printlogo


کد خبر: 205528تاریخ: 1397/11/7 00:00
بدون مدرن‌‌سازی کشاورزی احیای دریاچه ممکن نیست
کاهش ورود روان‌آب‌ها به دریاچه ارومیه

حقابه دریاچه ارومیه در بخش کشاورزی و برای تولید محصولات پرآب‌بر و فاقد توجیه اقتصادی مصرف می‌شود، بنابراین بدون اصلاح روش‌های کشت محصولات اقتصادی و مدرن‌‌سازی آبیاری عملاً احیای دریاچه ارومیه نیز ممکن نیست. به گزارش تسنیم از ارومیه، دریاچه این شهر از سال 1346 به عنوان یک پارک ملی به ثبت رسیده، چرا که این زیستگاه طبیعی در ابعاد مختلف انسانی، جانوری و گیاهی دارای اهمیت است اما روند خشک شدن آن نیز از اواخر دهه 70 آغاز شده و تاکنون ادامه یافته، بنابراین وضعیت بحرانی آن تهدید بالقوه‌ای برای انسان‌ها، جانوران و گونه‌های گیاهی متن و اطراف دریاچه ارومیه است. دولت در 5 سال اخیر سلسله برنامه‌های گسترده‌ای را در قالب راهکارهای بیست‌وهشت‌گانه ستاد احیا دریاچه ارومیه آغاز کرده که در برخی از آنها توفیقاتی هم کسب کرده است اما  با این حال هنوز دریاچه ارومیه احیا نشده و بنا بر اظهار خود دولتمردان فقط وضعیت آن تا حدودی تثبیت شده است تا در یک دهه پیش رو احتمالاً تمام یا بخشی از آن احیا هم شود. مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره تأثیر بخش کشاورزی در روند ایجاد بحران در این پارک ملی می‌گوید: در سالیان متمادی آب‌هایی که از طریق بارش نزولات الهی پشت سدها ذخیره شده است، صرف آبیاری محصولات کشاورزی بویژه چغندر قند در داخل حوضه آبریز شده است. مسعود تجریشی می‌افزاید: دریاچه ارومیه در 2 دهه اخیر سالانه 8 هزار و 800 میلیون لیتر آب تجدیدپذیر داشت اما در همین زمان تقریباً 18 درصد از مقدار بارش‌ها در پیرامون آن کاهش یافته است و این سبب شده روان‌آب‌های کمتری تولید شود و به همین سبب مقدار آب تجدیدپذیر به 7 هزار میلیون مترمکعب کاهش پیدا کرده است. به گفته وی، با توجه به‌ تحقیقات مشترک بین‌المللی که توسط دانشگاه‌های داخلی و خارجی و به سفارش ستاد احیای دریاچه ارومیه انجام شد، در سال‌های پیش‌رو امکان کاهش 25 درصدی میزان نزولات الهی نیز وجود دارد و علاوه بر آن دمای هوای حوضه آبریز دریاچه ارومیه نیز نسبت به 2 دهه اخیر افزایش یافته است که سبب افزایش تبخیر می‌شود و مضاف بر آن افزایش دما در سال‌های آینده نیز تداوم یافته و منجر به تبخیر مضاعف خواهد شد. وی می‌گوید: تا سال‌های 72 و 73 آب دریاچه‌ ارومیه در حداکثر تراز خود قرار داشت اما بعد از آن سالانه نظاره‌گر افت تراز دریاچه بودیم و به همین خاطر در 20 سال گذشته به‌طور میانگین 8 متر از تراز دریاچه کم شده است. تجریشی می‌افزاید: در گذشته به دلیل فقدان سد، سیلاب‌ها به طور مستقیم وارد دریاچه می‌شد اما اکنون این آب‌ها پشت سدها ذخیره شده و برای آبیاری بعضی محصولات کم‌مزیت کشاورزی اعم از چغندرقند مصرف می‌شود به ‌طوری که همین موضوع سبب شده تقریباً بیشتر از 50 درصد آب‌های ورودی به دریاچه کم شود. به گفته وی، باید نحوه و میزان کشت چغندرقند در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به صورت بنیادی تغییر یافته و سامان‌دهی شود، چرا که کشت آن از لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نیست. وی با اشاره به نحوه اجرای  27  راهکار برای احیای دریاچه ارومیه می‌گوید: نخستین و کارآمدترین راهکار برای نجات دریاچه ارومیه، کنترل و صرفه‌جویی آب در بخش کشاورزی است به گونه‌ای که هیچ لطمه‌ای به این بخش وارد نشود و در این میان با استفاده از فناوری‌های نوین می‌توان از هدررفت آب جلوگیری کرد. وی می‌افزاید: مهم‌ترین اقدام انجام‌شده در 5 ساله اخیر تثبیت وضعیت کنونی دریاچه ارومیه است، در حالی که در مقایسه با سایر کشورها در می‌یابیم کار احیا یا تثبیت دریاچه‌هایی همچون دریاچه آرال در روسیه یا گردسالک در غرب آمریکا موفقیت‌آمیز نبوده است. همچنین استاندار آذربایجان‌غربی در همین باره می‌گوید: مصرف بی‌رویه آب در بخش کشاورزی یکی از عوامل مهم بحران دریاچه‌ ارومیه به شمار می‌رود، میزان مصرف در این بخش در حال حاضر بسیار زیاد است. به گفته محمدمهدی شهریاری  مصرف آب در بخش کشاورزی حوضه آبریز دریاچه ارومیه 5 تا 7 میلیارد مترمکعب است در حالی که مصرف آب آشامیدنی کل کشور 7 میلیارد مترمکعب برآورد شده است. وی می‌گوید: تمام مشکلات احیا نشدن دریاچه را به دوش دولت می‌اندازند، در حالی که می‌توان با یک میلیارد مترمکعب آب تمام زمین‌های کشاورزی حوضه‌ آبریز را آبیاری کرد. شهریاری می‌افزاید: با این روند در عرض 2 سال دریاچه احیا می‌شود ولی هیچ همتی وجود ندارد.


Page Generated in 0/0060 sec