سیدبهزاد اخلاقی: اوضاع در گرجستان ناآرام است. سخنرانی یک کمونیست روس در جایگاه ریاست پارلمان گرجستان اوضاع را در این کشور کوچک بر هم زده و دولت «سالومه زورباشویلی» را با چالش جدی روبهرو کرده است و وی مجبور شد در گفتوگو با «یورونیوز» بگوید «راهحل بحران در گرجستان سیاسی است و سیاستمداران باید چالشها را حل کنند». حالا باید دید بحران امنیتی در گرجستان فضا را در این کشور به چه سویی سوق میدهد، چرا که مناسبات تفلیس و مسکو پس از جنگ آگوست 2008 در بدترین شرایط طی یک دهه گذشته قرار گرفته است و اروپاییهای در کنار آمریکا به دنبال سهم خود از کلوچه چندتکه گرجی هستند. اما ماجرای بحران در تفلیس با سخنرانی گاواریلوف، نماینده کمونیست پارلمان روسیه کلید خورد و پس از آن مخالفان روسیه که تعداد آنها در گرجستان امروز کم هم نیست زورباشویلی و حزب او را محکوم کردند که در مقابل مسکو خویشتنداری بیش از حدی دارد. جریانهای افراطی در گرجستان که عمدتا توسط اتحادیه اروپایی و آمریکا برای تقابل و بر هم زدن اوضاع در قفقاز جنوبی تشویق میشوند بر طبل مخالفت با روسیه میکوبند. حالا با دستگیریهای گسترده و درگیریهای خیابانی در تفلیس، روسیه نیز واکنش تندی نشان داده است و پوتین طبق دستوری که روز جمعه قرائت شد به تورهای مسافرتی و خطوط هوایی ابلاغ کرد که فعلا شهروندان روسی به گرجستان سفر نکنند. آمارها نشان میدهد حضور روسها در اقتصاد گرجستان برای این کشور فقیر بسیار حائز اهمیت است. حضور سرویسهای امنیتی خارجی در گرجستان و فساد مالی گسترده باعث شده است در این کشور کوچک هر مامور دولتی را بتوان خرید و به او رشوه داد به همین منظور حتی اقلیت ملیگرا که توسط نهادهای امنیتی آمریکایی مورد حمایت قرار میگیرند هم با به راه انداختن شورشهای خیابانی نمیتوانند فضای حاکم بر گرجستان را که مملو از فساد و رانت است تغییر دهند. حالا دولت زورباشویلی که بتازگی زمام امور را به دست گرفته است با هدف جذب سرمایهگذاری خارجی قصد دارد فضای اقتصادی گرجستان را که به بنبست رسیده است تغییر دهد. سازوکار جذب سرمایه خارجی در گرجستان به گونهای است که روسها علاقه بیشتری برای ورود به این کشور از خود نشان میدهند. با آنکه کشورهای اروپایی چون آلمان، فرانسه و حتی انگلیس چندان مایل به حضور اقتصادی در گرجستان نیستند این به معنی فضای باز اقتصادی برای روسهاست که آمریکاییها چندان با آن موافق نیستند. بعد از متلاشی کردن وضعیت ثبات اقتصادی و سیاسی در اوکراین همین سناریو در گرجستان در حال پیادهسازی است. آمریکاییها بهعنوان یک کشور غیرعادی با رفتارهای هنجارشکنانه در عرصه بینالمللی تلاش کردند وضعیت آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی را برهم بزنند؛ سرمایهگذاری روی بحرانخیز کردن منطقه قفقاز از جمله راهبردهای آمریکاییهاست که ربطی به دولت حاکم بر کاخ سفید ندارد. حالا وضعیت سیاسی در گرجستان به گونهای است که هر سیاستمداری در حال حاضر حضور و بقای خود در قدرت را به دشمنی با روسیه پیوند زده است. برد رسانهای غرب در گرجستان طی بیش از 20 سال گذشته جای رسانههای سنتی در گرجستان را که از دوران شوروی به جای مانده بودند گرفته است و عمدتا خط سیاسی خود را از بروکسل یا واشنگتن دریافت میکنند به همین جهت استعفای رئیس پارلمان گرجستان در همین چارچوب و سخنان سالومه زورباشویلی که روسیه را دشمن و متجاوز خطاب کرد قابل تحلیل و بررسی است. حالا مسکو از گرجستان دورتر میشود و این به معنی آن است که فضا در 2 منطقه اوستیا و آبخازیا بعد از 11 سال استقلال از حکومت ساکاشویلی هنوز میتواند آبستن بحرانهای متنوعی باشد. آنچه در حال حاضر در گرجستان اهمیت ویژهای دارد زخمی شدن بیش از 240 نفر در ناآرامیهای داخلی تفلیس است که نشان از روحیه خشونتطلبی گرجیها در کنار شکافهای اجتماعی دارد که باعث میشود فضای متزلزل داخلی بهسرعت به سوی یک آشوب میانمدت پیش برود. پوتین در عین حال از خطوط هوایی روسیه درخواست کرده است شهروندان روسیه را که در گرجستان مشغول گذراندن تعطیلات تابستانی خود بودهاند به خانه بازگردانند تا به دستاویزی برای تحمیل خشونت گرجی بر دیگر ملیتها تبدیل نشود. گرجستان تلاش کرده است با حضور در افغانستان، همکاری با ناتو بهعنوان یک نیروی آموزشگیرنده در میان کشورهای غربی برای خود جایگاهی دست و پا کند اما ساختارهای غربی چون ناتو و اتحادیه اروپایی با نگاهی کلانتر به تحولات این منطقه و مناسبات خود با روسیه نگاه میکنند. به همین دلیل گرجستان همانند اوکراین پترو پروشنکو و کمدین مشهور ولودیمر زلنسکی به مهرههایی مبدل شدهاند که با جوایز کوچکی چون حضور در نهادهای امنیتی به عنوان ناظر، شرکت در رزمایشهای نظامی بهعنوان نیروی درجه دوم و تردد آزادانه شهروندانشان به اروپا، در مقابل روسیه سپری ایجاد کنند تا مسکو را در خارج نزدیک خود با توجه به پیروزیهای فرامنطقهایاش در ونزوئلا و سوریه مشغول کنند. حالا استفاده از گازهای اشکآور و گلولههای پلاستیکی دولت گرجستان را مجبور به عذرخواهی کرده است اما معترضان دلایل متعددی برای حضور در خیابانها دارند و برای همین منظور پیروی اعتراضات تفلیس از جنبشهای ضدسرمایهداری در فرانسه یکی از مسائلی است که هنوز در هالهای از ابهام قرار دارد.