گروه سیاسی: بر اساس برخی گزارش‌‌های منتشر شده، حسن روحانی امروز چهارشنبه [یا فردا پنجشنبه] اعلام می‌کند ایران بخش‌‌‌هایی از تعهدات هستهای خود در برجام را لغو خواهد کرد. بر اساس این گزارش، ایران در سالگرد خروج آمریکا از برجام، بر اساس بندهای 26 و 36 توافق هستهای، به خروج آمریکا از برجام پاسخ متقابل خواهد داد. آنگونه که دولتی‌ها گفته‌اند؛ اروپایی‌ها به صورت غیررسمی در جریان این اقدام ایران قرار داده شده‌‌‌اند. طبق بند ۲۶ برجام، در صورت عدم پایبندی طرف مقابل به تعهدات، ایران حق دارد اجرای تعهدات خود را به شکل کلی یا جزئی متوقف کند. همچنین بر اساس بند ۳۶ اگر موضوع اختلافی با طی مراحل این بند فیصله نیافت شاکی می‌تواند این امر را به عنوان مبنای توقف کلی یا جزئی اجرای تعهداتش وفق برجام قلمداد کرده یا به شورای امنیت سازمان ملل متحد ابلاغ کند که معتقد است موضوع مصداق «عدم پایبندی اساسی» به شمار می‌آید.
به گزارش «وطن‌امروز»، اگرچه برجام اکنون یک توافق فاقد اعتبار در دنیا است و پس از خروج آمریکا از برجام و خروج عملی 3 کشور اروپایی از این توافق، ایران می‌تواند بدون مبنا قرار دادن مفاد توافق هستهای تعهداتش در این توافق را لغو کرده و برنامه هستهای خود را از سر بگیرد؛ با این حال اما دولت روحانی تمایلی به این اقدام ندارد و می‌خواهد اقدام متقابل ایران به خروج آمریکا از برجام و خروج غیرعلنی اروپا از این توافق را به صورت مقطعی و محدود انجام دهد. ایران بر اساس بندهای 26 و 36 به دنبال لغو جزئی و کلی بخش‌‌‌هایی از تعهدات خود در برجام است. اکنون این سوال مطرح است: در اولین گام، ایران کدام بخش یا بخش‌‌های تعهدات هستهای خود در برجام را به صورت جزئی یا کلی لغو خواهد کرد و این فعالیت‌ها را مجددا از سر خواهد گرفت؟
به گزارش «وطن‌امروز»، پیش‌بینی‌ها بیشتر مربوط به موضوع تامین سوخت مورد نیاز برنامه هستهای کشور است. به عبارت دقیق‌تر، ایران می‌تواند نخستین گام برای لغو تعهدات برجامی خود را از موضوع غنیسازی آغاز کند. بر اساس برجام، ایران که روزگاری 400 کیلوگرم اورانیوم با غنای 20 درصد تهیه کرده بود، اکنون تنها می‌تواند غنیسازی را در سطح 67/3 درصد انجام دهد. از سوی دیگر بر اساس مفاد برجام، ایران تنها می‌تواند یک حجم بسیار محدود از اورانیوم غنی شده در این سطح را در کشور انباشت کند. بر همین اساس، ایران تنها قادر خواهد بود به میزان تقریبی 300 کیلوگرم اورانیوم غنی شده خود در سطح 67/3 درصد را در کشور نگهداری کند و مابقی آن را باید با اورانیوم طبیعی (کیک زرد) معاوضه کند. طی 4 سال گذشته این فرآیند تبادل اورانیوم میان ایران و روسیه صورت پذیرفت. اکنون کارشناسان مسائل هستهای و نیز اساتید دانشگاه در حوزه حقوق بین‌الملل معتقدند ایران بر اساس بندهای 26 و 36 می‌تواند با ازسر‌‌‌گیری بخش مهمی از برنامه هستهای خود، یک تلنگر تکان‌دهنده به آمریکا و اروپا زده و همزمان، هم امیدوار به تحقق وفاداری اروپا به برجام شود و هم اینکه یک گام مهم برای بازگشت به برنامه هستهای خود برداشته باشد. کارشناسان بر همین اساس اعتقاد دارند در وهله نخست، بهترین اقدام ایران، ازسر‌‌‌گیری برنامه غنیسازی خود تا سطوح مطلوب و قانونی مورد نیاز است. بر همین اساس است که موضوع غنیسازی 20 درصد اکنون یک هدف بسیار مهم و تاثیرگذار به عنوان گام نخست ایران در پاسخ متقابل به خروج آمریکا از برجام و بی‌عملی اروپا نسبت به اجرای تعهداتش در برجام است.
موضوع غنیسازی در سطح 20 درصد به عنوان نخستین پاسخ ایران به خروج آمریکا از برجام و عدم اجرای تعهدات اروپا، از آن جهت قابل تحقق است و گمانه آن تقویت می‌شود که پیش از این رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان درباره طراحی سوخت مدرن 20 درصد مطالبی را مطرح کرده بود. علی‌اکبر صالحی 23 دی‌ماه 97 اعلام کرد ایران برای نخستین‌بار موفق شد طراحی سوخت مدرن ۲۰ درصد برای استفاده در رآکتور تهران را آغاز کند. صالحی ادامه داد: اقدامات اولیه برای طراحی سوخت مدرن 20 درصد آغاز شده است و در آستانه آن قرار داریم، محصولی که با سوخت 20 درصد قبلی متفاوت است و شکل آن عوض می‌شود و راندمانش بالا می‌رود. هر رآکتوری مانند رآکتور تهران ساخته شود قادر به تامین سوخت آن از این طریق هستیم. وی همچنین گفت تامین سوخت و ساخت اتاق کنترل از گلوگاه‌های اصلی در ساخت رآکتور است و اکنون طراحی رآکتور برای متخصصان کشورمان کاری بسیار ممکن شده است. صالحی اضافه کرد: رآکتور هستهای تهران تاکنون با سوخت قدیم کار می‌کرد اما سوخت مدرن، بهره‌وری رآکتور را افزایش می‌دهد.
