گروه سیاسی: توقیف نفتکش حامل نفت ایران در تنگه جبل‌الطارق توسط نیروی دریای انگلیس نشان داد نه‌تنها ادعای شکاف میان اروپا و آمریکا بی‌اساس بوده و انگلیس عملا مجری سیاست آمریکا درباره به صفر رساندن فروش نفت ایران شده است، بلکه انتظار از کشورهای اروپایی برای خرید نفت از ایران در قالب سامانه موسوم به اینستکس نیز رویاپردازی است.
به گزارش «وطن‌‌امروز»، روز پنجشنبه گذشته نیروی دریایی انگلیس در اقدامی غیرقانونی و برخلاف مقررات بین‌المللی، نفتکش «گریس یک» را که حامل نفت ایران بود در تنگه جبل‌الطارق توقیف کرد. «فابیان پیکاردو» رئیس منطقه جبل‌الطارق در این باره اعلام کرد نفتکش مذکور مظنون به حمل نفت خام برای سوریه بود که توقیف شد. وی اعلام کرد این اقدام در ساعات اولیه روز پنجشنبه توسط پلیس جبل‌الطارق و نهادهای گمرکی و با کمک نیروی دریایی انگلیس انجام شده است. دولت جبل‌الطارق نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد بر اساس شواهد، نفتکش «گریس یک» (Grace1) حامل نفت ایران برای تحویل به یک پالایشگاه در سوریه بوده است. بهانه این اقدام نقض تحریم‌های اتحادیه اروپایی علیه دولت سوریه عنوان شد. طبق این گزارش «گریس یک» متعلق به یک شرکت روسی است که محل ثبت آن در امارات است. گریس یک که نفت ایران را حمل می‌کرده روز پنجشنبه از آب‌های سرزمینی کشور جیبارتار(جبل‌الطارق) که تحت نظر دولت انگلستان است، عبور می‌کرده است. نیروهای انگلیس با بازرسی این کشتی و ملاحظه بارنامه و مدارک آن، کشتی را توقیف می‌کنند که به گفته کارشناسان و متخصصان، این اقدام آنها یک اقدام سیاسی است و شامل قوانین بین‌المللی دریانوردی نمی‌شود.
این نفتکش ۲۸ خدمه داشته که توسط مقام‌های جبل‌الطارق مورد بازجویی قرار گرفته‌اند. عمده خدمه این کشتی هندی هستند. تعدادی اوکراینی و پاکستانی هم در میان خدمه حضور دارند. دولت محلی جبل‌الطارق دیروز اعلام کرد این ۲۸ نفر را به‌عنوان شاهد و نه مجرم، مورد بازجویی قرار داده است. اقدام نیروی دریایی انگلیس در توقیف نفتکش حامل نفت ایرانی که در برخی رسانه‌ها با عنوان راهزنی و دزدی دریایی از آن یاد شده، در حالی است که سخنگوی ترزا می، نخست‌وزیر مستعفی انگلیس از «اقدام قاطع» مقامات جبل‌الطارق در توقیف این نفتکش استقبال کرد. سخنگوی نخست‌وزیر مستعفی انگلیس در این باره گفت توقیف این نفتکش «پیام روشنی» است مبنی بر اینکه نقض تحریم‌های اتحادیه اروپایی «غیرقابل قبول» است. وی همچنین در این باره گفت: ما از اقدام قاطع در زمینه اجرای تحریم‌های اتحادیه اروپایی علیه سوریه استقبال می‌کنیم و مقامات جبل‌الطارق را که در عملیات توقیف موفقیت‌آمیز این نفتکش نقش داشتند تحسین می‌کنیم. البته عصر دیروز مقام‌های دولت محلی جبل‌الطارق اعلام کردند تمام تفنگداران نیروی دریایی بریتانیا از نفتکش توقیف شده ایرانی خارج شده‌اند و تنها گروهی از مأموران پلیس و گمرک در آن حضور دارند.
