گروه اجتماعی: اهمیت مسأله بارورسازی ابرها طی چند ماه اخیر به حدی شده که نه‌تنها رسانه‌ها، بلکه عموم جامعه نیز این موضوع را دنبال می‌کنند. در همین باره موسسه تحقیقات آب، نشست تخصصی درباره چالش‌ها و انتظارات پروژه بارورسازی ابرها برگزار کرد. در این نشست صاحب‌نظران و مدیران این پروژه حضور داشتند. به گزارش «وطن‌امروز»، بنفشه زهرایی، مدیرکل دفتر مدیریت مصرف و ارتقای بهره‌وری آب و آبفای وزارت نیرو در ابتدای این نشست گفت: مرکز ملی باروری ابرها برای ارزیابی پروژه‌‌های بارورسازی انجام شده تاکنون از ظرفیت‌‌های مختلف مشاوره و تحقیقاتی کشور و روش‌‌های مرسوم و متداول در کشورهای پیشرفته استفاده کرده است. وی افزود: کشورهای توسعه یافته با امکانات پایش پیشرفته‌‌‌‌‌‌تر و گسترده‌تر، به این نتیجه رسیده‌‌اند که ارزیابی نتایج عملیات باروری ابرها بحثی تقریبی است و روشی که بتوان از طریق آن، نتایج عملیات بارورسازی ابرها را به‌طور دقیق ارزیابی کرد، شناسایی نشده است. این مقام مسؤول در وزارت نیرو، با رد برخی ادعاها مبنی بر صرف هزینه‌‌های هنگفت برای بارورسازی ابرها و با بیان اینکه هزینه‌‌های سنگینی برای بارورسازی ابرها نشده است، گفت: سال گذشته تمام بودجه مرکز بارورسازی ابرها 10 میلیارد تومان بوده، امسال 6 میلیارد تومان شده و برای سال آینده 8 میلیارد تومان در لایحه بودجه پیشنهاد شده است.
انتقاد از بودجه محدود پروژه بارورسازی ابرها
وی افزود: وزارت نیرو هیچ‌گاه به دنبال اجرای گسترده عملیات بارورسازی ابرها در کل کشور نبوده است و هیچ‌گاه ادعا نشده این فناوری می‌تواند مشکل کم‌آبی در مناطق مختلف کشور را حل کند. رویکرد وزارت نیرو برای سازگاری با کم‌آبی، مدیریت توأمان تامین و مصرف آب است. زهرایی اظهار کرد: در 3 سال گذشته، یک میلیارد و 500 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای توسعه آبیاری‌‌های تحت فشار و با هدف افزایش بهره‌وری مصرف آب در بخش کشاورزی و مدیریت مصرف آب در این بخش تخصیص یافته است، بنابراین بودجه‌ای که به مرکز بارورسازی ابرها اختصاص یافته، در مقایسه با سایر برنامه‌‌های دولت در رابطه با آب بسیار محدود است. زهرایی خاطرنشان کرد: هیچ ادعایی وجود ندارد که بارورسازی ابرها تمام مشکلات کم‌آبی کشور را حل می‌کند ولی به عنوان یک راهکار با اثربخشی محدود می‌تواند در کنار سایر راهکارهای سازگاری با کم‌آبی مورد استفاده قرار گیرد.
ایران تنها دارنده فناوری بارورسازی در خاورمیانه
در ادامه این نشست، فرید گلکار، مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات بارورسازی ابرها گفت: در صورتی که در نتیجه عملیات بارورسازی ابرها یک تا 2 درصد افزایش بارش اتفاق بیفتد، کل هزینه‌‌های بارورسازی جبران می‌شود. وی خاطرنشان کرد: بودجه بارورسازی ابرها برای کل کشور به اندازه قیمت یک آپارتمان در تهران است. وی تصریح کرد: هیچ‌گونه هزینه کلانی برای بارورسازی ابرها در کشور انجام نشده و آنچه در این زمینه عاید می‌شود، فقط سود قابل توجه است. مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات بارورسازی ابرها اظهار کرد: بارورسازی ابرها نباید به زمان خشکسالی موکول شود، بلکه به منظور استفاده بهینه از آب پاک اقیانوس‌ها از طریق ابرها باید این عمل به صورت مستمر انجام شود. گلکار افزود: خوشبختانه در ایران این پتانسیل وجود دارد که عملیات بارورسازی ابرها با استفاده از توان متخصصان داخل کشور انجام شود، در حالی که کشورهای همسایه و اغلب کشورهای دیگر فاقد این پتانسیل بوده و نیازمند حمایت کشورهای پیشرفته در این زمینه هستند. وی با اشاره به اینکه بارورسازی ابرها از دهه 50 در آمریکا آغاز شده و هر سال در حال پیشرفت است، ادامه داد: طبق اعلام یک شرکت فعال آمریکایی، بر اساس مستندات آماری، عملیات بارورسازی ابرها در زمینه تگرگ‌زدایی بین 25 تا 40 درصد و در زمینه افزایش بارش 20 درصد در این کشور موثر بوده است.
