گروه اقتصادی: به واسطه اهمال 6 ساله دولت تدبیر و امید در بخش مسکن عمده خانواده‌ها بویژه در شهرهای بزرگ قید خانه‌دار شدن را زده بودند. برای مثال در شهر تهران قیمت متوسط یک واحد مسکونی 75 متری به یک میلیارد تومان رسیده است، یعنی اگر خانواده‌ای پیدا شود که بتواند ماهیانه 5 میلیون تومان هم پس‌انداز داشته باشد، 200 ماه طول می‌کشد تا صاحب یک مسکن متوسط با متراژ کمتر از متوسط شود! از طرفی افزایش سرسام‌آور اجاره‌بها در یکی دو سال اخیر هم آنقدر فشار به مستاجران آورده است که بسیاری از آنها دیگر تاب اجاره‌نشینی ندارند و بعضی از آنها تصمیم به مهاجرت و حاشیه‌نشینی گرفتند. 

به گزارش «وطن امروز» البته دولت در این سال‌ها بیکار نبود! دولت تدبیر به جای رفع ایراد و تکمیل طرح مسکن مهر، اجرای این طرح را متوقف کرد؛ طرحی که امید را برای خانه‌دار شدن بسیاری از خانواده‌ها زنده کرده بود. البته دولت به همین هم اکتفا نکرد و با تمام توان تهمت‌های ناروای بسیاری را روانه این طرح کرد؛ آن را مزخرف خواند، در ماجرای زلزله کرمانشاه قبل از بررسی‌های لازم، آمار دروغ و غیرواقعی درباره خسارات و تلفات مسکن مهر اعلام کرد، آن را عامل افزایش نقدینگی و تورم عنوان کرد، ساکنان آن را روستایی و چوپان خواند و... در عمل هم با وجود وعده‌های بسیار هنوز هم نتوانسته 350 هزار واحد آن را تحویل متقاضیان دهد. سیاست‌های دولت در بخش تولید مسکن جز رکود سنگین نتیجه‌ای نداشت. این رکود سنگین، هم عرضه مسکن را کاهش داد و هم بسیاری از افراد را که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در بخش مسکن اشتغال داشتند بیکار کرد. در سال‌های اخیر میزان تولید مسکن در کشور با نیاز موجود فاصله بسیاری داشت و صنعت ساختمان با رکود بسیار سنگینی مواجه بود، تا حدی که مطابق آمار، تعداد پروانه‌های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری‌ها 50 درصد نسبت به 4 سال قبل از آن کاهش یافت؛ موضوعی که رهبر معظم انقلاب اردیبهشت امسال بدان اشاره کردند. ایشان در این باره فرمودند: یک مطلب هم مسأله مسکن‌سازی است؛ اصلا رشته‌ مسکن از جمله رشته‌های کارآفرین در کشور است. یکی از غفلت‌هایی که در این چند سال شد، این بود که به مسکن پرداخته نشد؛ خود تولید مسکن صنایع زیادی را به کار می‌اندازد؛ خود تولید مسکن صنایع زیادی را به خدمت می‌گیرد و به کار می‌اندازد؛ یعنی کارآفرین است، تولیدآفرین است و خودش تولید [را رونق می‌دهد]. 

البته بی‌عملی دولت در بخش مسکن به این محدود نشد و مخالفت با اجرای مالیات‌های تنظیمی نیز پرده دیگری از اقدامات دولت بود. «مالیات بر عائدی سرمایه» که دست سوداگران زمین و مسکن را از بازار مسکن کوتاه می‌کرد با مخالفت عباس آخوندی، وزیر وقت راه‌و‌شهرسازی مواجه شد. «مالیات بر خانه‌های خالی» هم که تکلیف قانونی دولت است، معطل مانده و بعد از 5 سال هنوز هم اجرا نشده است. در نتیجه فقط در استان تهران 500 هزار واحد خالی و عرضه نشده وجود دارد. یعنی بیش از کل واحدهای طرح اقدام ملی در سراسر کشور!

