گروه اقتصادی: دولت در حالی برای تامین کالاهای اساسی مورد نیاز جامعه  ارز 4200 تومانی اختصاص می‌دهد که با توجه به شیوه ناکارآمد چرخه توزیع و جولان دلالان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، رانت گسترده‌ای در این زمینه ایجاد شده و این کالاها تقریبا به نرخ آزاد و بسیار گران به‌دست تولید‌کنندگان و مصرف‌کننده نهایی می‌رسد. به طور مثال ارز دولتی مربوط به نهاده‌های دامی به جای آنکه موجب پایین ماندن قیمت این اقلام برای تولیدکننده شود، نصیب دلالان می‌شود و تولیدکنندگان ناچارند آن را با قیمت بالا از واسطه‌ها خریداری کنند. براساس آمار رسمی، دولت در ۹ ماهه ابتدایی امسال 1/11 میلیارد دلار ارز دولتی برای واردات کالاهای اساسی اختصاص داده است. با این وجود از ۴۲ هزار میلیارد تومان یارانه‌ای که دولت در این بخش (مابه‌التفاوت ارز نیمایی و ارز ۴۲۰۰ تومانی) توزیع کرده است، بخش اندکی در قالب کالای اساسی و مواد اولیه ارزان‌قیمت به‌دست مردم و تولیدکنندگان رسیده است و بخشی از این یارانه نصیب دلالان و قاچاقچیان شده است. به عبارتی اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالاهای اساسی زمینه را برای فساد و سودجویی فراهم کرده و مشکلات زیادی را برای مردم و تولیدکنندگان به‌وجود آورده است. یکی از مهم‌‌‌‌‌ترین اقلامی که کشور در زمینه آن دچار وابستگی شدید به واردات است، نهاده‌‌های دامی است که طی ماه‌‌های اخیر نیز به دلیل تغییرات نرخ ارز، شرایط تحریم و... بازار این کالاها نوسانات زیادی را تجربه کرده است. با توجه به یارانه‌ای که دولت به واردات این اقلام اختصاص می‌دهد، ستاد تنظیم بازار (در دی‌ماه امسال) سقف قیمت هر کیلوگرم جو وارداتی را ۱۳۵۰ تومان، قیمت هر کیلوگرم ذرت وارداتی را ۱۳۵۰ تومان و نرخ هر کیلوگرم کنجاله سویای وارداتی و داخلی را ۲۴۵۰ تومان اعلام کرده است. اما به‌رغم یارانه سنگینی که دولت از محل مابه‌التفاوت نرخ ارز به واردات نهاده‌‌های دامی اختصاص می‌دهد، این اقلام طی ماه‌های اخیر با قیمتی بالاتر از نرخ مصوب به‌دست دامداران و مرغداران می‌رسد و بخشی از یارانه نصیب دلالان می‌شود. ناصر نبی‌پور، رئیس هیات‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران در گفت‌وگو با مهر، با اشاره به جولان دلالان در بازارها نهاده‌‌های دامی گفت: دلالان هر کیلوگرم سویا را برای ما بین ۲۴۰۰ تا ۲۶۰۰ تومان فاکتور می‌کنند اما بابت آن ۳۷۰۰ تومان می‌گیرند چون عرضه دست دلالان است و اگر تولیدکننده پول ندهد نهاده نمی‌دهند. همچنین سیداحمد مقدسی رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی گاوداران با بیان اینکه دلیل کمبود نهاده‌‌های دامی در بازار، مشکلات تخصیص ارز است، گفت: یکشنبه هفته جاری که به وزارت جهاد کشاورزی مراجعه کردیم گفتند این مشکل روز چهارشنبه گذشته حل شده و کشتی‌ها در حال تخلیه است. وی افزود: طی یک تا 2 روز آینده بارگیری‌ها شروع می‌شود و امیدواریم این مساله منجر به کاهش قیمت‌ها در بازار