سیاسی‌کاری، مانع تداوم بارورسازی
در ادامه این نشست نماینده نیروی هوافضای سپاه اقدامات این نیرو در عملیات بارورسازی ابرها را تشریح کرد. شهاب جمشیدی گفت: در ابتدای همکاری با وزارت نیرو تیمی ۲۰ نفره متشکل از اساتید و دانشجویان رشته‌‌های مرتبط در کنار مجموعه عملیاتی نیروی هوافضا برای کمک به وزارت نیرو سازماندهی شدند. وی اعلام کرد: در یک سال اخیر تمام امکانات و ظرفیت‌‌های هوافضای سپاه جهت کمک به این مسأله آماده شد و هم‌اکنون برای اجرای عملیات هیچ محدودیت و مانعی نداریم. تنها مانع در استفاده کشور از برکات فناوری بارورسازی ابرها، حواشی سیاسی حاکم بر این مسأله علمی است. جمشیدی افزود: نیروی هوافضای سپاه تعداد هواپیماهای تخصیص یافته به بارورسازی ابرها را از یک فروند به 3 فروند افزایش داده است. وی با اعلام اینکه در گذشته تیم پروازی از کشور تاجیکستان با هزینه بالا برای بارورسازی به ایران می‌آمدند، ابراز داشت: هم‌اکنون تمام تیم عملیاتی از عزیزان ما در مجموعه نیروی هوافضا هستند.
استفاده از نانوذرات بیواسفنجی به جای یدید نقره
وی همچنین اظهار کرد: یگان پهپادی با ماموریت بارورسازی تشکیل و توسط وزارت نیرو آموزش‌‌های مرتبط با بارورسازی ابرها را سپری کردند و هم‌اکنون این یگان‌ها در ۵ منطقه کشور مستقر و آماده اجرای عملیات هستند. وی افزود: هزینه‌‌های کم و قدرت مانور بالای پهپاد این وسیله را به گزینه‌ای طلایی در بارورسازی ابر تبدیل کرده است. جمشیدی افزود: ظرفیت مجموعه فضایی نیروی هوافضا جهت کمک به ارزیابی عملیات بارورسازی و تعیین میزان موفقیت آن به روش سنجش از دور در اختیار وزارت نیرو قرار گرفته است. وی همچنین اعلام کرد: سال ۹۶ در تولید مواد مورد نیاز بارورسازی به تولید نمونه باکیفیت توسط یکی از اساتید دانشگاهی در بیرجند دست پیدا کردیم که این مواد با ارسال به روسیه توسط آزمایشگاه مرجع کشور روسیه تست شد. جهت بهینه‌‌سازی عملکرد مواد، آزمایشگاه فیزیک ابر در بیرجند طراحی و ساخته شد. این آزمایشگاه هم‌اکنون قادر به انجام عمده تست‌‌های مورد نیاز است. وی تصریح کرد: برای نخستین‌بار ژنراتورهای زمینی بارورسازی ابرها که در ارتفاعات نصب می‌شود در مراکز تحقیقاتی نیروی هوافضا طراحی و ساخته شد و ان‌شاءالله آماده نصب در نقاط مناسب اعلامی توسط وزارت نیرو خواهد شد. پایگاه‌‌های سپاه در ارتفاعات مورد نظر، آماده نصب این تجهیزات شده‌‌‌ است. وی با اعلام اینکه تجهیزات مورد نیاز جهت نصب فلرها روی هواپیما در یکی از شرکت‌‌های تخصصی خدمات هوایی در تهران طراحی و ساخته شد، ابراز داشت: طرح یکی از اساتید دانشگاه شیراز جهت استفاده از نانوذرات بیواسفنجی به‌عنوان جایگزین یدید نقره در هسته‌زایی در ابر در مرحله آزمایشگاهی تست و آماده تولید شد.