فاطمه عسگری‌نیا: از زمانی که نگهداری حیوانات در آپارتمان‌ها و منازل بین برخی افراد جامعه شیوع پیدا کرده است، همواره نگرانی از ابتلای انسان‌ها به بیماریهای حیوانی هم وجود داشته است. در این گزارش تلاش شده است با استفاده از نظرات پزشکان و متخصصان این موضوع واکاوی شود و بخشی از بیماریهایی که احتمال انتقال آنها از حیوانات بویژه سگ و گربه به انسان وجود دارد، بررسی شود.
«آتنا» بانوی 24 ساله جوانی است که قصد داشت گربه سفید کوچکش را پس از سال‌ها زندگی با آن، در یکی از کلینیک‌‌های دامپزشکی به صاحب جدیدش بسپارد. شاید اگر شخصی در این میان بود که از لحظات خداحافظی وی با «هستی» فیلم می‌گرفت و در شبکه‌‌های مجازی پخش می‌کرد، این صحنه یکی از پرمخاطب‌‌‌‌‌ترین فیلمهای منتشر شده در شبکه‌‌های مجازی شده بود. قصه جدایی آتنا از «هستی» مرتبط می‌شود به تصمیمش برای بچه‌دار شدن و هشدارهای اطرافیان مبنی بر اینکه تا زمانی «هستی» را کنارت داری محال است صاحب فرزند شوی! آتنا می‌گوید: «یک سالی می‌شود برای بچه‌دار شدن اقدام کرده‌ام اما به نتیجه نرسیده‌‌‌‌‌ایم و همه معتقدند وجود «هستی» باعث این موضوع شده است». موضوعی که «مهیا بهرامی» دامپزشک آن را رد می‌کند و معتقد است عقیم یا نازا شدن زنان با موی گربه پایه علمی ندارد. بسیاری از افراد گمان می‌کنند بیماری «توکستوپلاسموز» باعث نازایی آنها می‌شود این در حالی است که حتی اگر گربه‌ای به این انگل هم آلوده شود براحتی می‌تواند آن را دفع کند و تنها در صورت آلوده شدن غذای انسان به این انگل است که خطر ابتلا وجود دارد که احتمال چنین چیزی هم کم است.
اما چه کسی حاضر است ریسک این احتمال کم را بپذیرد، آیا احتمال آلوده شدن ظرف و غذای افراد به این انگل در صورت نگهداری حیوانات در منزل کم است؟
تهدید سلامت کودکان
هر چند این دامپزشک احتمال خطر نگهداری از حیوانات اهلی در خانه به شرط رعایت موازین بهداشتی را کم می‌داند اما دکتر «مسعود اقبالی» فوق‌تخصص کودکان و آنکولوژی نظر وی را رد می‌کند و به «وطن‌امروز» می‌گوید: زندگی با سگ و گربه برای افراد بویژه خانواده‌‌های دارای کودک، یک رفتار پرخطر و تهدید‌کننده است، چرا که سگ و گربه می‌توانند بیماریهای زیادی را به انسان منتقل کنند. وی در حالی که از انتشار فیلمهای همبازی شدن کودکان با سگ‌ها یا گربه‌ها در فضای مجازی ابراز تاسف می‌کند، می‌افزاید: «کامپیلوباکتر» ویروس خطرناکی است که سگ و گربه می‌توانند به کودکان انتقال دهند و نتیجه‌‌‌‌اش ناراحتی‌‌های گوارشی و اسهال است که همراه با تب، ضعف، بی‌حالی و شکم درد خواهد بود.
کرم لارو!
بنابر اظهارات این پزشک، با چه منطقی برخی خانواده‌ها اجازه می‌دهند کودکان‌شان سگ و گربه را همراه خود در رختخواب ببرند یا به این حیوانات اجازه می‌دهند براحتی در آشپزخانه‌‌های کوچک‌شان پرسه بزنند، غافل از اینکه سگ و گربه با لیسیدن خود کرم «لارو» را از پوست‌شان به روده انتقال داده و به‌واسطه امکان انتقال راحت آن به کودک می‌توانند هر لحظه سلامتی آنها را تهدید کند.
