حسن رضایی: اگر به شما بگویند تصویر شرایط فعلی کشور را بکشید و نقاشیتان هم بدک نباشد، نتیجه چه خواهد بود؟ خب! حالا که کار تصویرگری در ذهن شما احتمالا به یک جاهایی رسیده، اجازه دهید من هم اندکی کمکتان کنم، بلکه تصویری دقیقتر رسم کنیم! ما وارث برجامیم؛ این نخستین نکتهای است که باید در تدوین استخوانبندی اثر، آن را رعایت کنید. اکنون که گام دوم کاهش تعهدات برجامی را برداشتهایم، اروپاییها میگویند نخستین تراکنش مالی از طریق اینستکس، الساعه انجام خواهد شد. بعد از قریب یک سال و 3 ماه! نخستین تراکنش! همزمان با این تراکنش شورانگیز، نظامیان انگلیسی نفتکش حامل نفت ایران را در اقدامی غیرقانونی در تنگه جبلالطارق توقیف میکنند. این در حالی است که طبق برجام قرار بود اروپاییها از جمله انگلیس مبادلات نفتی و مالی ایران را تسهیل کنند!
ما ولی همگام با کاهش تعهدات برجامی، این وسواس منظم را داریم که روزی چند بار بگوییم «اگر طرف مقابل به تعهداتش عمل کند، ما هم برمیگردیم». حال آنکه واقعیات یکسال گذشته به ما ثابت کرده اصلا طرفی در کار نیست تا بخواهد به تعهدی عمل کند. همزمان با این تحولات، سخنگوی دولت اما میگوید: «همه کارهایی که انجام میدهیم، برای حفظ برجام است»! حفظ برجام؟! واقعا؟! مساله البته قدیمترها برعکس بود و این برجام بود که قصد داشت ما و منافعمان را حفظ کند، منافعی در حد حداقل، روزانه 100 میلیون دلار پول نقد! پیکربندی کلی تصویر به نظرم همین است که تا حالا گفته شد. اینکه ما دوباره 2 ماه دیگر هم به اروپا وقت دادهایم، تغییری در ماهیت اصلی ماجرا نخواهد داد و حداکثر میتوان آن را به کاریکاتوریزه شدن بیشتر تصویر تعبیر کرد. بخش دیگری که از قلم انداختن آن در تصویر کنونی کشور حتما غیراخلاقی است اما وضعیت وخیم بازار مسکن و قیمتهای نجومی رهن و اجاره است. وزیر راهوشهرسازی البته گفته است: «همه به هم رحم کنیم تا از بحران خارج شویم!» کنار هم گذاشتن این راهکار عملیاتی برای گذر موفق از دالان جنگ اقتصادی کنونی با سخن یکی از خطبای نماز جمعه تهران که اخیرا گفته است «اگر کلیدتان کار نمیکند، قفلها را با چکش باز کنید»، زمینه تصویر شما را بسیار زیباتر خواهد کرد.
آیتالله موحدیکرمانی گفته است: «اگر تدبیرتان هم صحیح نیست، با انسانهای باتجربه مشورت کنید». ظاهرا ایشان توجه نداشتند که سخنگوی دولت گفته است: «همه کارهایی که انجام میدهیم، برای حفظ برجام است». اصلاحطلبان بهعنوان حامیان اصلی دولت اما این روزها سر شلوغتری دارند. بحث بین حامیان شرکت در انتخابات و مخالفان آنها، بحث روز این دندانههای کلید روحانی و مهرههای ستون فقرات دولت است.
برخی معتقدند تکرار بس است، بعضی اما دوست دارند خدمات وسیع خود به ملت در مقطع کنونی را باز هم تکرار کنند. لذا معتقدند نباید با صندوق آرا قهر کرد! دفاع یا حمله به دولت، بخش دیگر ذهن این هر 2 طیف را به خود مشغول کرده است. برخی میگویند دولت بعد از 6 سال همچنان قابل دفاع است. بخشی دیگر هم که گهگاه نق و نوقی میزنند، در واقع باز هم نظرشان همین است و به قولی حاضرند از لج رقیب، به جهنم هم بروند! بین تمام این گرو و گروکشیها اما شکر خدا، حال اقتصاد خوب است. آقای روحانی 2 ماه پیش در جلسه هیات دولت طی سخنانی مهم در همین زمینه اظهار داشتهاند: «شرایط امروز کشور نسبت به گذشته بهتر شده است، امروز مردم ایران نسبت به 6 ماه و یک سال گذشته آرامش بیشتری دارند».
توجه به این سخنان رئیسجمهور برای خلق پسزمینه، افق و دورنمای تصویر شما بسیار مهم است و به نوعی میتوان آنها را مصداق ابر، جنگل و آفتاب صبحگاهی تلقی کرد که حس آرامش و خوشبینی را به مخاطب القا میکند. ذکر این توضیح هم ضروری است که به کار بردن چنین مقارنهای از سوی نویسنده، بیارتباط با علاقه شخص رئیسجمهور به مباحث تخصصی مرتبط با جنگل، باران، آفتاب و ابر نبوده است. تلقی دولت این است که تصویر کنونی، حاصل نهایت تدبیر و تلاش اوست و نباید به آن دست زد. متاسفانه طرف اروپایی هم چشم دارد و بر مبنای همین تصویر با ما رفتار میکند. راهحل معضلات کنونی اما خلق تابلویی جدید از ایران است؛ تابلویی که در آن، اقتصاد به هیچ عامل خارجی از جمله فریب اینستکس گره زده نشود، وزیر کشاورزی برای گرانی سیبزمینی نگوید نمیتوانیم در مغازه بایستیم!
تابلویی که در آن، وزیر مسکن به جای توصیه به رحم کردن مردم به همدیگر و توجیه بینظارتی بر بازار اجاره بها، کارهای مشخصی را که آن وزیر مزخرفخوان قبلی نکرده، انجام دهد. اینکه دنبال مقصرهای خیالی بگردیم و با سلب مسؤولیت از خود، کار را به امان خدا رها کنیم، نه انصاف است و نه تدبیر. این هم که 2 ماه دیگر مجددا به اروپا مهلت دهیم، به معنای تصویرگری با همان سیاق سابق است که حالا وضعیت کنونی اقتصاد را خلق کرده است. فهم این واقعیت تلخ، هوش و ذکاوت چندانی نمیخواهد! با این همه اینکه دولت از اردیبهشتماه تصمیم گرفته با همین ضربالاجلهای دو ماهه هم تصویر جدیدی از خود در حوزه سیاست خارجی خلق کند، خوب است. این عمل، به قولی لازم است ولی کافی نیست. روزی همه از جمله دولت خواهند فهمید رسم تابلوی قبلی فقط برای کسب تجربه با قلممو و رنگ بیتالمال خوب بود، نه باز کردن قفلها و حل مشکل آب خوردن مردم!