فاطمه عسگرینیا: سیل که آمد، همه چیز را با خود برد. از خانه و زندگی مردم شهر و روستا گرفته تا امید و آرزوهای تازه به خانه بخت رفتهها و کودکانههای رنگارنگ بچههای قد و نیم قد. باران هر روز سختتر بارید اما هرچه بر شدت باران افزوده شد، ماراتن مهربانی مردم با سیل هم شدت بیشتری به خود گرفت؛ مردمی که به صورت فردی و گروهی، برای کمک به هموطنان خود راهی مناطق سیلزده شدند. آن وقت بود که گلستان، لرستان و خوزستان یکپارچه پر از ایرانیهایی شد که فریاد دادرسی مردم سیلزده را بیپاسخ نگذاشتند. انگار سیل به خانه و کاشانه خودشان زده است؛ مردمی که هر آنچه در توانشان بود برای کمک به سیلزدهها ارزانی داشتند. مدتی است تمام ایران برای کمک به سیلزدهها بسیج شده است. این روزها در پایتخت هم به هر کوی و محله که سر میزنیم، مردمی را مشاهده میکنیم که در مهربانی به سیلزدگان با هم رقابت میکنند. وعدهگاهشان هم پایگاه بسیج، مساجد یا هیاتهای مذهبی محلات است. این گزارش میدانی تلاش دارد گوشهای از عظمت حضور مردم برای یاری هموطنانشان و نقش ویژه مساجد و هیاتهای مذهبی و موکبها در ساماندهی و هدایت این موضوع را در نقاط گوناگون کشور و بویژه شهر تهران به عنوان پایتخت روایت کند. بیشک همه این حضور جهادی گسترده را نمیتوان در چند خط بیان کرد اما از قدیم گفتهاند مشت نمونه خروار است.
چه خبر از پایتخت؟
برای اینکه حال و هوای تهرانیها را روایت کنیم، راهی محلههای گوناگون شهر شدیم و سری زدیم به یکی از قدیمیترین مساجد شهر در خیابان کمالی در منطقه 11. جوانان شور و حال خاصی را حوالی مسجد «امام رضا(ع)» به پا کردهاند. مسجدی که در روزهای جنگ تحمیلی میعادگاه اهالی محله بود و محل اعزام رزمندگان، این روزها پاتوق زن و مرد و پیر و جوان شده که برای کمک به سیلزدهها دور هم جمع میشوند. علاوه بر جمعآوری کمکهای مردمی، عدهای از جوانان برای کمک به هموطنان عازم مناطق سیلزده شدهاند. «رضا نیکنفس» از جوانان محله میگوید: «خبر سیل که در ایام عید به گوشمان رسید همراه چند تن از دوستان به گلستان رفتیم اما دیدیم مردم سیلزده بیش از حضور ما در آنجا به امکانات اولیه زندگی نیازمندند، به خاطر همین برگشتن را به ماندن ترجیح دادیم تا این بار با دستی پر نزد سیلزدگان برگردیم».
در شرق تهران چه میگذرد؟
اما در شرق تهران مسجدی است به نام مسجد جابری که از فعالترین مساجد در منطقه پیروزی تهران به حساب میآید. این مسجد سقاخانهای دارد به نام سقاخانه حضرت ابوالفضل عباس(ع). این سقاخانه چند سالی است به محفلی برای جمع شدن نیروهای جهادی، بسیجی و اهالی محل دور هم تبدیل شده تا در مناسبتهای گوناگون، به عموم مردم خدمت کنند. بر و بچههای سقاخانه حضرت ابوالفضل(ع) این روزها همزمان با سیل گسترده در چند استان کشور، با جمعآوری کمکهای مردم در شرق تهران بویژه محله جابری، نیکنام، درودیان و شکوفه و همچنین کمکهای مردم در سراسر کشور، در قالب گروهی از جوانان، پیشکسوتان و همچنین اعضای هیات امنای مسجد جابری به صورت جهادی راهی مناطق سیلزده شدهاند و موکب این سقاخانه را در خوزستان به پا کردهاند. به گفته «حاج محمد قاسمی» مسؤول این سقاخانه، این روزها در تعدادی از شهرهای خوزستان کار طبخ و توزیع غذا در یک نوبت و در حدود روزانه هزار پرس بر عهده این سقاخانه قرار گرفته است.
