دکتر فواد ایزدی، کارشناس مسائل بین‌الملل و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با «وطن‌امروز»، اقدام قاطعانه سپاه در ساقط کردن پهپاد جاسوسی آمریکا را موجب تصحیح برخی برآوردهای اشتباه آمریکایی‌ها در قبال فشار و حمله به ایران توصیف کرد؛ برآوردی که به اعتقاد دکتر ایزدی در نتیجه رویکرد دیپلماسی ایران ایجاد شده بود.
***
اقدام سپاه در انهدام پهپاد جاسوسی آمریکا تا چه میزان محاسبات و برآوردهای اشتباه آمریکا در قبال ایران را تصحیح کرد؟
اقدام اخیر سپاه پاسداران که خیلی هم کار مهمی بود محاسبات اشتباه آمریکا درباره کشورمان را تغییر داد آن هم به‌صورت خیلی جدی. در سال‌‌های اخیر ادبیاتی در آمریکا در حال شکل‌‌‌گیری و تقویت بود مبنی بر اینکه اگر به ایران حمله شود، ایران جواب نخواهد داد. این باور آمریکایی‌ها البته از سیاست خارجی 6-5 سال اخیر کشورمان متاثر بود به گونه‌ای که طرف مقابل در این مدت تعرض‌‌های متعددی به ایران داشت از جمله اینکه از برجام خارج شده بود یا برخی اقدامات دیگر اما پاسخ محکمی از سوی ایران دریافت نکرده بود. به همین خاطر اقدام اخیر سپاه در سرنگونی پهپاد آمریکایی خدمت بزرگی به کشور بود. آمریکایی‌ها برای حمله نظامی هیچ محذوریت اخلاقی ندارند و اگر به این نتیجه برسند که حمله نظامی برای آنها هزینه چندانی ندارد، حمله می‌کنند. برخی افراد در آمریکا نظیر سناتور تام کاتن به صراحت گفته بودند حمله به ایران آسان خواهد بود. واقعا نیاز بود که این نگاه اصلاح شود. نکته‌ای را هم رهبر معظم انقلاب فرموده بودند که دوره بزن و در رو تمام شده است؛ این موضوع باید در عمل به آمریکایی‌ها نشان داده می‌شد. بر همین اساس هدف قرار دادن و سرنگون کردن پهپاد جاسوسی آمریکا به این تغییر نگاه در آمریکا بسیار کمک کرد و بسیاری از تصورات اشتباه در آمریکا را اصلاح کرد. به‌نظرم نیاز است این قبیل واکنش‌‌های قاطع چند بار دیگر تکرار شود تا آن اصلاح نگاه آمریکایی‌ها هم کامل شود و آنها به این یقین برسند که تقابل با ایران چه هزینه‌‌های سنگینی دارد و دوران بزن و در رو واقعا تمام شده است.
به تأثیر عملکرد دستگاه سیاست خارجی دولت در محاسبات اشتباه آمریکا در قبال ایران اشاره کردید. مشخصاً کدام اشتباهات در این موضوع دخیل بود؟
طی 6 سال گذشته به‌واسطه عملکرد ما یک‌سری ذهنیت‌‌‌هایی برای طرف مقابل ایجاد شد که طبق آن می‌شود با ایران هر کاری کرد. این موضوع به‌خاطر نگاه برجامی مسؤولان ما ایجاد شده بود. مثلا آنها به این ذهنیت رسیدند که در موضوع هسته‌ای می‌شود امتیازات زیادی از ایران گرفت، چنانکه امتیازات زیادی هم از ایران ذیل برجام گرفتند. بعد هم زمانی که آمریکایی‌ها ادبیات برجام 2 و 3 را از مسؤولان ما شنیدند این ذهنیت تقویت شد. برجام یعنی مذاکره و مذاکره هم یعنی بده‌بستان. وقتی شما می‌گویید برجام 2 و 3 یعنی ما آمادگی مذاکره در حوزه‌‌های موشکی و منطقه‌ای را هم داریم یا حداقل طرف مقابل اینطور برداشت می‌کند. آمریکایی‌ها وقتی حرف از بده‌بستان می‌زنند، خب! آنها که چیزی نمی‌دهند، حداکثر هم یک‌سری وعده‌ها را روی کاغذ می‌نویسند که البته اجرا هم نمی‌کنند اما بستان را مطالبه می‌کنند. بر همین اساس آنها در این سال‌ها به این برداشت رسیدند که دولتی در ایران بر سرکار است که آمادگی دارد پشت سر هم امتیاز دهد و آنها هم باید از ایران امتیازات متعدد بگیرند. بعد از بیانیه 18 اردیبهشت ایران، در بحث هسته‌ای نگاه طرف مقابل مبنی بر اینکه ایران بدون هیچ منفعتی در برجام می‌ماند دارد اصلاح می‌شود و در حوزه نظامی نیز سرنگون کردن پهپاد تصورات غلط آمریکایی‌ها را اصلاح کرد. سیاست صحیح هم همین است و معتقدم سیاست قبلی، کشور را با چالش‌‌های جدی مواجه می‌کرد.