دولت بعد از 6 سال از توقف مسکن مهر، در همان محل‌های اجرای مسکن مهر و البته با تسهیلاتی با سود 18‌درصد و گران‌تر از تسهیلات قرض‌الحسنه مسکن مهر اقدام به اجرای طرح «اقدام ملی تولید مسکن» کرده است و با وجود بدعهدی‌اش در تحویل واحدها مسکن مهر، باز هم مردم که چاره‌ای برای خانه‌دار شدن ندارند، برای ثبت‌نام طرح اقدام ملی هجوم آورده‌اند. روز گذشته ثبت‌نام طرح اقدام ملی مسکن در 3 استان تهران، البرز و قزوین آغاز شد. متقاضیان شهر تهران در شهرهای جدید پردیس، پرند، هشتگرد و ایوانکی می‌توانستند ثبت‌نام کنند اما مانند آنچه در ثبت‌نام سایر شهرهای بزرگ کشور اتفاق افتاد، ظرفیت ثبت‌نام به‌سرعت تکمیل و بسیاری از متقاضیان امکان ثبت‌نام پیدا نکردند. برای مثال در کمتر از نیم ساعت ظرفیت شهر پردیس که برای تهرانی‌ها مطلوبیت بیشتری نسبت به سایر شهرهای جدید اطراف تهران دارد، تکمیل شد. اما دلیل این اتفاق چیست و چه اقداماتی برای بهبود این وضعیت می‌توان انجام داد؟

1- مطابق قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، شرایطی در برنامه‌های دولت برای خانه‌دار کردن خانواده‌ها وجود دارد. برای مثال افرادی که از سال 84 دارای مسکن هستند یا از ابتدای انقلاب از امکانات دولتی برای خانه‌دار شدن استفاده کرده‌اند، در جامعه هدف برنامه‌های دولت قرار نمی‌گیرند. یا اینکه افراد باید در شهری اقدام به ثبت‌نام کنند که 5 سال گذشته در آن سکونت داشته‌اند و... اما هنگام ثبت‌نام طرح اقدام ملی مسکن این مسائل به‌صورت برخط بررسی نمی‌شود. در نتیجه در هر مرحله بسیاری از افرادی که شرایط لازم را ندارند، اقدام به ثبت‌نام می‌کنند و ظرفیت ثبت‌نام را تکمیل می‌کنند، لذا بسیاری از متقاضیان واقعی امکان ثبت‌نام را پیدا نمی‌کنند و باید منتظر پالایش ثبت‌نام‌کنندگان و فرصت‌های بعدی باشند.

این در حالی است که اگر وزارت راه‌و‌شهرسازی به تکلیف قانونی خود در راه‌اندازی سامانه ملی املاک و اسکان کشور عمل کرده بود، اکنون به‌صورت برخط مشخص بود که افراد دارای مسکن هستند یا خیر، از امکانات دولتی برای تامین مسکن استفاده کرده‌اند یا خیر یا اینکه در سال‌های اخیر کجا سکونت داشتند. در نتیجه در همان زمان ثبت‌نام افرادی که در جامعه هدف برنامه طرح اقدام ملی نیستند، حذف می‌شدند. لازم به ذکر است این تصور وجود دارد که تنها فایده راه‌اندازی سامانه ملی املاک و اسکان کشور اخذ مالیات بر خانه‌های خالی است که اینگونه نیست.

2- هر چند مسؤولان دولتی اعلام کرده‌اند برنامه وزارت راه‌و‌شهرسازی رونق پایدار و تولید مداوم مسکن برای گروه‌های هدف بازار مسکن است اما اعلام ظرفیت 400 هزار واحد در کل کشور این نگرانی را برای مردم ایجاد می‌کند که اگر از ثبت‌نام عقب بمانند، همین امکان هم از آنها سلب شود. ضمنا گذشته به مردم نشان داده این امکان وجود دارد که باز هم فردی مانند عباس آخوندی پیدا شود که سکان مدیریت مسکن کشور را به دست گیرد و اجرای چنین طرح‌هایی را متوقف کند.