این پزشک متخصص اطفال با اظهار تاسف از رویکرد تک‌فرزندی خانواده‌ها و جبران جای خالی خواهر و برادر برای آنها با حیوانات خاطرنشان کرد: نگهداری و محبت به حیوانات خارج از فضای زندگی یک موضوع انسانی و خداپسندانه است اما این کار امروز در کشور ما آن هم در خانه‌‌های قوطی کبریتی آپارتمانی به چه قیمتی انجام می‌شود؟ به قیمت قربانی شدن کودکان‌مان؟
دردسرهای بزرگ
دکتر «محمد شبستری»
فوق‌تخصص بیماریهای چشم در این زمینه به «وطن‌امروز» می‌گوید: در طول سال ما با بیماران زیادی مواجه می‌شویم که به دلیل التهاب چشم و کوری یک‌طرفه به کلینیک‌‌های پزشکی مراجعه می‌کنند، بدون اینکه به ذهن‌شان خطور کند دلیل این گرفتاری
چیست؟
وی در ادامه اظهاراتش از نقش «کرم گرد» به عنوان یکی از کرم‌‌های شایع در بدن سگ و گربه در ابتلای افراد به این شرایط پرده برداشته و می‌افزاید: تخم این کرم از طریق مدفوع خارج شده از بدن حیوان بیرون می‌‌‌‌‌‌‌‌آید و متاسفانه پس از تماس کودکان و افراد بالغ با حیوان آنها را آلوده و دچار دردسرهای بزرگ می‌کند. وی توضیحاتش را با اشاره به نقش این کرم در ابتلای افراد به التهاب مغز و کبد تکمیل کرده و می‌گوید: خسارت‌‌های وارده از این بیماری به خانواده‌ها گاه آنقدر زیاد است که قابل جبران نخواهد بود.
آلرژی در سایه زندگی با حیوانات
برای اطلاع از بیماریهایی که دکتر شبستری اشاره‌ای کوتاه به آنها می‌کند، پای صحبت‌‌های دکتر «انوشه سرمدیان» فوق‌تخصص بیماریهای عفونی می‌نشینیم. پزشکی که معتقد است «کیست هیداتید» که عامل آن تخم نوعی کرم پهن است از طریق مدفوع سگ به انسان منتقل می‌شود. کیستی که سریع در کبد، ریه و مغز انسان جا خوش کرده و زندگی وی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. او می‌گوید: خیلی‌ها گمان می‌کنند نگهداری سایرحیوانات خانگی اعم از پرندگان و خزندگان این تهدیدات را برای آنها به همراه ندارد در حالی که اینطور نیست و ما متاسفانه شاهد بروز حساسیت‌‌های شدید اعم از آبریزش بینی، خارش چشم، عطسه و حتی تنگی نفس در بین اعضای خانواده‌‌‌هایی هستیم که نسبت به نگهداری گربه، سگ، خزندگان و پرندگان اقدام می‌کنند. سرمدیان اظهاراتش را درباره چرایی بروز آلرژی افراد در برابر سگ‌ها اینچنین ادامه می‌دهد: عامل اصلی بروز آلرژی در افراد در همزیستی با سگ‌ها به خاطر پروتئین‌‌های ترشحی سگ از ادرار، بزاق دهان و پوست مرده آن است. افراد حساسی که در تماس با سگ هستند به این پروتئین‌‌های بی‌خطر حساسیت نشان می‌دهند و گاه این حساسیت‌ها در بدن افرادی که با گربه‌ها در تماسند بیشتر است. به این شکل که عوامل حساسیت‌زا از طریق پوست و موی حیوان در تماس با فرش، لباس یا سایر لوازم خانه و حتی پراکندگی در فضای خانه باعث بروز حساسیت‌ها در افراد می‌شوند که مهم‌ترین نشانه‌های آن ورم و خارش در غشای بینی و اطراف چشم است.
اگزمای پوستی
اما دکتر «نسترن معصومی» متخصص پوست و مو معتقد است این عوامل حساسیت‌زا برای کودکان به‌واسطه لطافت پوست‌شان خطرناک‌‌‌‌‌‌تر است. این پزشک به «وطن‌امروز» می‌گوید: کودکانی که به سگ‌ها آلرژی دارند ممکن است علاوه بر ورم و خارش بینی و اطراف چشم به اگزما و التهابات دردناک هم مبتلا شوند، ضمن اینکه دیده شده در پی لیسیده شدن پوست لطیف کودکان توسط حیوانات، قرمزی پوست و ملتهب شدن آن اتفاق می‌افتد که اولین نشانه حساسیت پوستی کودکان است. ضمن اینکه بثورات پوستی روی صورت، گردن و قفسه سینه مشکلات پوستی دیگری است که در تماس کودک با حیوان وی را تهدید می‌کند. برای اینکه مبحث آلرژی به حیوانات خانگی را کمی باز کنیم پای صحبت‌‌های دکتر «محمد تهوری» فلوشیپ آلرژی و ایمونولوژی بالینی نشستیم.
وی معتقد است نگهداری حیوانات خانگی از سگ و گربه گرفته تا پرندگان تزئینی و زیبا تنها در ظاهر خطری برای اعضای خانواده به همراه ندارد، در حالی که مواد دفعی از بدن آنها برای مدت‌ها روی پوست و موی این حیوانات باقی می‌ماند و پراکنش آنها در فضای خانه موجب التهاب دستگاه تنفسی می‌شود. بنا بر اظهارات این پزشک متخصص، در مواردی مشاهده شده است کودکانی با سرفه‌‌های طولانی و سخت مدت‌ها تحت درمان پزشک قرار می‌گیرند. بچه‌‌‌هایی که حملات آسم و تنگی نفس را تجربه می‌کنند، تنها به این دلیل که با یک حیوان خانگی هم‌خانه‌اند؛ موضوعی که خانواده‌ها آن را از پزشک درمانگر مخفی می‌کنند و پزشک مجبور است برای درمان کودک حجم بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز کند بدون اینکه از اصل ماجرا خبردار باشد. نتیجه‌‌‌‌اش چه می‌شود؟ بروز عوارض بسیار این آنتی‌بیوتیک‌ها در بدن کودک و افزایش مقاومت دارویی.
تهوری با تاکید بر ضرورت توجه به بهداشت حیوان در صورت علاقه‌مندی به نگهداری از آنها در خانه و در کنار کودکان می‌گوید: رعایت نشدن اصول بهداشتی نگهداری از حیوانات خانگی باعث بروز بیماریهایی اعم از کیست هیداتیک (بیماری مشترک انسان و حیوان و نوعی بیماری انگلی)، ابتلا به توکسوپلاسموزیس (بیماری انگلی) از طریق گربه، توکسوکاراکنیس (بیماری انگلی) و بروز مشکلات چشمی، بیماری پسیتاکوزیس (بیماری تب طوطی) و بروز مشکلات ریوی و ابتلا به عفونت سالمونلایی از طریق ارتباط با لاکپشت می‌شود. بیماری خطرناکی که باید این روزها و در آستانه سال نو و بازار گرم فروش لاکپشت خانواده‌ها بدان توجه کنند.
کک در خانه!
شاید اسم بسیاری از بیماریهایی که در این گزارش اشاره شد را تا به حال نشنیده بودیم اما نام کک را همه شنیده‌‌‌‌‌ایم و از آزار و اذیت‌‌های این میهمان ناخوانده لابه‌لای بدن جانواران خانگی چون سگ خبر داریم و می‌دانیم وقتی وارد خانه بشود و لابه‌لای رختخواب‌ها، پرز فرش‌ها و لابه‌لای مبل‌ها پنهان شود، هیچ‌کس از آنها در امان نخواهد بود. چه‌بسا کودکانی که به نیش آنها آلرژی داشته و دچار تورم‌‌های دردناک و تاول مانند در جای نیش آنها خواهند شد.
کک‌ها چرخه عمری بین 16 تا 21 روز دارند و بیشتر روی شکم سگ، وسط سر و دم آنها جا خوش می‌کنند. این روزها که در هر گوشه و کنار شهر شاهد نگهداری حیوانات خانگی هستیم و هر روز بازار خرید و فروش این زبان‌بسته‌ها داغ‌تر می‌شود، شاید تنها گزینه پیش‌روی علاقه‌مندان به نگهداری از حیوانات، تغییر سبک زندگی‌شان باشد. از رعایت و تعیین خط قرمزهایی برای تردد حیوانات در خانه گرفته تا رعایت اصول بهداشتی آنها؛ تنها در این صورت است که می‌توانند خود را از ابتلا به این بیماری‌ها ایمن کنند.