های میلیاردی در امین‌آباد!
با این توضیحات، صنعت ماینینگ در ایران به سرعت در حال گسترش است و بیم این وجود دارد که در آینده‌ای نزدیک مشکل تامین انرژی در شهرهای بزرگ اتفاق بیفتد. در ادامه مشاهدات خبرنگار «وطن امروز» از یک فارم بیت‌کوین در اطراف تهران را می‌خوانید: بعد از چند ساعت رانندگی به ابتدای سه‌راه ورامین در جنوبی‌ترین نقطه تهران رسیدیم؛ اتوبانی به سمت شهرهای حاشیه‌ای استان تهران. اگر در این اتوبان به سمت کهریزک بروید در بین مسیر به منطقه‌ای به نام امین‌آباد می‌رسید که بیشترین اهالی این منطقه را کارگران ساختمانی کشورهای همسایه، کشاورزان صیفی‌کار و دامداران کوچک تشکیل می‌دهند. بین خانه‌های کاهگلی و عجیب و غریب اهالی این منطقه یک موضوع توجه هر فرد کنجکاوی را به خودش جلب می‌کند؛ گیرنده‌های غول‌پیکر دریافت اینترنت و آنتن‌های مخابرات آن هم در کنار سیلوهایی که مشخص نیست در آنجا چه فعالیتی انجام می‌دهند. پس از پرس‌وجو از اهالی متوجه می‌شویم آنها هم اطلاعی درباره آنچه که در این سوله‌ها انجام می‌شود ندارند و فقط از صدای بلندی دستگاه‌هایی که نمی‌دانند چیست و در طول 24 ساعت شبانه‌روز قطع نمی‌شود، گله می‌کنند. با توجه به اینکه پیش از این با یکی از ماینرهای بزرگ منطقه برای بازدید از دستگاه‌های او هماهنگ کرده بودیم داخل یکی از این سوله‌ها رفتیم. بیش از 300 دستگاه ماینینگ (9S) که قیمت هر کدام بین 6 تا 5/6 میلیون تومان است در یک سالن استریل با پشتیبانی چندین کولر گازی بزرگ در حال فعالیت بودند. این ماینر برای اینکه کمترین هزینه برق را پرداخت کند از برق کشاورزی استفاده می‌کرد که برای گرفتن این برق ارزان‌قیمت چندین باغچه کوچک روبه‌روی سوله ایجاد کرده بود تا به محض ورود مامور برق به او بگوید در حال کشاورزی است! در حال حاضر به دلیل اینکه ایران ارزان‌قیمت‌ترین برق صنعتی و کشاورزی دنیا را دارد و در کنار آن نیروی کار بسیار ارزان است، ماینینگ و ارزکاوی یک صنعت پرسود محسوب می‌شود. جالب اینجاست که همین ارزکاوها در حال حاضر در فضای مجازی اقدام به خرید و فروش ارز دیجیتال هم می‌کنند.
2 روایت از یک ممنوعیت
در این میان رئیس پلیس فتای ناجا با اشاره به اینکه تاکنون سازوکارهای مشخصی برای رمزارزها در کشور تعیین نشده است، گفت: برای هیچ وب‌سایت اینترنتی در این حوزه مجوز قانونی صادر نشده است. سردار سیدکمال هادیانفر اظهار داشت: مردم عزیزمان و شرکت‌های خصوصی و دولتی مراقب اپلیکیشن‌ها، نرم‌افزار‌ها، وب‌سایت‌های اینترنتی، ربات‌های تلگرامی، فیشینگ وب‌سایت‌ها و ایمیل‌ها، تبلیغات سوء وب‌سایت‌ها و افزونه‌های مرورگرها که برخی افراد سودجو تحت عناوین مختلف اعم از استخراج و دریافت بیت‌کوین و ایردراپ‌های رایگان و امثالهم و با استفاده از بدافزارهای آلوده اقدام به سوءاستفاده از سیستم‌های رایانه‌ای و سرورهای شرکت‌ها برای استخراج رمزارزها می‌کنند، باشند و هر چیزی را بدون دانش و اطلاع از آن دانلود و استفاده نکنند. وی گفت: افراد فعال در این حوزه باید دقت داشته باشند اکسچنج‌ها و کیف پول‌ها گلوگاه‌های اصلی کریپتوکارنسی بوده و هر لحظه احتمال کلاهبرداری و از دست رفتن سرمایه سرمایه‌گذاران متصور است.
از سوی دیگر بانک مرکزی اردیبهشت امسال به‌کارگیری همه انواع ارز دیجیتال از جمله بیت‌کوین را در تمام مراکز پولی و مالی کشور بر اساس مصوبه جلسه سی‌ام شورای عالی مبارزه با پولشویی ممنوع اعلام کرد. بانک مرکزی معتقد است ارزهای دیجیتال می‌توانند به‌عنوان ابزاری برای پولشویی، تأمین مالی تروریسم و به‌طور کلی، جابه‌جایی منابع پولی مجرمان، مورد استفاده قرار گیرند؛ از این‌رو حوزه نظارت بانک مرکزی برای پیشگیری از وقوع چنین جرائمی به‌کمک ارزهای دیجیتال، موضوع ممنوعیت به‌کارگیری پول دیجیتال را به بانک‌ها ابلاغ کرده است. با توجه به اهمیت این موضوع، بانک مرکزی به تمام شعب و واحد‌های تابعه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و صرافی‌ها توصیه کرد از انجام هر گونه خرید و فروش ارزهای دیجیتال یا انجام هرگونه اقدامی که به تسهیل یا ترویج ارزهای یادشده می‌انجامد، به‌صورت جدی پرهیز کنند. در بیانیه بانک مرکزی آمده بود که با متخلفان، برابر قوانین و مقررات مربوط برخورد خواهد شد.