گروه سیاسی: در فاصله 5 روز تا موعد اجرای گام دوم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران، سخنگوی سازمان انرژی اتمی عبور ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده 67/3 درصد را تایید کرد.
به گزارش «وطن‌امروز»، 16 تیرماه موعد اجرای گام دوم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران طبق بیانیه شورای عالی امنیت ملی است. 2 ماه پیش و در سالروز خروج آمریکا از برجام، شورای عالی امنیت ملی در واکنش به انفعال و بی‌عملی 3 کشور اروپایی باقیمانده در برجام، کاهش 2 تعهد هسته‌ای ایران را کلید زده بود. حالا در فاصله 5 روز تا موعد اعلام شده، کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» گفت: طی روزهای اخیر ذخایر اورانیوم 67/3 درصد ایران از مرز 300 کیلوگرم عبور کرد. وی همچنین افزود: روند تولید اورانیوم و سرعت آن افزایشی است، ضمنا گام دوم اقدامات هم در پیش است، لذا طرفهای برجامی باید تلاش‌های خود را افزایش دهند و بیش از این فرصت را از دست ندهند. روز گذشته همچنین محمدجواد ظریف با حضور در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا ایران مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنیشده را رد کرده است، گفت: آنگونه که من اطلاع پیدا کرده‌ام، ایران طبق برنامه‌اش از مرز ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده و این موضوع را قبلا هم اعلام کرده بودیم. وی در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه پیام ایران با عبور از تولید این میزان اورانیوم غنیشده برای اروپایی‌ها چیست، بیان کرد: ما اعلام کردیم که اقدامات اروپایی‌ها کافی نبوده است. به گفته وی، بعد از خروج آمریکا از برجام، اروپایی‌ها 12 تعهد دادند که اینستکس هیچ‌کدام از آن تعهدات نیست، بلکه مقدمه‌ای برای اجرای آن تعهدات است. عبور از مرز 300 کیلوگرم ذخایر اورانیوم غنیشده، اقدامی در چارچوب رویکرد جدید ایران و در واکنش به بی‌عملی کشورهای اروپایی باقیمانده در برجام صورت گرفته است. در همین راستا، شورای عالی امنیت ملی 2 ماه پیش طی بیانیه‌ای تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایت محدودیتهای مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنیشده و ذخایر آب سنگین نمی‌داند. به کشورهای باقیمانده در برجام 60 روز فرصت داده می‌شود تا تعهدات خود بویژه در حوزه‌‌های بانکی و نفتی را عملیاتی کنند. چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تامین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیتهای مربوط به سطح غنیسازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد». پیرو همین تصمیم شورای عالی امنیت ملی، از روز دوشنبه 30 اردیبهشت، ظرفیت غنیسازی اورانیوم 67/3 درصد کشور با طراحی جدید به 4 برابر افزایش یافت. در این راستا، ظرفیت تولید محصول غنیسازی کشور بدون اضافه کردن سانتریفیوژ و زنجیره، 4 برابر افزایش یافت و اطلاعات طراحی در این‌باره به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه شده است. در همین راستا، کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی 27 خردادماه در نشست خبری خود با خبرنگاران که در تاسیسات آب سنگین اراک برگزار شد، گفت: از زمان 4 برابر شدن ظرفیت، تولید اورانیوم 67/3 درصد افزایش یافته است. از امروز (دوشنبه 27 خرداد) به مدت 10 روز (6 تیر) از سقف ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم عبور خواهیم کرد. وی درباره آب سنگین تولیدی در تاسیسات آب سنگین اراک هم گفت: ممکن است در سنوات آینده میزان استفاده از آب سنگین در داخل افزایش یابد. اقدام اخیر ایران عملا کاهش تعهدات مصرح در برجام به حساب می‌‌‌‌‌‌‌‌آید، چرا که طبق مفاد برجام، تمام اورانیوم غنیشده مازاد بر 300 کیلوگرم گاز UF6 (یا معادل آن در ترکیب‌های شیمیایی دیگر) با غنای تا 67/3 درصد، یا به سطح غنای طبیعی رقیق خواهد شد یا اینکه در بازارهای بین‌المللی به خریدار تحویل می‌شود و در مقابل اورانیوم با غنای طبیعی به ایران انتقال داده می‌شود، فروخته خواهد شد. همچنین ایران برای خریداری و انتقال اورانیوم غنیشده مازاد بر 300 کیلوگرم گاز UF6 در مقابل برگشت اورانیوم با غنای طبیعی به ایران، یک قرارداد تجاری با نهادی خارج از ایران منعقد خواهد کرد. کشورهای 1+4 تا جایی که عملی است انعقاد و اجرای این قرارداد را تسهیل خواهند کرد. ایران ممکن است هر زمان که بانک سوخت آژانس در قزاقستان عملیاتی شد، فروش اورانیوم غنیشده مازاد خود را در آنجا دنبال کند. اجرای گام نخست ایران در کاهش تعهدات هسته‌ای در حالی است که رئیس‌جمهور آمریکا 14 اردیبهشت‌ماه امسال یعنی 4 روز قبل از بیانیه ضرب‌الاجل شورای عالی امنیت ملی، 2 معافیت انتقال آب سنگین مازاد به عمان و مبادله اورانیوم غنیشده با کیک زرد را تمدید نکرد. طبق این تصمیم ترامپ، تمدید معافیت‌های همکاری هسته‌ای تنها شامل همکاری تحقیقاتی و غیرنظامی بوده و کشورهای دارای معافیت بدون هراس از تحریم‌های آمریکا می‌توانند به همکاری با ایران در اراک، بوشهر و فردو ادامه دهند.