در این شرایط که عمده دلسوزان واقعی مردم لزوم ورود دولت به بازار مسکن و تامین بخشی از نیاز دهک‌های متوسط و متوسط به پایین را درک کرده‌اند، باید یک همت 10 ساله برای حل مسأله مسکن ایجاد شود و همه دولت‌ها خود را مکلف به این امر بدانند. البته این موضوع جدیدی نیست و تکلیفی است که قانون اساسی بر دوش دولت‌ها نهاده است. در عمل هم دولت نباید ظرفیت‌ها را محدود اعلام کند. ظرفیت ثبت‌نام می‌تواند وجود داشته باشد و بعد از پالایش ثبت‌نام‌کنندگان و بررسی شرایط آنها، دولت با توجه به ظرفیت تولید خود، زمان خانه‌دار شدن را به آنها اعلام کند. یعنی مشخص شود فردی که در گروه هدف دولت برای خانه‌دار شدن قرار می‌گیرد، بالاخره در مرحله چندم طرح‌های تولید مسکن دولت‌ها خانه‌دار می‌شود. اگر مردم از وجود چنین برنامه و عزمی در مسؤولان مطلع شوند، احساس نگرانی نخواهند داشت.

3- علاوه بر این دولت‌ها می‌توانند برای دهک‌های مختلف و متناسب با توان اقتصادی آنها برنامه‌ریزی داشته باشند. در این صورت برای یک برنامه تقاضای بسیار وجود نخواهد داشت. برای مثال برای بعضی دهک‌ها نیاز نیست هزینه زمین حذف شود و آنها می‌توانند هزینه زمین را به‌صورت اقساط پرداخت کنند. یا اینکه بعضی خانواده‌ها می‌توانند هزینه ساخت مسکن را بدون دریافت تسهیلات پرداخت کنند. کافی است این امکان ایجاد شود که با پیشرفت پروژه، خانواده‌ها هزینه ساخت را پرداخت و سپس هزینه زمین را به‌ صورت اقساط پرداخت کنند. اگر برنامه‌های مختلف برای دهک‌های مختلف وجود داشته باشد، هر خانواده‌ای جایگاه خود را پیدا می‌کند و نگرانی‌ای برای تامین مسکن خود نخواهد داشت.

[تکمیل ظرفیت ۳۰ دقیقه‌ای مسکن ملی پردیس]

صبح دیروز ثبت‌نام طرح اقدام ملی مسکن در تهران و ۹ استان دیگر در شرایطی آغاز شد که تنها پس از گذشت حدود ۳۰ دقیقه ظرفیت نام‌نویسی در شهر جدید پردیس تکمیل شد. ثبت‌نام طرح اقدام ملی مسکن در استان‌های تهران، البرز و قزوین از ساعت ۱۰ صبح دیروز ۳۰ آذر آغاز شد. همچنین از دیروز به مدت ۳ روز ثبت‌نام مرحله دوم این طرح در استان‌های اصفهان، کرمان، خراسان جنوبی، زنجان، هرمزگان آغاز شد. تاکنون در تهران۵۵۲۶ نفر، در البرز ۴۲۱ نفر و در قزوین ۳۲۰ نفر ثبت‌نام کرده‌اند. ثبت‌نام در استان تهران در شهرهای دماوند، آبسرد، اسلامشهر، قرچک، ورامین، بومهن، باقرشهر، رباط کریم، شریف‌آباد، پاکدشت، پیشوا، شهر جدید ایوانکی، شهر جدید پردیس، پرند، هشتگرد، شهریار، صفادشت، فرون‌آباد، فیروزکوه، ورامین و کیلان انجام می‌شود.