گسترش و تعمیم سنت افطاریهای «ساده» در مکانهای «عمومی» از مهمترین توصیههای چندساله اخیر رهبر معظم انقلاب بوده است که سایت ایشان نیز طی این چند سال در قالب پویشهای مجازی تلاش بر جا انداختن آن در فضای عمومی و در جریان ارتقای سبک زندگی داشته است. پویشی که ابتدا با یک دعوت آغاز و پس از مدتی با فراگیری گسترده در عمده مناطق کشور اجرایی شد، از جهاتی جزو پررنگترین اقدامات اجتماعی بدنه متدین جامعه در سالهای اخیر محسوب میشود. بازخوانی توصیههای رهبر انقلاب در این مورد اما گویای آن است که دغدغه فراگیری این سنت از قدیمیترین آرزوهای ایشان بوده و در طول 3 دهه اخیر بارها به آن اشاره و مردم را دعوت به پیادهسازی آن کردهاند. آرزویی که هرچند بخش اجرایی شده آن با حالت کلان و ایدهآلش فاصلهای زیاد دارد اما میتوان آن را جزئی تفکیکناپذیر از تغییرات اجتماعی سالهای اخیر دانست. رهبر انقلاب 27 سال پیش و برای نخستین بار بود که طرح فراگیر افطاری ساده در معابر و مکانهای عمومی را مطرح و از مردم و نهادهای دینی دعوت به این کار کردند که چنین سنتی تبدیل به بخشی جداییناپذیر از فرهنگ روزهداری شود. آن ایام ایشان در دیدار مسؤولان کمیته امداد امام خمینی رحمهاللهعلیه چنین گفتند: «الان در بعضی کشورهای اسلامی سنت خوبی وجود دارد که در تمام ماه رمضان، اغلب مساجد افطاری میدهند؛ یعنی هرکس برود و وارد مسجد بشود، پذیرایی میشود. البته خانوادهها محروم میمانند؛ فقط مردان افطاری میخورند و برمیگردند! اگر بشود در اینجا هم همین سنت درباره افراد تحت پوشش شما رواج پیدا کند- البته با حضور تمام افراد خانواده- خوب است. در زمان رژیم گذشته، این ارتباطات معنوی، کم یا منجمد شده بود که البته متأسفانه بقایایش همچنان باقی است. ما باید در دوران اسلامی، این ارتباطات را زنده کنیم». بعدتر، در سال 86 در خطبههای نماز عید سعید فطر و سال 87 در خطبههای نماز جمعه نیز ایشان به این موضوع اشاره کردند اما هنوز آنچنان که باید این مساله فراگیر نشده بود. سال 92 اما در خطبههای نماز عید فطر، بار دیگر رهبر انقلاب به موضوع افطاری ساده اشاره کرده و گفتند: «یک سنت خوب هم امسال بیش از سالهای دیگر دیده شد که خوب است مورد توجه قرار بگیرد و آن، افطاری دادنهای ساده و بیپیرایه در مساجد و در خیابانها بود در بیشتر شهرهای کشور- که بسیار کار شایستهای است- در مقابل افطاریهای مسرفانهای که شنیده شد، دانسته شد که بعضیها به بهانه افطار، حرکات و عمل مسرفانه انجام میدهند و به جای اینکه در ماه رمضان وسیلهای بشوند برای نزدیکی روحی به فقرا و مستمندان، با این عمل، با این حرکت، خود را در لذات جسمانی غرق میکنند. نمیخواهیم بگوییم که اگر در افطار، کسی غذای مطبوعی مصرف کرد، این کار ممنوع است؛ نه! در شرع اینها ممنوع نیست؛ اسراف ممنوع است، زیادهروی ممنوع است، ریختوپاش فراوانی که گاهی در اینجور مجالس انجام میگیرد، ممنوع است. چه بهتر که کسانی که میخواهند افطاری بدهند، با همین سنتی که رایج شده است، افطاری بدهند؛ که مردم را، رهگذران را و کسانی را که مایلند از افطاری استفاده کنند، در این سفرههای رایگان و با بذل و بخشش و گشادهدستی، در کوچهها، در خیابانها، در حسینیهها، افطاری میدهند». بررسی تأکیدات رهبر انقلاب بر موضوع افطاری ساده نشان میدهد در حقیقت ایشان به دنبال بسط فرهنگ افطاری ساده و فرهنگسازی در این مقولهاند، چرا که از طرفی افطاری ساده، در نقطه مقابل «افطاری مسرفانه» قرار دارد که ناشی از سبک زندگی مصرفگرای افراد است و از طرف دیگر باعث فراگیری فرهنگ «انفاق»، یعنی انتقال توجه از «خود» به «دیگران» و در نتیجه تغییر فضای شهری میشود. از همین رو پایگاه اطلاعرسانی KHAMENEI.IR در سال 93، اقدام به فراخوان ارسال عکس از برگزاری مراسم افطاری ساده در سطح شهرها کرد. چند روز بعد از این فراخوان، موج اجتماعی گستردهای در فضای مجازی و واقعی راه افتاد و بیش از 1000 عکس به سایت KHAMENEI.IR ارسال شد. البته بیش از این تعداد نیز عکسهای مختلفی از مکانهای توزیع افطاری ساده در سراسر کشور در شبکههای اجتماعی منتشر شد و چند برنامه و گزارش رسانه ملی نیز به این موضوع اختصاص پیدا کرد. دامنه افطاری ساده البته فراتر از شهر تهران به سایر شهرهای کشور رفت و حتی در برخی روستاهای کشور عزیزمان نیز این سنت حسنه انجام شد. شاید مجموع این اقدامات بود که موجب شد رهبر انقلاب در خطبههاى نماز عید سعید فطر سال 93 از فراگیری بیشتر این موضوع احساس رضایت و چنین اشاره کنند: «آنچه انسان در این ماه رمضان، در میان این اعمال شخصى و عمومى و مردمى و اجتماعى مشاهده میکرد، اطعام مردم بهصورت عمومى و بهصورت افطارى ساده و همگانى در بین مردم ما بود که بحمدالله رایج شده است. سال گذشته از مردم عزیزمان خواهش شد تشریفات افطار را کم کنند، کمیت ضیافتشوندگان در افطار را افزایش بدهند؛ امسال در مراکز عمومى، در مراکز مقدس، در خیابانها، در افطاری ساده اگرچه ساده است و ساده برگزار میشود اما دارای تأثیرات شگرف فردی و اجتماعی است که کمترین آن ایجاد روحیه گذشت و ایثار و توجه به دیگران، و به مرور ساخت شهری بر مبنای شاخصهای یک شهر اسلامی است. شهری که در آن، روابط اجتماعی افراد بیش از هر چیز دیگری بر مبنای «دین» و آموزههای دینی است. حسینیهها در جاى جاى کشور، خبرهایى که به ما رسید، نشاندهنده این بود که مردم همت کردهاند و این کار را توسعه دادهاند. توصیه این حقیر این است که اینجور چیزها را- که در شکل دادن به سبک زندگى اسلامى تأثیر میگذارد- هرچه بیشتر توسعه بدهید».