اظهارات صالحی نشان می‌دهد در صورت وجود این طراحی، ایران می‌تواند بر اساس طراحی مدرن، اقدام به غنیسازی 20 درصد برای تامین سوخت رآکتور تهران کند.
امنیت ملی‌ها هم می‌گویند 20 درصد
اینکه ایران در نخستین پاسخ باید سراغ غنیسازی 20 درصد برود، موضوعی است که به غیر از کارشناسان، مورد قبول و مطالبه نمایندگان مجلس در کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی نیز هست. علاءالدین بروجردی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی درباره مقیاس پاسخ ایران به خروج آمریکا از برجام، اظهار داشت: «معتقدم با توجه به خروج آمریکا از برجام، اعمال مکرر و فزاینده تحریم‌ها و نمره ضعیف اروپا در عمل به تعهدات برجامی، غنیسازی اورانیوم جدای از دانش فنی که ما در اختیار داریم یک تجارت جهانی محسوب می‌شود و بسیاری از کشورها به آن نیاز دارند. همانطور که ما زمانی برای فعال نگه داشتن رآکتور تهران نیاز داشتیم اورانیوم ۲۰ درصد غنی‌شده را وارد کنیم. فکر می‌کردند ما توانایی تولید این ماده را نداریم اما توانستیم این نوع اورانیوم را در کشور تولید و نیاز خود را برطرف کنیم. بر این باورم که ما نباید برای تولید اورانیوم غنی‌شده در حد کمتر از خط قرمز تعیین شده محدودیتی را بپذیریم. اگر در برجام طرف‌های ما به تعهدات‌شان عمل نکردند ما در مجلس شورای اسلامی دست‌مان بسته نیست و معتقدیم در این صورت باید غنیسازی ۲۰ درصد را آغاز کنیم. بنابراین اگر طرف‌های خارجی بخواهند به این نوع بازی ادامه دهند ما از محدودیت‌هایی که داوطلبانه پذیرفته‌‌‌‌‌‌‌ایم، فاصله خواهیم گرفت».
فرصت تحریم جدید هستهای
کاخ سفید بتازگی یک تحریم جدید هستهای را علیه ایران اعمال کرد. بر اساس این گزارش، دولت آمریکا بامداد شنبه به وقت تهران بخش جدیدی از فعالیت‌های صلح‌آمیز هستهای ایران را تحریم کرد. بر اساس این گزارش، در بخشی از بیانیه‌ای که «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا منتشر کرد، در توضیح محدودیت‌های تازه علیه برنامه هستهای ایران آمده است: «از روز ۴ مه / 14 اردیبهشت، کمک به گسترش نیروگاه هستهای بوشهر فراتر از واحد رآکتوری کنونی، می‌تواند تحریم‌پذیر باشد. علاوه بر این، فعالیت‌ها برای انتقال اورانیوم غنی‌شده به خارج از ایران در ازای اورانیوم طبیعی هم می‌تواند تحریم‌پذیر باشد. ایران باید تمام فعالیت‌های حساس اشاعه‌ای، از جمله غنیسازی را متوقف کند، و ما اقداماتی را که از ادامه غنیسازی حمایت کند نخواهیم پذیرفت». پمپئو در این بیانیه می‌افزاید: «ما همچنین دیگر اجازه ذخیره‌سازی آب سنگین تولیدی مازاد بر محدودیت‌های فعلی ایران را نمی‌دهیم؛ چنین آب سنگینی دیگر نباید به هیچ نحو در دسترس ایران باشد». آمریکا با صدور این بیانیه، عملا کشورهای باقیمانده در توافق هستهای را از اجرای مفادی از این توافق از جمله تسهیل انتقال آب سنگین مازاد ایران به عمان، تبادل اورانیوم غنی‌شده با کیک زرد و همچنین همکاری روسیه در زمینه توسعه نیروگاه بوشهر منع کرده است. بر اساس این تحریم هستهای، آمریکا هر نوع مبادله اورانیوم غنی شده کمتر از 5 درصد ایران با اورانیوم طبیعی (کیک زرد) را مشمول تحریم می‌داند. بر این اساس، به نظر می‌رسد شرایط برای حفظ ذخایر اورانیوم غنی شده ایران در خاک کشورمان فراهم شده باشد. پیش از این علی لاریجانی، رئیس مجلس در واکنش به این تحریم آمریکا تصریح کرد در صورت اجرای این تحریم، ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران در کشورمان باقی خواهد ماند. بنابراین با حفظ این ذخایر اورانیوم در خاک کشورمان، موضوع غنیسازی 20 درصد به شکلی کاملا بی‌هزینه در دسترس خواهد بود.