گروه سیاسی: کمتر از 3 ماه پس از برگزاری نشست ضدایرانی ورشو، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در اقدامی عجیب با انتشار پیامی، روز قانون اساسی لهستان را به وزیر خارجه این کشور تبریک گفت و در اقدامی عجیب‌‌‌‌‌‌تر از همتای لهستانی خود خواست به ایران سفر کند. ظریف در این پیام گفته است مایل است دعوت خود از وزیر خارجه لهستان را برای امسال تجدید کند. به گزارش «وطن‌امروز»، پورتال خبری سفارت ایران در لهستان این پیام را منتشر کرده است؛ پیامی که تاریخ آن مربوط به 10 اردیبهشت‌ماه است. متن پیام محمدجواد ظریف به همتای لهستانی‌‌‌‌اش به این شرح است:
جناب آقای یاسک چاپوتوویچ
وزیر محترم خارجه جمهوری لهستان
فرا رسیدن روز قانون اساسی جمهوری لهستان را به جنابعالی تبریک می‌گویم.
امید است روابط تاریخی 2 ملت که همواره دوستانه و مبتنی بر احترام متقابل بوده است، در پرتو تفاهم و تلاش‌‌های مشترک کماکان پاس نگه داشته شود. مایلم دعوت سال گذشته خود درباره سفر جنابعالی به تهران را تجدید نمایم.
از خداوند متعال، سلامتی و بهروزی شما و موفقیت مردم لهستان را مسالت دارم.
محمدجواد ظریف
وزیر امور خارجه
ماجرای ورشو
نشست ضدایرانی ورشو 13 و 14 فوریه 2019 / 24 و 25 بهمن97 در لهستان برگزار شد. هدف این نشست افزایش فشارها بر ایران بود. دولت آمریکا با همراهی رژیم صهیونیستی و آل‌سعود 3 ضلع اصلی این نشست بودند. این مثلث ضدایرانی، دوستان خود را از برخی کشورهای دنیا دعوت کردند تا با برگزاری این نشست ضدایرانی، یک بسته فشار همه‌جانبه بر ایران تحمیل شود. همان زمان بسیاری ازکارشناسان تصریح کردند نشست ورشو برای سفت کردن حلقه تحریم ایران است. به هر حال اگرچه در نهایت استقبال دنیا از این نشست بسیار محدود بود و آمریکایی‌ها مجبور شدند دستور کار این نشست را که بر ایران تمرکز داشت به مسائل کلی درباره خاورمیانه تغییر دهند اما در حافظه مردم ایران، لهستان به عنوان یک کشور غیردوست و متخاصم معرفی شد. البته در آستانه برگزاری نشست ورشو، در ایران ماجرای کمک و یاری ایرانی‌ها به آوارگان لهستانی جنگ دوم جهانی مطرح و رفتار غیردوستانه و قدرنشناسی دولت لهستان در میزبانی از نشست ضدایرانی، به عنوان نشانه‌ای از دشمنی این کشور دریافت شد، چرا که نشست ورشو در واقع برنامه آمریکا برای نشان دادن اجماع جهانی علیه ایران بود و کاخ سفید تلاش داشت به بهانه تروریسم، سیاست‌‌های منطقه‌ای ایران را تضعیف کرده و برای خروج از برجام و اعمال تحریم‌ها علیه ایران، مقبولیت و مشروعیت جهانی ایجاد کند. دولت لهستان نیز با میزبانی از این نشست، در واقع