زمان برای کمک اندک است
بالا و پایین شهر ندارد، همه آستینها را برای کمک به خواهران و برادران سیلزده بالا زدهاند. بچههای موکب خادمالحسین هم در میرداماد چادر جمعآوری کمکهای مردمیشان به پاست و نیروهای کمکیشان هم در حمیدیه اهواز مشغول خدمترسانی به مردم هستند. علاقهای به درج نام و نشانشان در گزارش ندارند، تنها میگویند زمان برای کمک کوتاه است و همه مردم باید در صحنه حاضر باشند. ترجیح میدهند برای اطلاع از چند و چون کارشان با «بهروز وکیلی» یکی از اعضای این موکب که این روزها همراه دیگر دوستانش در استان خوزستان مشغول خدمترسانی به سیلزدگان است صحبت کنیم. در تماسی که با این بسیجی داوطلب حاضر در مناطق
سیلزده داریم، میگوید: از نخستین روزهای وقوع سیل در شمال، غرب و جنوب کشور تیمهای جهادی موکب خادمالحسین به مناطق سیلزده اعزام شدند. ابتدا 50 نفر از جهادگران به آققلا اعزام و بعد از آن جهادگران در قالب 3 تیم 10 نفره در مناطق سیلزده جنوب حاضر شدند.
وی با اشاره به توزیع روزانه 5 هزار پرس غذای گرم بین سیلزدگان از سوی موکب خادمالحسین میگوید: موکب خادمالحسین تا روزی که احساس کند مردم مناطق سیلزده به کمک جهادگران نیاز دارند در کنار سیلزدگان میماند. این جهادگر جوان حضور در مناطق سیلزده و کمک به هموطنان نیازمند را وظیفه شرعی همه ایرانیان میداند و معتقد است: «خوشبختانه جوانان برای شرکت در موکبها و کمک به سیلزدگان استقبال خوبی داشتند و در این حضور پرشور خود وحدت ملی و انسجام ایرانی را به رخ همه کشیدند».
در مسجد ولیعصر تهران چه خبر است؟
اهالی محله آذربایجان و همسایههای مسجد ولیعصر (عج) هم این روزها بیکار ننشسته و با اهدای کمکهای خود به یاری سیلزدگان شتافتهاند. «حسین پناه» عضو هیات امنای این مسجد میگوید: تعداد زیادی از جوانان محله همراه چند تن از بزرگان محل در قالب تیم بسیج مسجد برای کمک به مناطق سیلزده در لرستان و خوزستان اعزام شدهاند و اعضای پایگاه کمکهای مردمی مسجد هم پس از جمعآوری کمک مردم محله و بستهبندی آنها با کمک بانوان محله نسبت به ارسال این کمکها اقدام کردهاند. وی از حضور همهجانبه اهالی محله در این شور مهربانی اظهار خرسندی کرده و میافزاید: حضور داوطلبانه و خودجوش مرد و زن محله در کمکرسانی به مناطق سیلزده یادآور فعالیتهای جهادی مردم در دوران جنگ است. زنان و مردانی که دوشادوش هم کمکرسانی به هموطنانشان را وظیفه ذاتی خود میدانند.
حضور پرشور موکب علیبن موسیالرضا
تعداد موکبهایی که از تهران راهی مناطق سیلزده شده، کم نیست. موکب علیبن موسیالرضا از جمله این موکبهاست؛ موکب سازمان بسیج شهرداری تهران که بنرهای تبلیغاتیاش برای جمعآوری کمکهای مردمی را میتوان روی در و دیوارهای شهر دید. «سیدمحمدحسین روحانی» از مدیران این موکب میگوید: تیم اعزامی از موکب علیبن موسیالرضا ابتدا در منطقه سیلزده پلدختر حاضر شدند اما بعد از حضور اغلب موکبها و تقسیمبندی کارها تیم 75 نفره ما به سمت خوزستان حرکت و کار پخت و توزیع 4 هزار پرس غذای گرم در روز را شروع کردند. به گفته وی، با افزایش تعداد نیروهای جهادی و تقسیم کار که با هدف جلوگیری از اصراف مواد غذایی در مناطق سیلزده انجام شد، بخش قابل توجهی از نیروهای جهادی موکب ما برای ساخت سیلبند در کوت سیدنعیم در سوسنگرد اعزام شدند و با کمک نیروهای بومی منطقه توانستند آب خروجی از سد کرخه را کنترل کنند. به گفته روحانی خدمات موکب علیبن موسیالرضا به این بخش ختم نمیشود، چرا که این موکب با استقرار یک دستگاه ماشین لباسشویی و خشک کن صنعتی، بستری را فراهم کرده تا 1200 نیروی مشغول خدمت در این مناطق بتوانند از خدمات آن بهرهمند شوند و لباسهای خود را شسته و خشک کنند. روحانی میگوید: «نیروهای بسیجی ما میکوشند آن بخش از وسایل زندگی مردم که قابل استفاده است اعم از فرش، پتو و لباس را بعد از شستوشو به کمپهای خارج از منطقه منتقل کنند». بخش قابل توجهی از نیروهای این موکب هم در تهران مشغول جمعآوری کمکهای مردمی و انتقال آنها به مناطق سیلزده هستند. روحانی ادامه میدهد: «بعد از انتقال کمکهای مردمی جمعآوری شده در تهران به مناطق سیلزده این کمکها بین 2400 خانوار که در برگیرنده جمعیتی معادل 8000 نفر از شهرهای مختلف خوزستان میشود، توزیع خواهد شد».