ادعای توقیف این نفتکش به خاطر نقض تحریم‌های اتحادیه اروپایی علیه سوریه اما در شرایطی مطرح می‌شود که «جوزف بورل» سرپرست وزارت خارجه اسپانیا روز پنجشنبه اعلام کرد: توقیف این نفتکش در جبل‌الطارق بر اساس درخواست آمریکا از انگلیس انجام شده است. از آنجایی که این رویداد در آب‌های سرزمینی اسپانیا روی داده است، ما در حال بررسی توقیف این کشتی هستیم.
شکاف میان آمریکا و اروپا توهم بود
تبعیت انگلیس از آمریکا در ماجرای توقیف نفتکش حامل نفت ایرانی آن هم در شرایطی که ایران متاثر از تحریم‌های جدید، نیازمند فروش نفت خود است نشان داد برخی تصورات پیرامون شکاف و جدایی میان آمریکا و اروپا در قبال ایران تا چه میزان نادرست بوده است. از جمله محمدجواد ظریف هفته گذشته در مراسم روز صنعت و معدن گفته بود: «اینستکس اگرچه پاسخی به تعهدات اروپایی‌ها و خواست ایران نیست اما یک ارزش استراتژیک و راهبردی دارد و آن این است که نزدیک‌ترین متحدان آمریکا در روابط اقتصادی خود در حال فاصله گرفتن از آمریکا هستند»(!) حالا و با اقدام اخیر انگلیس روشن است که نه‌تنها شکافی میان اروپا و آمریکا واقع نشده، بلکه اروپا عملا مجری سیاست‌های آمریکا علیه ایران شده است. از زمانی که دور جدید تحریم‌های آمریکا علیه کشورمان اعلام شد، به صفر رساندن فروش نفت ایران همواره یکی از سیاست‌های راهبردی و اعلامی مقامات آمریکایی بود. در همین چارچوب کاخ سفید چند ماه پیش معافیت 8 کشور از واردات نفت ایران را هم تمدید نکرد تا به این ترتیب هدف به صفر رساندن فروش نفت ایران حاصل شود. در چنین شرایطی توقیف نفتکش حامل نفت ایرانی توسط انگلیس عملا نشان داد برخلاف تحلیل مقامات وزارت امور خارجه، اروپا نه‌تنها مقابل آمریکا نایستاده که عملا به مجری سیاست‌های کاخ سفید علیه ایران نیز تبدیل شده است؛ موضوعی که اخیرا دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز به آن تصریح کرده بود. علی شمخانی دو هفته پیش طی یادداشتی با اشاره به بدعهدی‌های مکرر اروپا نوشته بود: «با گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام و «صبر» ایران برای فرصت دادن به دیپلماسی، کشورهای اروپایی نشان دادند اگرچه در کلام، مواضع متفاوتی نسبت به آمریکا اتخاذ می‌کنند اما در عمل به تقویت بُردارهای فشار واشنگتن علیه ایران یاری رساندند. اروپا تاکنون حاضر نشده هیچ هزینه‌ای برای نجات برجام که دستاوردی تاریخی برای این اتحادیه است پرداخت کند و به نظر می‌رسد از تداوم شرایط موجود که ثمره آن، فشار آمریکا به ایران و بهره‌برداری سیاسی و امنیتی اروپا از آن است، احساس رضایت می‌کند». همراهی کشورهای اروپایی با سیاست‌های تحریمی آمریکا علیه ایران البته به توقیف نفتکش حامل نفت ایران محدود نبوده و نیست، چنانکه پیش از این نیز شاهد بوده‌ایم که کشورهای اروپایی قبل از پایان معافیت نفتی توسط آمریکا، خرید نفت از ایران را متوقف کرده و به گفته زنگنه، وزیر نفت حتی به تماس‌های ایران هم جواب نمی‌دادند.
قرار بود از ایران نفت بخرند!