ضدایرانی‌‌‌‌‌ترین تصمیم خود طی سال‌‌های اخیر را اتخاذ و در عمل خود را وارد اردوگاه دوستان ترامپ علیه ایران کرد. در این میان، اظهارات تند و ضدایرانی وزیر خارجه لهستان (یعنی همین مقامی که حالا ظریف برای او پیام تبریک فرستاده و او را به ایران دعوت کرده است) در نشست ورشو انتقادات مردم ایران نسبت به رفتار این کشور اروپایی را تشدید کرد. یاسک چاپوتوویچ پس از برگزاری نشست ورشو در نشست خبری مشترک با مایک پمپئو، همتای آمریکایی‌اش اظهارات تندی را علیه ایران مطرح کرد. چاپوتوویچ در نشست مشترک با پمپئو ایران را یک تهدید امنیتی دانست. وزیر خارجه لهستان گفت: «این برای من هم غافلگیر‌کننده بود که همه کشورهای حاضر در کنفرانس هم‌نظر بودند که ایران امنیت منطقه خاورمیانه را به خطر انداخته است». چاپوتوویچ که کشورش میزبان نشست ورشو بود، قبل از برگزاری این نشست نیز اظهارات تندی علیه ایران مطرح کرد. او درباره عدم دعوت ایران به نشست ورشو اظهار داشت: «به نظر لهستان، ایران صحبت‌هایی کرده و کارهایی می‌کند که در سطوح جامعه بین‌الملل نمی‌گنجد و این روند آرام برگزاری کنفرانس را تهدید می‌کند». البته پیش از برگزاری نشست ورشو، یک تقابل توئیتری میان محمدجواد ظریف و وزارت خارجه لهستان شکل گرفت. ظریف در توئیتر در انتقاد از برگزاری نشست ضدایرانی ورشو نوشت: دولت لهستان نمی‌تواند این لکه ننگ را پاک کند. وی همچنین در پیام خود نوشت: «کسانی که در آخرین نمایش ضدایرانی آمریکا شرکت کردند یا مرده‌اند یا سیاه‌رو شده‌اند یا به حاشیه رانده شده‌اند. ایران قوی‌تر از همیشه است. دولت لهستان نمی‌تواند این لکه ننگ را پاک کند». ظریف همچنین افزود: در حالی که ایران لهستانی‌ها را در جنگ دوم جهانی نجات داد، این کشور اکنون میزبان یک سیرک درمانده ضدایرانی شده است. ظریف همچنین پس از حمله تروریستی به اتوبوس پاسداران در سیستان‌وبلوچستان در توئیتر نوشت: «آیا اتفاقی است که درست همزمان با شروع سیرک ورشو، ایران مورد حمله تروریستی قرار می‌گیرد؟! مخصوصا اینکه در همان روز همکیشان این تروریست‌ها از خیابان‌‌های ورشو (این سیرک را) تشویق و با ربات‌‌های توئیتری حمایت می‌کنند؟! ظاهراً قرار است آمریکا همیشه انتخاب‌‌های اشتباه ولی انتظار نتایج متفاوت داشته باشد». وزارت خارجه لهستان نیز در واکنش به این توئیت ظریف، در حساب توئیتری خود نوشت لهستان تروریسم را در هر شکلی محکوم می‌کند و افزود واکنش به حادثه جاده خاش- زاهدان هم نمی‌تواند متفاوت باشد. در این توئیت لهستان حضور «تروریست‌ها» در ورشو را رد کرده و نوشت: «اینجا دموکراسی، آزادی بیان و همبستگی وجود دارد».
