«وطن امروز» از چرایی چرخش 180 درجهای اماراتیها در حوزه سیاست خارجی گزارش میدهد
امارات عربی متحده پس از سالها دنبالهروی از سیاستهای عربستان در منطقه و همکاریهای استراتژیک و تسلیحاتی با آمریکا، رویکرد متفاوتی را در ماههای اخیر در پیش گرفته است. از خروج نیروهای این کشور از یمن تا تعاملات تسلیحاتی با روسیه و جدیداً هم آرزوی ثبات برای سوریه تحت فرماندهی بشار اسد، همگی نشاندهنده این واقعیت است که آنها افق گذار در نظام بینالملل و افول آمریکا را بخوبی دیدهاند و به دنبال تامین امنیت خود در چارچوب سیاست همکاری با کشورهایی مثل ایران، سوریه و روسیه هستند.
به گزارش «وطن امروز»، «عبدالحکیم ابراهیم النعیمی» کاردار امارات در سوریه در مراسمی که به منظور روز ملی امارات در دمشق برگزار شد، گفت: «روابط سوریه و امارات مستحکم، باثبات و مبتنی بر اصول ثابت و واضح بر اساس جمع کردن کشورهای عربی از طریق سیاست اعتدال است».
النعیمی ابراز امیدواری کرد «تحت رهبری بشار اسد، رئیسجمهوری سوریه، امنیت و ثبات به سراسر سوریه بازگردد».
فیصل مقداد، معاون وزیر خارجه سوریه نیز در این مراسم با تبریک روز ملی امارات، اعلام کرد سوریه خواستار همکاری عربی برای مقابله با خطرهایی است که منطقه در معرض آن قرار دارد.
امارات عربی متحده از زمان آغاز جنگ داخلی سوریه در سال 2011 هیچگاه از دولت بشار اسد حمایت نکرده و همصدا با عربستان خواستار تغییرات بنیادین در سوریه بوده است.
رویکرد جدید امارات در سوریه پس از تغییراتی که در چند ماه گذشته در نگاه این کشور به مسأله جنگ یمن رخ داده، حاکی از این است که این کشور دیگر منافع خود را در پیروی از منافع عربستان در سیاست خارجی نمیبیند.
یکی دیگر از مسائلی که به عنوان انگیزه امارات در رابطه با بهبود روابط و افزایش سطح همکاریها با سوریه مطرح است، مسأله بازسازی و امکان سرمایهگذاری و نفوذ در سوریه است.
بر اساس گزارشی که سال ۲۰۱۷ از سوی سازمان ملل منتشر شد، هزینه بازسازی سوریه ۳۸۸ میلیارد دلار است؛ اگرچه بشار اسد، رئیسجمهور این کشور در دیدار با هیأت نمایندگان مجلس روسیه این رقم را ۴۱۰ میلیارد دلار اعلام کرده بود. به گفته بثینه شعبان، مشاور رئیسجمهور سوریه، این کشور بر اثر بحرانی که طی ۸ سال گذشته پشت سر گذاشته عملا به ۳۰ سال قبل بازگشته است. زیرساختهای اساسی همچون شبکههای آب و فاضلاب، نیروگاههای برق، بیمارستانها، مدارس، دانشگاهها، واحدهای مسکونی و حتی در برخی نقاط چاههای نفت و گاز هم تخریب شدهاند.
به گفته سازمان ملل، فرآیند بازسازی سوریه در نهایت باید زمینه را برای بازگشت ۱۲ میلیون شهروند سوری به خانههایشان فراهم کند؛ شهروندانی که نزدیک به یک میلیون نفر از آنها به اروپا پناه برده، نزدیک به ۸ میلیون نفر در کشورهای همسایه سوریه از جمله ترکیه، اردن و لبنان آواره شده و باقی آنها نیز به مناطق امنتر در داخل سوریه فرار کردهاند.
از سال گذشته جانشین رئیس شورای عالی امنیت امارات چندین بار به سوریه سفر و با رئیسکل اطلاعات سوریه دیدار کرده است. نتیجه این ملاقاتها به بازگشایی سفارت و حضور کاردار این شیخنشین در سوریه منجر شده است.
تغییر در سیاست خارجی امارات صرفاً معطوف به سوریه نیست. تابستان امسال نیز اماراتیها در اقدامی جالب توجه مبادرت به خروج بخشی از نیروهای خود از یمن کردند. امارات عربی متحده که یکی از ارکان اصلی ائتلاف عربستان سعودی در جنگ یمن بود، تابستان امسال بخش عمدهای از نیروهایش را از یمن خارج کرد. این تصمیم در حالی اتخاذ شده بود که تقریبا یک ماه قبل از آن 4 فروند از نفتکشهای اماراتی در بندر فجیره دچار حریق شد. نکته قابل توجه دیگر در زمان اجرای این تصمیم تداوم تنش و درگیری بین نیروهای یمنی تحت حمایت عربستان و امارات با یکدیگر بود.