نکته قابل توجه پیرامون توقیف نفتکش حامل نفت ایرانی توسط نیروی دریایی انگلیس اما آنجاست که انگلیس به همراه آلمان و فرانسه یعنی طرف‌های اروپایی باقی مانده در برجام، پس از خروج آمریکا از این توافق در اردیبهشت‌ماه سال گذشته قرار بود ضمن انجام تعهدات برجامی خود، تبعات خروج آمریکا از برجام را نیز در قبال ایران جبران کنند. در این راستا و با توجه به اینکه یکی از شروط اصلی ایران برای ادامه برجام، خرید نفت اروپا از ایران بود، توقیف نفتکش حامل نفت ایران می‌تواند به وضوح موضع اروپا در قبال تعهدات‌شان در برجام را روشن کند. یعنی اروپا نه‌تنها به تعهدات برجامی خود پایبند نیست، بلکه تحریم‌های آمریکا علیه ایران را به جای دور زدن، اجرا می‌کند! چنانکه در پی ماجرای اخیر، «جان بولتون»، مشاور امنیت ملی آمریکا در حساب توئیتری خود نوشت: خبر عالی! انگلیس ابرنفتکش «گریس یک» را که با نقض تحریم‌های اتحادیه اروپایی در حال حمل نفت ایران به سوریه بود، متوقف کرده است. وی با غیرقانونی عنوان کردن مبادله نفت بین ایران و سوریه، مدعی شد آمریکا با همکاری متحدانش اجازه بهره‌مند شدن تهران و دمشق از چنین مبادلاتی را نخواهد داد. اروپایی‌ها اردیبهشت‌ماه سال گذشته و پس از خروج آمریکا از برجام وعده دادند تبعات این خروج را برای ایران جبران کنند. فرصت ایران به آنها چند هفته و حداکثر 2 ماه بود، با این حال 3 کشور اروپایی تیرماه سال گذشته بسته‌ای را به ایران ارائه دادند که به تعبیر حسن روحانی ناامید‌کننده و مایوس‌کننده بود. اروپایی‌ها پس از آن 13 آبان و سپس پایان سال میلادی 2018 را برای اجرای تعهدات‌شان وعده کردند که مطابق انتظار عملی نشد. در نهایت بهمن‌ماه سال گذشته 3 کشور اروپایی باقی‌مانده در برجام از سامانه موسوم به اینستکس رونمایی کردند؛ سامانه‌ای مربوط به تامین غذا و دارو که هیچ‌کدام از تعهدات اصلی اروپا نظیر تبادلات مالی و بانکی و همچنین خرید نفت از ایران را در بر نمی‌گرفت؛ موضوعی که اخیرا توسط روحانی و زنگنه نیز مورد اشاره قرار گرفت. روحانی هفته گذشته و در جلسه هیات دولت در این‌باره گفته بود: امروز اینستکس تنها سازوکاری بدون پول است و اینستکس توخالی به هیچ دردی نمی‌خورد، اما اگر اینستکس فعال شده و پول فروش نفت ایران به آنها به واسطه آن حاصل شود با وجود ایرادات آن، می‌توان تا حدی آن اقدام را قبول کرد. زنگنه وزیر نفت نیز چهارشنبه گذشته در مصاحبه با بلومبرگ گفته بود: مکانیسم طراحی شده توسط اروپایی‌ها برای تجارت با ایران فایده‌ای نخواهد داشت، اگر امکان صادرات نفت ایران فراهم نشود. وی افزود: «واضح است که بدون معاملات نفتی اینستکس کارآیی نخواهد داشت». با همه اینها اقدام اخیر انگلیس نشان داد نه‌تنها این کشور نفتی از ایران نمی‌خرد، بلکه همراستا با آمریکا با فروش نفت ایران مقابله هم می‌کند. با این اوصاف انتظار از اینستکس و اینکه این سامانه بتواند فراتر از ارائه اقلام بشردوستانه چون غذا و دارو کارکرد دیگری داشته باشد بی‌نتیجه خواهد بود.
رضایی: وظیفه دستگاه‌های مسؤول اقدام متقابل است
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: انگلیس اگر نفتکش ایرانی را رفع توقیف نکند، وظیفه دستگاه‌های مسؤول اقدام متقابل و توقیف یک نفتکش انگلیسی است. به گزارش فارس، محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در صفحه شخصی خود در توئیتر نسبت به توقیف نفتکش ایرانی در جبل‌الطارق واکنش نشان داد که متن آن به شرح زیر است: انقلاب اسلامی در طول تاریخ 40 ساله خود، در هیچ معرکه‌ای آغازگر تنش نبوده اما در پاسخ به زورگویان و گردنکشان تعلل نکرده و تردید به دل راه نداده است. وی افزود: انگلیس اگر نفتکش ایرانی را رفع توقیف نکند، وظیفه دستگاه‌های مسؤول، اقدام متقابل و توقیف یک نفتکش انگلیسی است.