لکه ننگ پاک می‌شود؟
در روزهایی که دولت آمریکا پس از خروج از برجام نیاز به نمایش مقبولیت سیاست‌‌های ضدایرانی‌‌‌‌اش در دنیا داشت، دولت لهستان به کاخ سفید چراغ سبز نشان داد و ورشو میزبان یکی از مهم‌ترین نشست‌‌های آمریکا در اروپا شد. ظریف در توئیت‌هایش این نشست را «سیرک ورشو» نامیده و همچنین این اقدام را یک لکه ننگ برای لهستانی‌ها دانسته بود؛ لکه ننگی که پاک نمی‌شود. اما در شرایطی که لهستان با این اقدام دشمنی و خصومت خود را به ایران نشان داد، چرا ظریف به بهانه روز قانون اساسی لهستان، خصومت اخیر این کشور را به ناگاه فراموش می‌کند و برای آنها پیام تبریک و کارت دعوت به تهران می‌فرستد؟ چه اتفاقی طی کمتر از 3 ماه پس از برگزاری سیرک ورشو در مناسبات ایران و لهستان افتاده که ظریف به ناگاه چشم به رفتار خصمانه ورشو بست، روز ملی آنها را تبریک گفت و دعوتش از وزیر خارجه این کشور را تجدید کرد؟ این اقدام ظریف باز هم همان نگرانی جدی و مهمی را که طی 6 سال گذشته درباره دیپلماسی ضعیف دولت روحانی وجود داشته، مطرح و برجسته می‌کند. انفعال دیپلماسی در دولت روحانی از جمله گزاره‌‌‌هایی است که هزینه‌‌های هنگفتی در تعامل و مناسبات کشورها با ایران ایجاد کرده است. این‌بار نیز در موضوع لهستان، باز هم دیپلماسی انفعالی ایران، این گزاره را مطرح کرد که از منظر دیپلماسی، هزینه اقدامات ضدایرانی کشورها بسیار پایین خواهد بود. یا به عبارت دیگر، دستگاه دیپلماسی در دولت حسن روحانی نمی‌تواند هزینه خصومت با ایران را افزایش دهد. این واقعیتی است که طی سال‌‌های گذشته و بویژه در حوزه منطقه‌ای و سیاست ایران با اروپا مشاهده و بارها به وضوح دیده شد که وزارت امور خارجه محمدجواد ظریف در حوزه بازدارندگی دیپلماتیک، ناتوان و علیل است و این معلولیت هزینه‌‌های بسیار زیادی برای کشور به همراه خواهد داشت.
نقش ظریف در تکمیل حلقه تحریم نفتی
حسن روحانی هفته گذشته با اشاره به تحریم نفتی ایران و عدم تمدید معافیت‌‌های آمریکا برای 8 کشور خریدار نفت ایران، از عربستان و امارات که گفته شده قول جبران عدم عرضه نفت ایران در بازار انرژی را به آمریکایی‌ها داده‌اند، بشدت انتقاد کرد. «وطن‌امروز» 7 اردیبهشت‌ماه در گزارشی مفصل نوشت یکی از مهم‌ترین دلایل ترغیب سعودی به دشمنی با ایران و همکاری با آمریکا برای تنگ‌‌‌‌‌‌تر کردن تحریم نفتی ایران، پالس‌‌های اشتباهی بوده که دستگاه دیپلماسی ایران برای آنها فرستاده است. «وطن‌امروز» به فهرستی از عقب‌نشینی‌‌های مکرر وزارت امور خارجه دولت حسن روحانی اشاره کرد که فصل مشترک همه آنها انفعال دیپلماسی در مقابل عربستان بود. همین رفتارهای منفعلانه و تمایل و ابراز نیاز برای گفت‌وگو و تعامل با سعودی باعث شده تا حکام ریاض احساس کنند در حوزه دیپلماسی و به طور کلی در مجموعه دولت ایران، هزینه دشمنی با مردم ایران بسیار کم خواهد بود. به همین دلیل سران این کشور در اتخاذ تصمیمات ضدایرانی هراسی به خود راه نداده و درنگ نمی‌کنند. بر همین اساس این واقعیت را می‌توان برجسته کرد که یکی از مهم‌ترین دلایل همراهی عربستان با تحریم نفتی ایران و قولی که آل‌سعود به ترامپ دادند تا ترامپ ریسک تلاش برای صفر کردن فروش نفت ایران را بپذیرد، برآورد سعودی‌ها از بی‌هزینه یا کم‌هزینه بودن اقدامات ضدایرانی خود، دست‌کم در کانال دیپلماسی است.
در ادامه به برخی رفتارهای منفعلانه وزارت امور خارجه در مقابل عربستان به صورت خلاصه اشاره می‌شود.