افزایش سطح غنیسازی در راه است
با اجرای گام نخست کاهش تعهدات هسته‌ای در حوزه ذخایر اورانیوم 67/3 درصد، حالا همه در انتظار گام دوم کاهش تعهدات هسته‌ای به سر می‌برند، بویژه اینکه این انتظار با توجه به تداوم وقت‌کشی و بی‌عملی اتحادیه اروپایی در انجام تعهداتش تشدید نیز شده است. 3 روز پیش اتحادیه اروپایی مدعی عملیاتی شدن سامانه موسوم به اینستکس شده بود. سامانه‌ای که محدود به مبادله غذا و دارو است و همچنین بر اساس آن اروپا نفتی از ایران نمی‌خرد. راه‌اندازی این سامانه که تناسبی با تعهدات اروپا در برجام نظیر تضمین فروش نفت ایران و برقراری مبادلات مالی و بانکی با کشورمان ندارد موجب شد تا بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بر اجرای گام دوم کاهش تعهدات هسته‌ای تاکید کنند. البته اروپا یک‌بار دیگر نیز سال گذشته و در زمان اعلام آغاز به‌کار اینستکس با به‌کارگیری ادبیاتی توهین‌آمیز موجب اعتراضات گسترده در ایران شده بود. از جمله اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از آن بیانیه توهین‌آمیز اروپا تصمیم گرفتند بررسی لوایح مرتبط با FATF نظیر پالرمو و CFT را معلق کنند. با همه اینها، تعهداتی که قرار است از روز 16 تیرماه یعنی 5 روز دیگر از سوی ایران کاهش یابد قابل مقایسه با تعهدات مندرج در گام نخست نیست، چه اینکه در مرحله پیش رو قرار است سطح غنیسازی افزایش یابد. بر این اساس و طبق بیانیه شورای عالی امنیت ملی، «چنانچه در این مهلت [60 روزه] کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تامین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیتهای مربوط به سطح غنیسازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد». تصمیم شورای عالی امنیت ملی برای افزایش سطح غنیسازی در گام دوم کاهش تعهدات در حالی است که با توجه به بدعهدی طرفهای غربی برجام طی بیش از یک سال گذشته برخی رسانه‌ها پیشنهاد داده بودند که افزایش سطح غنیسازی از همان گام نخست یعنی 18 اردیبهشت 98 شروع شود. چنانکه «وطن امروز» در گزارشی با عنوان «غنیسازی 20 درصد را آغاز کنید» در این‌باره نوشت: «بهترین اقدام ایران، ازسر‌‌‌گیری برنامه غنیسازی خود تا سطوح مطلوب و قانونی مورد نیاز است. بر همین اساس است که موضوع غنیسازی 20 درصد اکنون یک هدف بسیار مهم و تاثیرگذار به عنوان گام نخست ایران در پاسخ متقابل به خروج آمریکا از برجام و بی‌عملی اروپا نسبت به اجرای تعهداتش در برجام است». نکته جالب توجه اینکه اگر اجرای گام نخست کاهش تعهدات ایران حدود 50 روز طول کشید، مدت اجرای گام دوم این فرآیند یکی، دو روز بیشتر طول نخواهد کشید. چنانکه سخنگوی سازمان انرژی اتمی در این‌باره گفته بود: «اگر 2 اقدامی که در مرحله اول زمانبر بود را داشتیم، 2 اقدام بعدی بویژه غنیسازی بیشتر از 67/3 درصد زمانی نخواهد برد، شاید یک یا 2 روز». سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین درباره افزایش میزان غنیسازی نیز گفته بود: «برای افزایش اورانیوم 67/3 درصد هم سناریوهای مختلف را در نظر گرفتیم، سقف غنیسازی فراتر از 67/3 درصد می‌تواند 68/3 درصد باشد تا هر درصد دیگری، هر کدام شرایطی دارد و البته نیازهای کشور تعیین‌می‌کند».
تکرار عبور از مرز 300 کیلو اورانیوم
لازم به ذکر است اقدام اخیر ایران در عبور از مرز 300 کیلوگرم ذخایر اورانیوم غنی شده 67/3 درصد به این معنی نیست که از سال 94 و پس از اجرای برجام، هیچ‌گاه ذخایر اورانیوم غنیشده کشورمان به 300 کیلوگرم نرسیده بود، بلکه تفاوت دفعات پیش با اقدام اخیر آنجاست که ایران پیش از این مازاد 300 کیلوگرم اورانیوم غنیشده را به سایر کشورها می‌فروخت اما از این پس مازاد آن در داخل ایران نگهداری و مورد استفاده قرار می‌گیرد.