شود. رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی گاوداران کشور همچنین با انتقاد از عملکرد کارخانجات روغن‌کشی ادامه داد: باتوجه به اینکه کشور در شرایط تحریم قرار دارد ما نباید خود را دچار خودتحریمی کنیم. متاسفانه برخی افراد از این شرایط سوءاستفاده می‌کنند، درحالی که کارخانجات روغن‌کشی و تجار در این شرایط باید به منافع ملی توجه کنند. مقدسی با بیان اینکه دانه سویا با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور می‌شود، افزود: کارخانجات از این دانه روغن تولید می‌کنند و کنجاله آن را نیز باید به قیمت مصوب عرضه کنند اما این کار را نمی‌کنند، ما از کارخانجات روغن‌کشی خواهشمندیم با تولیدکنندگان همکاری کنند تا شاهد این اختلالات در بازار نباشیم. مقدسی در پاسخ به سوالی درباره شیوه دلالان در فروش این اقلام و عدم نگرانی آنها از ورود دستگاه‌های نظارتی گفت: برخی دلالان نهاده‌ها را به قیمت مصوب خریداری می‌کنند اما آن را به قیمت‌‌های بیش از 3 هزار تومان به تولیدکنندگان می‌فروشند، علاوه بر این شماره حساب هم نمی‌دهند و می‌گویند پول آن را نقدی پرداخت کنید تا ردی باقی نماند. مقدسی با بیان اینکه میانگین قیمت فروش نهاده سویا به تولیدکنندگان هم‌اکنون ٣٥٠٠ تومان است، گفت: نرخ مصوب این نهاده ٢٤٥٠ تومان است بنابراین حدود ٤٣ درصد آن را گران‌‌‌‌‌‌تر عرضه می‌کنند. وی تصریح کرد: متاسفانه در بازار، دلالان کنجاله را با قیمت ۳۴۰۰ تا ۳۵۰۰ تومان می‌فروشند و تولیدکنندگان نیز چاره‌ای جز خرید ندارند. وی در توضیح بیشتر گفت: به عنوان مثال اگر تولیدکننده‌ای یک کامیون ١٠ تنی (هزار کیلوگرم) نهاده سویا خریداری کند قیمت آن با نرخ مصوب ٢٤ میلیون و ٥٠٠ هزار تومان می‌شود اما با نرخ ٣٥٠٠ تومانی ٣٥ میلیون تومان می‌شود یعنی تولیدکننده ناچار است ١٠ میلیون و ٥٠٠ هزار تومان اختلاف قیمت را به‌صورت نقدی به دلال پرداخت کند. مقدسی با اشاره به اینکه این اتفاق درباره نهاده‌‌های دیگر مانند جو و ذرت نیز رخ داده است، درباره کند بودن بارگیری نهاده‌ها در بنادر اضافه کرد: خوشبختانه در حال حاضر مشکل ترابری نداریم و مشکل تخصیص ارز و ترخیص نهاده‌هاست. ایران در زمینه تامین نهاده‌‌های دامی حدود ۹۰ درصد به خارج از کشور وابسته است و سالانه حدود ۳ میلیارد ارز صرف واردات این محصولات می‌شود. در همین زمینه مجید موافق قدیری، رئیس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران نیز با اشاره به وابستگی ۹۰ درصدی کشور در زمینه تامین نهاده‌‌های دامی گفت: نیاز سالانه کشور به واردات نهاده‌‌های دام، طیور و آبزیان (جو، ذرت، کنجاله و...) ۱۱ میلیون تن به ارزش بیش از  ۳ میلیارد دلار است. بررسی وضعیت واردات نهاده‌‌های دامی طی 8 ماه سال جاری نشان می‌دهد تمام اقلام نهاده‌ها با رشد واردات مواجه بوده و تنها واردات کنجاله ۱۷ درصد کاهش داشته است، در حالی که دولت از فروردین‌ماه امسال به واردات نهاده‌ها ارز ۴۲۰۰ تومانی تخصیص داده است، شرایط بازار این کالاها در سال جاری چندان مطلوب نبوده است.