بازنده غائله انفجار در بیروت: 28 آبان 92 سفارت ایران در بیروت منفجر شد. چندی بعد عوامل این انفجار دستگیر شدند. یک گروه سلفی با عنوان «عبدالله عزام» این اقدام تروریستی را انجام داده بود. فرمانده این گروه تروریستی نیز فردی به نام «ماجد الماجد» بود که دستگیر و به این ترتیب فاش شد او یک افسر سعودی وابسته به دستگاه امنیتی عربستان بود. در سایه تعلل و عدم پیگیری قدرتمندانه وزارت امور خارجه، ماجد که می‌توانست منبع ویژه‌ای برای طرح دعوای ایران علیه عربستان در مجامع بین‌المللی باشد، به طرز مشکوکی در لبنان کشته شد و حتی جنازه او نیز به عربستان سعودی تحویل شد. با همه اینها ظریف که باید حمله به سفارت ایران و شهادت رایزن فرهنگی کشورمان را به صورت جدی پیگیری می‌کرد، چندی بعد به بیروت رفت و جمله‌ای گفت که حزب‌الله لبنان را هم شوکه کرد. او که باید در مقام خونخواهی ایرانیان مظلوم سخن می‌گفت، در کمال حیرت همگان گفت خواهان بهبود روابط با عربستان در «عالی‌ترین سطح» است!
بی‌شرمانه در جده: 8 فروردین‌ماه 94 یکی از کاروان‌های عمره ایرانی که در حال بازگشت به ایران بود، در فرودگاه جده با حادثه هولناکی مواجه شد؛ 2 پلیس سعودی به بهانه بازرسی بدنی، 2 نوجوان را از میان کاروان ایران جدا کرده و به اتاق بازرسی بردند اما به بهانه بازرسی، این 2 نوجوان را مورد آزار و اذیت جنسی قرار دادند. عملکرد دستگاه دیپلماسی ایران در قبال این جنایت چه بود؟ اعتراض از طریق کاردار عربستان در تهران!
دوست من، عادل‌الجبیر: بهمن‌ماه 94 و در حالی که ملت ایران در عزای 500 نفر از هموطنان خود که به‌واسطه بی‌تدبیری سعودی‌ها در منا مظلومانه به شهادت رسیده بودند، قرار داشت، ظریف در یک اظهارنظر نسنجیده عادل الجبیر، وزیر وقت خارجه ضدایرانی سعودی‌ها را «دوست من» خطاب کرد و اینگونه بر زخم خانواده‌‌های داغدار نمک پاشید. وی که در اجلاس امنیتی مونیخ سخن می‌گفت همچنین اعلام کرد: «هیچ مانعی وجود ندارد که ما و «برادران سعودی‌مان» را از کار برای رسیدن به آینده‌ای روشن‌تر در منطقه بازدارد... ما و «برادران سعودی‌مان» با تهدید و چالش‌های مشترک در منطقه مواجه هستیم». وزیر امور خارجه روحانی در ادامه به رفتار دولت ایران با عربستان اشاره کرده و گفته بود: 500 زائر ما در مراسم حج کشته شدند اما ما روابط خود را قطع نکردیم، حتی روابط خود با عربستان را کاهش هم ندادیم.
دست دوستی‌ای که همچنان دراز است: مهرماه 97 در شرایطی که کمتر از 2 هفته از جنایت عمال سعودی در حمله تروریستی به مراسم رژه نیروهای مسلح در اهواز و به شهادت رساندن 24 نفر از هموطنان‌مان می‌گذشت، محمدجواد ظریف بار دیگر به سمت سعودی‌ها دست دوستی دراز کرد. او در این‌باره در توئیتر نوشت: «رئیس‌جمهور ترامپ، با گفتن اینکه سعودی‌ها نمی‌توانند بدون حمایت او 2 هفته دوام بیاورند، دائما آنها را تحقیر می‌کند. این سزای این توهم است که امنیت را می‌توان به دیگران سپرد. ما بار دیگر به سوی همسایگان‌مان دست دوستی دراز می‌کنیم: بیایید «منطقه‌ای قدرتمند» بسازیم و این خودبزرگ‌بینی آمریکا را مهار کنیم». اقدام عجیب ظریف آن هم 2 هفته پس از جنایت عمال سعودی در اهواز به قدری دور از انتظار بود که برخی رسانههای منطقه از آن به عنوان «دعوت بی‌سابقه ایران از عربستان» یاد کردند.