اقدام انگلیس «راهزنی دریایی» است
در پی توقیف غیرقانونی یک نفتکش ایرانی در تنگه جبل‌الطارق توسط نیروی دریایی انگلستان، سفیر این کشور در تهران به وزارت امور خارجه احضار شد. در جریان این احضار رئیس اداره سوم غرب اروپا با غیرقابل قبول دانستن این اقدام و اینکه حسب اطلاعات موجود توقیف این نفتکش به درخواست آمریکا انجام شده است، خواستار رهاسازی سریع نفتکش مزبور شد. وی با اشاره به حرکت این نفتکش در آبراه‌های بین‌المللی، اقدام نیروی دریایی انگلیس را معادل با راهزنی دریایی دانست و گفت آن کشور حق ندارد تحریم‌های یکجانبه خود یا اتحادیه اروپایی را به صورت فراسرزمینی علیه کشورهای دیگر اعمال کند. این همان سیاست زورمدارانه آمریکاست که کشورهای اروپایی همواره نسبت به آن معترض بوده‌اند. در این دیدار مدارک و مستندات مربوط به این نفتکش و محموله آن که حکایت از حرکت کاملاً قانونی این نفتکش دارد در اختیار سفیر انگلیس قرار گرفته و تاکید شد که جمهوری اسلامی ایران از تمام ظرفیت‌های سیاسی و قانونی خود برای رهاسازی این کشتی و استیفای حقوق خود استفاده خواهد کرد. سفیر انگلیس با اظهار اینکه مراتب را سریعاً به لندن منتقل خواهد کرد، تاکید کرد انگلیس از تحریم یکجانبه آمریکا علیه ایران تبعیت نمی‌کند.همچنین سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه در این‌باره گفت: اعلام کردیم این یک بدعت خطرناک و تنش‌زاست و آنها چنین حقی را نداشتند و اینکه گفته شده این اقدام را به درخواست دولت آمریکا انجام داده‌اند برای ما بسیار عجیب و غیرقابل قبول است. وی افزود: اروپایی‌ها در چنین موضوعاتی نوعی استقلال داشتند و این همراهی با سیاست‌های خصمانه دولت آمریکا توسط دولت انگلیس هم برای ما البته موضوع تازه‌ای نیست. موسوی با تاکید بر اینکه این اقدام جای محکومیت و اعتراض دارد، گفت: این موضوع و این اقدام را نوعی راهزنی دریایی می‌دانیم و از دولت انگلیس می‌خواهیم هر چه سریع‌تر نسبت به رفع توقیف این کشتی اقدام کند تا کشتی آزادانه به مسیر و مقصد مورد نظرش ادامه دهد. از سوی دیگر روزنامه «گاردین» دیروز (جمعه) در گزارشی نوشت «رابر مکر» سفیر انگلیس در تهران از این اقدام دفاع کرده است. گاردین نوشته است اطلاع یافته مکر در این دیدار «بر موضع بریتانیا تأکید و عنوان کرد «[انگلیس] از اقدام قاطع مقام‌های جبل‌الطارق» برای اجرای تحریم‌ها علیه رژیم «بشار اسد» (رئیس‌جمهور سوریه) استقبال می‌کند. این گزارش سپس نوشته است مقام‌های انگلیسی توقیف این کشتی را «وظیفه اخلاقی و قانونی» خود برای اجرای تحریم‌های اتحادیه اروپایی علیه سوریه توصیف کرده‌اند. این روزنامه احضار سفیر انگلیس در تهران را نشانه‌ای از این توصیف کرده که تهران معتقد است انگلستان واقعا دنبال کمک به تهران برای کاهش تبعات تحریم‌های ثانویه آمریکا نیست. گاردین سپس به شرح نحوه اجرای عملیات توقیف این نفتکش پرداخته و نوشته است کماندوهای انگلیسی با بالگرد روی عرشه این کشتی پیاده شده‌اند و گروهی دیگر از کماندوها نیز با قایق‌های تندرو کشتی را محاصره کرده‌اند.