اختلاف بین گروه موسوم به «المجلس الانتقالی الجنوب» (شورای انتقالی جنوب یمن) وابسته به امارات با دولت مستعفی یمن بر سر توقف درگیریها در جنوب یمن بر سر این است که قرار بود دولت مستعفی اداره امور جنوب یمن به مرکزیت عدن را بر عهده بگیرد تا دولت در عدن از عناصر دو طرف تشکیل شود اما پس از گذشت یک ماه از این توافق که به «توافق ریاض» معروف است، شورای انتقالی جنوب یمن اعلام کرده است شواهدی دال بر کارشکنی دولت هادی به منظور تلاش برای شکست توافق یادشده دارد. همین کشمکشها سبب شده امارات متوجه شود که هزینه کردن در طرحهای عربستان برای سیادت در منطقه چندان کارگشا و کارساز نیست. از این روست که اماراتیها به انصارالله یمن و جریان حوثیهای این کشور نیز چراغ سبز نشان داده و خواستار صلح با آنها شدهاند.
پس از تحولات چند ماه گذشته، حوثیها اعلام کردهاند از این پس در جنگ یمن به اهداف امارات حمله نمیکنند و تنها اهداف عربستان را مورد هدف قرار خواهند داد. پیشتر نیز یک منبع یمنی فاش کرده بود امارات در چارچوب تفاهمهای اخیر خود با ایران، تعهد کرده که ترتیبات صحنه سیاسی در جنوب یمن را که تغییر داده بود، به وضع سابق بازگرداند. همچنین تغییر در آرایش شورای انتقالی جنوب و هماهنگی اطلاعاتی با حوثیها 2 بخش مهم از این تفاهم است.
یکی دیگر از دلایل تغییر رویکرد امارات در رابطه با تحولات منطقه را میتوان به تاثیرات ناشی از روندهای جاری نظام بینالملل در سطح کلان مرتبط دانست. رویکرد آمریکا در 3 سال گذشته که مبتنی بر یکجانبهگرایی بوده است عملاً نشان داد پایبندی این کشور به هیچکدام از تعهداتش ابدی نیست و هر لحظه ممکن است با یک توئیت کوتاه، ایالاتمتحده از یک پیمان خارج شود یا از یک تعهد شانه خالی کند. از این رو اماراتیها در تلاش برآمدهاند تا با انعقاد قراردادهای همکاری دوجانبه و بلندمدت با روسیه و چین منافع این کشورها را با آینده خود مرتبط کنند.
اماراتیها که تاکنون سیستم تجهیزات نظامی خود را بر اساس تسلیحات آمریکایی و فرانسوی پایهگذاری کردهاند، در اقدامی قابل توجه سفارش خرید هواپیماهای سوخو 35 را به روسیه ارائه کردهاند.
دیمیتری شوگایف، رئیس بخش همکاری نظامی و فنی روسیه حاضر در نمایشگاه هوایی 2019 دوبی در اینباره گفت: «مذاکرات با امارات بابت تحویل جنگندههای سوخو 35 و توسعه یک جنگنده سبک رزمی نسل پنجم ادامه دارد».
سوخو 35 یک هواپیمای فرا صوت با قدرت مانور فوقالعاده است و امارات عربی متحده علاقهمند است نیروی هوایی خود را به بیش از یک اسکادران از این جنگنده پیشرفته تجهیز کند. با این حال، تعداد دقیق سوخو 35 که امارات خریداری میکند تنها پس از امضای قرارداد افشا میشود.
این جنگنده تنها در خدمت نیروی هوایی روسیه و چین است و مالزی نیز بتازگی سفارش 11 فروند از این نوع جنگنده را به روسیه داده است. سوخو 35 مجهز به 2 موتور توربوفن، تککابینه و قادر به پرواز با حداکثر سرعت 2400 کیلومتر در ساعت و برد 3600 کیلومتر است.
ضمن اینکه یک مقام بلندپایه نظامی اماراتی چندی قبل گفت که ارتش این کشور به موشکهای ضدتانک «کورنت ایام» و سامانه دفاع موشکی «پنتسیر» ساخت روسیه مجهز شده است. این کشور همچنین علاقهمند به خرید بالگردهای روسی «ام آی 38» است.
به نظر میرسد اماراتیها نیز متوجه شدهاند که روندهای قدرت در خاورمیانه و نظام بینالملل از چارچوب سنتی خود خارج شده و صرف اتحاد با کشورهایی مثل عربستان و آمریکا ضامن بقا و امنیت آنها نخواهد بود.