سودان بحران مهمی را پشت سر گذاشت اما وارد بحران تازهای شد. وسیعترین کشور آفریقای عربی این روزها صحنه نزاع مخالفان دیکتاتوری با شورایی نظامی است که به اسم انقلاب روی کار آمده اما خود همان بدنه دیکتاتوری نظامی فاسد عمرالبشیر است. دیروز البشیر برای نخستین بار پس از انتقال قدرت و سرنگونیاش در یازدهم آوریل گذشته در انظار عمومی ظاهر شد، البته او این بار به جای رفتن به کاخ ریاست جمهوری، در حال انتقال به دادستانی خارطوم برای رسیدگی به اتهاماتش بود. اگرچه ظاهرا البشیر از قدرت خلع شده اما کسی که در راس شورای نظامی به عنوان حاکم مطلق به جای او تکیه زده، کسی نیست جز همان بازوی نظامی سفاکش در دوران حکومت 30 سالهاش، یعنی عبدالفتاح عبدالرحمن البرهان؛ ژنرالی که برای سالها به عنوان بازرس کل ارتش و فرمانده کل قوای زمینی سودان – تنها نیروی نظامی مهم این کشور – نقشی مستقیم در سرکوب مخالفان داشت و در نهایت با یک شبهکودتا با حمایت سعودی، مصر و اسرائیل همانند آنچه پیشتر در کشور همسایه شمالی یعنی مصر رخ داده بود، جریان انقلاب سودانیها را منحرف کرد. شورا یا مجلس نظامی انتقالی در حالی مذاکرات با گروههای مخالف را پذیرفته که طی هفته جاری و در جریان حمله نیروهای تحت امر این شورا به محل تحصن مخالفان در شهر «خارطوم» بیش از ۱۰۰ غیرنظامی کشته و دهها تن بشدت زخمی شدند؛ جنایتی که اعتراضات شدیدی را در عرصه منطقهای و بینالمللی به دنبال داشت. در همین ارتباط، شورای امنیت سازمان ملل در نشست اخیر خود بشدت خشونتهای جاری در این کشور را محکوم کرد. در این نشست از شورای نظامی سودان که زمام امور را در این کشور به دست دارد، خواسته شد برای دستیابی به یک راهکار تلاش کند. شورای امنیت با صدور بیانیهای اعلام کرد: «باید خشونتها در سودان علیه غیرنظامیان سریعاً متوقف شود». در این بیانیه همچنین بر اهمیت محافظت از حقوق بشر در سودان تاکید شد. این جنایتها علیه غیرنظامیان سودانی واکنشهای دیگری را نیز به دنبال داشته است. از جمله میتوان به اظهار نظر «محمد بن عبدالرحمان آلثانی» وزیر خارجه قطر اشاره کرد که سودان را یک کشور حیاتی برای تمام منطقه میداند اما معتقد است: «سرکوب اعتراضاتی که در سودان و در مقابل فرماندهی کل ارتش این کشور در خارطوم رخ داد، جنایتی وحشیانه بود». او همچنین افزود این اقدامات وحشیانه علیه غیرنظامیان هرچه سریعتر باید متوقف شود. در هر صورت، بهرغم ارتکاب جنایتهای هولناک علیه غیرنظامیان توسط نیروهای شورای نظامی بویژه در شهر خارطوم، قرار است شورای نظامی و مخالفان، مذاکرات خود برای برونرفت از بحران کنونی را از سر گیرند. در همین ارتباط، منابع رسانهای اعلام کردند: «معترضان سودانی و شورای نظامی حاکم بر سودان با انجام توافقاتی مذاکرات خود را برای تشکیل شورای انتقالی از سر میگیرند». این منابع همچنین تأکید کردند: «بر اساس این توافقات، معترضان پذیرفتهاند به نافرمانیهای خود پایان دهند و در عوض شورای نظامی نیز پذیرفته زندانیان سیاسی را آزاد کند». نافرمانیهای مدنی در سودان در حالی به صورت موقت متوقف شد که بسیاری از مردم و صنفهای متعدد شغلی به آن ملحق شده بودند. البته کارشناسان و ناظران عرصه سیاسی بر این باورند موقتی بودن توقف نافرمانیهای مدنی در سودان، اقدامی هوشیارانه از سوی مخالفان بوده است تا بدین ترتیب، در صورت تداوم اقدامات خصمانه شورای نظامی، نافرمانی مدنی را دوباره آغاز کنند. بهرغم موافقت شورای نظامی سودان با انجام گفتوگوهای سیاسی، به نظر میرسد این شورا قصد خرید زمان برای تثبیت قدرت خود در این کشور را دارد. علت اصلی این مسأله هم آن است که شورای نظامی انتقالی در سودان طی هفتههای اخیر بارها درخواستهای خارجی برای توقف عملیاتهای نظامی و ورود به مذاکرات مستقیم و دوجانبه با رهبران مخالفان را رد کرده است. بر همین اساس، اکنون نیز با افزایش عزم ملی برای مقابله با شورای نظامی، به نظر میرسد مقامات این شورا قصد خرید زمان برای دور زدن مطالبات مشروع مردمی را داشته باشند. در این میان، کشورهای خارجی نیز حاضر به دست کشیدن از حمایت از شورای نظامی جهت مقابله با معترضان و مخالفان آن نیستند. به عنوان نمونه میتوان به مصر اشاره کرد که اخیراً در پیامی به شورای نظامی برای ارائه کمک به آن جهت مقابله با مخالفان اعلام آمادگی کرده است. در همین ارتباط تارنمای «العربی الجدید» به نقل از منابع آگاه نوشت کمیته اطلاعاتی مسؤول پیگیری پرونده سودان به ریاست «عباس کامل» رئیس سازمان اطلاعات مصر پیشنهاد ارائه کمک از سوی قاهره به شورای نظامی سودان جهت سرکوب «نافرمانی مدنی» را ارائه کرده است. این در حالی است که علاوه بر مصر، دیگر کشورهای عربی همچون امارات عربی متحده و عربستان سعودی نیز قصد ندارند به دخالتهای خود در سودان و حمایتهایشان از شورای نظامی علیه مخالفان و معترضان پایان دهند. حمایتهای ریاض و ابوظبی از شورای نظامی در ارتکاب جنایتهای هولناک علیه معترضان در حالی است که مقامات اماراتی تلاش میکنند با فرافکنی، خود را حامی روند مسالمتآمیز انتقال قدرت در سودان نشان دهند.