بچههای جهادی نازیآباد
در منطقه 18 و نازیآباد هم اهالی مسجد رسولالله روزهای زیادی است داوطلبانه نسبت به جمعآوری کمکهای اهالی محله خود برای سیلزدگان همت گماردهاند. «فائزه فرجی» یکی از بسیجیان داوطلب این پایگاه بسیج میگوید: درست است امکان حضور در مناطق برای کمک به برادران و خواهران سیلزده را نداریم اما میتوانیم در سنگر کمکرسانی به این عزیزان خدمت کنیم. وی که همراه دیگر بانوان محله نازیآباد از ابتدای سال نسبت به جذب کمکهای مردمی برای ارسال به مناطق سیلزده مشغول است، میگوید: هر کدام از ما نمایندهای برای جمعآوری کمکهای اطرافیان خود و ارسال آن به مناطق سیلزده هستیم.
زنان اراکی هم پای کارند
در اراک هم زنان دست به کار شدهاند و به تهیه سبزی و سیبزمینی سرخ شده برای سیلزدگان مشغولند. بانوان ساکن در شهرک هجرت شهر اراک از نخستین روزهای وقوع سیل در لرستان و خوزستان به جهت نزدیکی با این مناطق با خود عهد بستند به جای بیکار نشستن در خانه، با تهیه سبزی و خلال سیبزمینی سرخ شده، بخشی از نیاز مردم سیلزده به مواد غذایی را تامین کنند؛ 200 بانوی خیر و بسیجی داوطلبی که بیشتر ساعات روز خود را در مسجد محله سپری میکنند، به امید اینکه دلی را در مناطق سیلزده شاد کنند. حال و هوای مسجد حجتبنالحسن شهرک هجرت اراک این روزها حال و هوای مساجد اول انقلاب را گرفته است. این را «سیده زهرا بورقانی» یکی از نمازگزاران این مسجد میگوید و ادامه میدهد: این تنها کاری است که از دستمان برمیآید. امیدواریم مورد قبول درگاه حق واقع شود. حجتالاسلام «بهنام حبیبی» امام جماعت مسجد هم از تعامل عوامل مسجد با موکبهای مستقر در لرستان و خوزستان خبر میدهد و خاطرنشان میکند: با هماهنگیهای به عمل آمده و نیازسنجی انجام شده، مواد اولیه غذایی تهیه شده توسط بانوان اراکی را به این مناطق ارسال میکنیم.
کاهش آسیبهای روانی در سایه همدلی مردم با هم
همدلی، مهربانی و پشتیبانی از یکدیگر این روزها واژههای پر امیدی است که در گوشه و کنار کشور از زبان مردم شنیده میشود؛ گفتوگوییهایی که ریشه در همدلی این روزهای ملت ایران با هم دارد. البته دنیای مجازی و نقش بیبدیل آن در دامن زدن به این احساسات ناب مردمی را بعد از وقوع سیل ویرانگر نمیتوان نادیده گرفت. وقتی تصاویر ایستادگی چند جوان اهل دهلاویه مقابل سیل برای نجات جان همنوعانشان در رسانههای مجازی پخش شد، بیشک همه از خود پرسیدیم این تصویر زیبا مولود چیست؟ «امید عسگرپور» رفتارشناس اجتماعی در پاسخ به این پرسش به «وطنامروز» میگوید: روحیه همدلی و مهربانی بین مردم در زمان وقوع بحران جدا از ریشه در فرهنگ اصیل ایرانی، در سایه بلوغ فرهنگی و اجتماعی مردم حادث میشود. وی میافزاید: کاهش آسیبهای روانی مردم سیلزده در سایه حضور داوطلبانه نیروهای مردمی از سراسر ایران ارمغان ارزشمند ملت ایران برای خسارتدیدگان این مناطق بود.
گردان زنان نانوای کرمان
شور ایرانی برای کمک به سیلزدگان در همه نقاط ایران قابل روایت است. شاید یکی از زیباترین بخشهای این قصه مهربانی، فعالیت گردان بانوان نانوای شهر خانوک کرمان باشد؛ زنانی که روزانه 3 هزار قرص نان برای سیلزدگان پخت میکنند. این گردان مردمی که هر ساله در ایام اربعین حسینی کار پخت نان برای زائران حسینی را بر عهده دارد، این روزها فعالیتهای خیرخواهانه خود را معطوف مناطق سیلزده کرده است. مسؤول گردان زنان نانوای خانوک میگوید: گروه ما متشکل از 40 مادر، خواهر و همسر شهید است که فعالیتهای خود را از 3 سال پیش در موکبهای اربعین حسینی شروع کردهاند. «فاطمه زادخوش» اظهار داشت: هر روز به نام یکی از شهدای 8 سال دفاعمقدس کار پخت نان را شروع میکنیم و تا روزی که احساس کنیم مردم مناطق سیلزده به کمک ما نیاز دارند این کار را ادامه خواهیم داد.