تحلیل شما از واکنش مقامات آمریکایی طی 2 روز گذشته به ساقط شدن پهپاد جاسوسی در ایران چیست؟
رئیس‌جمهور آمریکا که به‌نظرم متوجه شده است اعمال فشار روی ایران کار راحتی نیست، ضمن اینکه به نظر می‌رسد ترامپ خیلی هم اهل جنگ نیست. الان پهپادهایی خیلی ضعیف‌‌‌‌‌‌تر از گلوبال هاوک از سمت یمن به سمت عربستان می‌رود و سامانه‌‌های موشکی زمین به هوای سعودی که از جانب آمریکا با قیمت‌‌های گزاف به آنها فروخته شده، امکان هدف قرار دادن آنها را ندارند به همین خاطر این پهپادها اکثرا خیلی راحت کارشان را انجام می‌دهند. از طرف دیگر شما گلوبال هاوک را می‌بینید که بهترین و گران‌قیمت‌ترین پهپاد آمریکا است اما یک سامانه با فناوری بومی ایران آن را هدف قرار می‌دهد. خود این موضوع بسیار مهمی است و یک آبروریزی بزرگ برای آمریکا و شیخ‌نشین‌‌های منطقه به حساب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید. در مجموع معتقدم آمریکا به این نتیجه رسید که مرزهای ایران خطوط قرمز کشورمان هستند و ایران از مرزهایش دفاع می‌کند. همچنین معتقدم با اتفاق اخیر ما چند قدم از جنگ دور شدیم.
برخی جریانات اینگونه تبلیغ می‌کنند که اقداماتی نظیر کاهش تعهدات هسته‌ای یا سرنگون کردن پهپاد آمریکایی به تنش بیشتر در منطقه می‌انجامد یا موجب شکل‌‌‌گیری اجماع بین‌المللی علیه کشورمان خواهد شد. نظر شما در این‌باره چیست؟
این حرف که تنش بیشتر می‌شود درست است اما تصور کنید اگر کسی با گرزی پشت سر هم به سر شما بکوبد و شما هیچ عکس‌العملی نداشته باشید؛ در این شرایط، تنش هست اما یکطرفه است و ادامه هم خواهد داشت. وقتی هم که شما عکس‌العمل نشان بدهید طبیعی است که تنش بیشتر خواهد شد. به همین ترتیب وقتی شما از منافع کشور دفاع می‌کنید و نسبت به تجاوز دشمن واکنش نشان می‌دهید تنش هم بیشتر می‌شود اما در حالت نخست شما بتدریج زجرکش می‌شوید و از بین می‌روید. اگر انتخاب باشد بین مرگ تدریجی یک کشور یا اینکه از خودش دفاع کند، طبیعی است که دفاع کردن کمی سخت‌تر است منتها در عمل نتیجه بهتری
خواهد داشت.