هلند و فاجعه «به من ابلاغ شد»
7 ژوئن 2018/17 خرداد97 سخنگوی سازمان اطلاعات و امنیت هلند (AIVD) خبر اخراج 2 دیپلمات سفارت ایران در آمستردام را اعلام کرد. سازمان اطلاعات و امنیت هلند هیچ توضیحی درباره دلایل اخراج این 2 دیپلمات ایرانی ارائه نکرد. با این حال اما رسانههای این کشور مدعی شدند دلیل اخراج 2 دیپلمات ایرانی، ماجرای مرگ 2 تروریست ضدایرانی مستقر در هلند بوده است. محمدرضا کلاهی‌صمدی، از اعضای گروهک تروریستی منافقین و عامل انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی و احمد نیسی، سرکرده گروهک تروریستی الاحوازیه در هلند کشته شدند. کلاهی آذر 1394/ دسامبر 2015 و نیسی نیز آبان 96/ نوامبر 2017 به هلاکت رسیدند. رسانههای هلندی مدعی بودند دیپلماتهای اخراج‌شده ایرانی به خاطر دست داشتن در این عملیات‌ها از هلند اخراج شدند. با این حال اما پس از چند ماه طرح اتهامات یکسویه و انفعال وزارت امور خارجه ایران، سرانجام خود هلندی‌ها ناچار شدند اعتراف کنند اتهامات آنها هیچ پایه و اساسی نداشته و ایران در ماجرای قتل این تروریست‌ها نقشی نداشته است. 18 دی‌ماه 97/ 8 ژانویه 2019 وزرای خارجه و کشور هلند در نامه‌ای به پارلمان این کشور رسما اعلام کردند 2 دیپلمات اخراجی ایرانی از هلند هیچ نقشی به صورت هدایت یا مشارکت در قتل نداشته‌اند. چند روز پس از این نامه، دادستان هلند نیز اعلام کرد هیچ ارتباطی میان قتل محمدرضا کلاهی با ایران یافت نشده است. این موارد نشان داد دولت هلند و سیستم قضایی این کشور صراحتا اعلام کرده‌اند دیپلماتهای اخراجی ایران نقشی در این اتهامات نداشته‌اند و آنها هیچ سندی نیز مبنی بر دست داشتن ایران در این قتل‌ها ندارند. دستگاه دیپلماسی ظریف تا قبل از این اذعان هلندی‌ها به بی‌گناهی دیپلماتهای ایرانی، در یک انفعال محض به سر می‌برد. اما با اعتراف هلندی‌ها به بی‌گناهی دیپلماتهای ایرانی، این بار شورای عالی امنیت ملی وارد عمل شد و به ظریف دستور داد 2 مامور سفارت هلند (2 زن) اخراج شوند. این 2 مامور سفارت هلند اخراج شدند اما ظریف این ماجرا را پنهان کرد تا اینکه وزارت خارجه هلند رسما با انتشار بیانیه‌ای اخراج 2 مامور سفارت خود در تهران را اعلام کرد. پس از اینکه هلند خبر اخراج مامورانش در ایران را اعلام کرد، محمدجواد ظریف در اظهارنظری غیرملی به گونه‌ای اظهارنظر کرد که نشان می‌داد او در این‌باره کاره‌ای نبوده است. ظریف درباره اخراج این 2 مامور سفارت هلند گفت که این یک دستور بوده که به او ابلاغ شده است! به اعتقاد کارشناسان، این رفتار ظریف نوعی شکاف و دوگانگی در سیاست خارجی ایران را القا کرد و مهم‌تر اینکه ظریف با این اظهارنظر ناپخته‌‌‌‌‌اش، در مقابل کشوری که در حق دیپلماتهای ایرانی جفا کرد و با نسبت دادن یک دروغ، تلاش کرد وجهه بین‌المللی ایران را مخدوش کند، اصطلاحا دست‌ها را بالا برد!