مدیرکل دفتر جمعیت و سرشماری مرکز آمار در چهارمین نشست سالانه هم‌اندیشی کارشناسان جمعیت با عنوان چشم‌انداز جمعیتی ایران تصریح کرد: یک درصد جمعیت جهان در ایران جای دارد و آخرین نرخ رشد جمعیت ایران 24/1 درصد بوده است. علی‌اکبر محزون با بیان اینکه ایران در منطقه رتبه سوم جمعیت را به خود اختصاص داده، اضافه کرد: متوسط تعداد افراد هر خانواده در دهه60 بالغ ‌‌بر 1/5 بوده که با یک سیر نزولی به 3/3 رسیده است و بر اساس بررسی‌های انجام شده ترجیح بخشی از جمعیت کشور به سمت زندگی تک‌نفره سوق پیدا کرده است. وی ادامه داد: در حالی که جمعیت زنان در سن باروری در سال‌های اخیر با ۲۲ میلیون نفر به 2 برابر سال ۶۵ رسیده اما موالید این نسل 4/1 به نسبت پتانسیل کاهش یافته است. مدیرکل دفتر جمعیت و سرشماری مرکز آمار خاطرنشان کرد: تصویب خطوط کلی سیاست تحدید موالید در سال ۶۷، تشکیل شورای تحدید موالید در سال ۶۷، تصویب قانون تنظیم خانواده و جمعیت در همان سال و ترویج شعار 2 بچه کافی است، در کنار سیاست‌های بین‌المللی و تقویت این باور جهانی از طریق نهادهای داخلی، از دلایل این کاهش جمعیت است. وی با بیان اینکه در کاهش باروری ایران جزو سریع‌ترین کشورها در سطح جهان به شمار می‌آید، گفت:‌ در فاصله کمتر از یک دهه از مرز ۴۰ درصد باروری‌ها در سنین بالای ۳۰ سال گذشته‌ایم که این نشان از تأخیر در باروری و افزایش میل به تک‌فرزندی است. محزون با بررسی نرخ باروری در بین کشورهای منطقه در سال ۲۰۱۵ اظهار داشت: ایران رتبه ۲۵ از ۲۶ کشور منطقه را در باروری به خود اختصاص داده که این تغییرات در هرم سنی جمعیت و ترکیب سنی جمعیت و بازه سنی تأثیر می‌گذارد. بر این اساس، عمده جمعیت زیر 15 سال در دهه ۶۰ به جمعیت میانسال در دهه ۹۰ تغییر یافته است. وی تأکید کرد: باید از این مسأله آگاه باشیم که تئوری‌هایی در جهان علیه خانواده و جنگ‌هایی علیه آن در حال شکل‌گیری است و قدرتمندان معتقدند نهاد خانواده باید جایش را به نهادهایی مثل همباشی بدهد.
فاصله نسلی به ۳۳ سال رسید
در ادامه این هم‌اندیشی مریم اردبیلی، آینده‌پژوه و جمعیت‌شناس اظهار داشت: نرخ رشد هندسی نسل ایران در مرز صفر قرار گرفته و ما در حال وارد شدن به شرایط تله جمعیتی هستیم. اردبیلی افزود: چالش جدی در سیاست‌گذاری جمعیت این است که از واقعیت‌های جمعیتی کشور عقب هستیم. پس از اینکه حدود ۱۸ سال پیش جمعیت ما به زیر نرخ جایگزینی جمعیتی سقوط کرد تا امروز، بسته‌ای جدی‌ برای بازگشت نرخ باروری نداشته‌ایم. این آینده‌پژوه با تأکید بر اینکه نیازمند اجماع‌سازی میان خبرگان بویژه پزشکان به عنوان گروه مرجع هستیم، گفت: پزشکان تغییرات جمعیتی کشور را نمی‌شناسند. وی نبود مشارکت عمومی برای حل این بحران را از دیگر چالش‌های موجود عنوان کرد و گفت: نسل دهه ۶۰ که اکنون در مرحله باروری قرار دارد، احساس نمی‌کند اگر در این زمینه اقدام نکند با بحران سالمندی مواجه خواهد شد. اردبیلی با اشاره به اینکه  قشر زنان می‌توانند در حل این بحران بسیار کمک‌کننده باشند، بیان داشت: زنان ما سطح تحصیلات بالایی پیدا کرده‌اند و خواستار زندگی اجتماعی‌تر هستند. در کشورهایی که سطح تحصیلات و اشتغال زنان بالا می‌رود، برای مقابله با کاهش باروری، سیاست‌های انطباق محیط کار و خانواده را پیش می‌گیرند تا دچار این چالش نشوند. حتی در کشوری مثل فرانسه با پیشبرد این سیاست، نرخ جمعیت از معکوس به شرایط قابل قبول تغییر پیدا کرد. اردبیلی خاطرنشان کرد: تنظیم فاصله فرزندآوری هم می‌تواند بخشی از عدم تعادل سنی ما را حل کند اما غربالگری و سوءتفاهم‌هایی که این مسأله برای زنان داشته است، یکی از مشکلات جدی ما است؛ زمانی که پزشک به زنان باردار می‌گوید جواب غربالگری‌ات مشکوک است و توضیح نمی‌دهد مشکوک بودن به معنای ناسالم بودن جنین نیست، باعث رشد روزافزون سقط غیرقانونی در کشور می‌شود. وی با اشاره به نرخ و هزینه‌های ناباروری گفت: سیاست‌های غیرمستقیم در مسأله جمعیت بسیار تأثیرگذارتر از سیاست‌های مستقیم است؛ به‌عنوان نمونه در شرایطی که امکان فرزندآوری بالای ۲ فرزند در ذهن زوجین پاک شده، نیازمند تصویرسازی تعدد فرزندآوری از طریق رسانه‌ها هستیم. افزون بر این، رفع خرافه‌های باروری مثل اینکه زن بالای ۳۵ سال به هیچ روی نباید بارور شود یا لزوم وجود اختلاف سنی ۳ تا ۴ سال میان فرزندان باید دنبال شود.  از سوی دیگر محمدولی علیئی، استاد جمعیت‌شناس با توضیح  این نکته که گاهی درباره نرخ رشد بیشتر از آنکه باید صحبت می‌شود، گفت: باید بگویم این نرخ یک‌عدد سالانه است. وی اظهار داشت: نرخ رشد سالانه 24/1 صدم عنوان می‌شود اما نرخ رشد هندسی نسلی ایران به حدود
10/1 درصد رسیده، یعنی در مرز صفر قرار گرفته و فاصله نسلی ما ۳۳ سال است.  علیئی خاطرنشان کرد: ما در حال وارد شدن به شرایط تله جمعیتی هستیم که به لحاظ نظری امکان تغییر آن وجود دارد اما به لحاظ عملی هیچ کشوری هنوز نتوانسته از این تله عبور کند. این جمعیت‌شناس بیان داشت: مطالعه تحلیل فضای جمعیت بر اساس نرخ جایگزینی و نقاط جمعیتی نشان می‌دهد از سال ۶۵ تا ۹۵ نقاط تراکمی جمعیتی‌مان در مرزها به حدود ۱۲۳ نفر رسیده است، در واقع مرزهای کشور خالی از سکنه شده که بخشی از این شرایط ناشی از آموزش و بخشی ناشی از سیاست‌های توسعه‌ای است که باعث مهاجرت به سمت شهرهای بزرگ شده است. وی در ادامه گفت: تغییر الگوی جمعیتی کشور بشدت سرمایه‌بر است و کشوری مثل ژاپن حدود
۵ درصد تولید ناخالص ملی خود را صرف این مسأله کرد تا نرخ جایگزینی‌اش به مرز مناسب برسد، اگر این مساله در رسانه‌ها و قوانین حاکمیتی تبدیل به گفتمان نشود، فکر نمی‌کنم وضعیت افق جمعیتی کشور مناسب باشد.

نرخ رشد جمعیت در ایران نزولی شد
مدیرکل دفتر جمعیت و سرشماری مرکز آمار گفت: روند شاخص کل جمعیت ایران کاهشی و در حال حرکت به سمت رشد منفی است. به گزارش فارس، علی‌اکبر محزون اظهار داشت: تا پیش از سال ۱۳۷۵ بیشترین سهم جمعیتی ما مربوط به متولدان زیر 15 سال بود اما بعد از سال ۷۵ تا سال ۹۰ جمعیت جوان 29-15 ساله بیشترین سهم را داشته‌اند اما از سال ۹۰ به بعد بیشترین سهم جمعیت را جمعیت میانسال به خودشان اختصاص داده‌اند. وی افزود: ۶۷ درصد جمعیت کشور ما در بازه سنی 69-15 سال و در فرصت طلایی رشد قرار دارند. تا سال ۱۴۲۰ این پنجره جمعیتی برای ما باز است و اگر از آن استفاده نکنیم فرصت را از دست می‌دهیم. مدیرکل دفتر جمعیت و سرشماری مرکز آمار با اشاره به روند موالید در کشور گفت: در چند سال اخیر با رشد منفی روند موالید مواجه شدیم که بر اساس آن از یک میلیون و ۷۰ هزار ولادت در سال ۱۳۹۲ به یک میلیون و ۳۶۷ ولادت در سال ۱۳۹۸ رسیده‌ایم. وی افزود: در سرشماری اخیر شاهد کاهش سهم جمعیت جوانان 29-15 سال بودیم که این مسأله در حال تبدیل شدن به یک مخاطره است.