گروه اجتماعی: یک هفته مدارس تعطیل و محدودیت‌های ترافیکی در پایتخت اعمال شد تا از آلودگی هوای تهران کاسته و هوا سالم شود اما آلودگی در پایتخت همچنان پابرجاست. شاخص کیفیت هوا دیروز برخلاف پیش‌بینی مسؤولان نسبت به کاهش آلودگی‌ها در پایان هفته، روی عدد 114 قرار گرفت تا هوا برای شهروندان تهرانی همچنان ناسالم گزارش شود. به گزارش «وطن امروز»، راهکارهای اعمال شده برای حل مشکل آلودگی هوای تهران تاکنون ره به جایی نبرده است و مسؤولان نهادهای مرتبط و مدیران شهری به جای چاره‌جویی و ارائه راهکارهای لازم اثربخش برای کاهش آلودگی هوای تهران، ناکارآمدی‌ها را به گردن هم می‌اندازند. در این میان اما سلامت مردم قربانی ناتوانی و ناکارآمدی مدیرانی می‌شود که برای چاره‌جویی بحران آلودگی هوا جلسات متعدد برگزار می‌کنند و در انتها هم خروجی این جلسات فقط به تعطیلی مدارس یا ایجاد محدودیت‌های ترافیکی بی‌نتیجه ختم می‌شود. اینکه مدیران شهری و مسؤولان دولتی نسبت به رفع آلودگی هوا جسور و مصمم نیستند و برای حل چنین معضلی همواره دست به دامن باد و باران می‌شوند، جز تضییع حقوق عامه چیز دیگری نیست، چرا که طی یک هفته اخیر به دلیل آلودگی هوا بیش از 17 هزار نفر به اورژانس مراجعه کرده‌اند. سخنگوی سازمان اورژانس کشور در این‌باره گفت: در ۷ روز گذشته و با افزایش آلودگی هوا، ۱۷ هزار و ۳۰۳ نفر به دلیل بیماری‌های قلبی و تنفسی به بخش اورژانس مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند. مجتبی خالدی با اشاره به آمار مراجعه‌کنندگان به بخش اورژانس مراکز درمانی بر اثر آلودگی هوا از ۲۸ آذر تا چهارم دی، اظهار کرد: به دلیل آلودگی هوا و افزایش ذرات معلق در هوا تاکنون در شهرهای اصفهان، البرز، تهران، مرکزی، قزوین، قم، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خوزستان، یزد و همدان تعداد ۱۷ هزار و ۳۰۳ نفر به اورژانس پیش‌بیمارستانی سراسر کشور مراجعه کرده‌اند که از این تعداد ۱۰ هزار و ۴۷۱ نفر بیماران قلبی و ۶ هزار و ۵۳۰ نفر بیماران تنفسی بوده‌اند. سخنگوی سازمان اورژانس کشور با بیان اینکه تهران رکورددار مراجعات به اورژانس در روزهای آلوده است، ادامه داد: ۷۹۱۰ نفر در تهران به اورژانس پیش‌بیمارستانی مراکز درمانی و بیمارستان‌ها طی یک هفته اخیر مراجعه کردند که ۴۹۰۴ نفر بیمار قلبی و ۳۰۰۶ نفر بیمار تنفسی بوده‌اند.

 

* ورود مدعی‌العموم به زخم کهنه پایتخت

برخورداری از هوای پاک جزو اصلی‌ترین حقوق عامه و یکی از نیازهای زیستی بوده که چنانچه به مخاطره بیفتد قابل پیگیری و مطالبه‌ است و از همین رو است که معضل آلودگی هوا در دستور کار دادستانی قرار گرفته است. کلانشهر تهران به همراه چند شهر بزرگ کشور بیش از یک هفته است که با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کند و مسؤولان مرتب، توپ مسؤولیت خود را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در زمین یکدیگر پاسکاری می‌کنند. قانون هوای پاک در مجلس شورای اسلامی تصویب شده اما دستگاه‌های مسؤول در این زمینه تاکنون به وظایف خود عمل نکرده‌اند. در این میان مردم خواهان حقوق شهروندی خود هستند. به طور مثال «حقوق عامه» حقوقی است که در قانون اساسی، قوانین موضوعه یا سایر مقررات لازم‌الاجرا ثابت  است و عدم اجرا یا نقض آن، نوع افراد یک جامعه مفروض مانند افراد یک شهر، منطقه، محله و صنف را در معرض آسیب یا خطر قرار می‌دهد یا موجب فوت منفعت یا تضرر و یا سلب امتیاز آنان می‌شود، از قبیل آزادی‌های مشروع، حقوق زیست‌‌محیطی، بهداشت و سلامت عمومی، فرهنگ عمومی و میراث فرهنگی، انفال، اموال عمومی و استانداردهای اجباری. احمد محمدی، عضو هیات‌مدیره انجمن آیین دادرسی مدنی ایران در این‌باره گفت: انسان‌ها یکسری حقوقی دارند که بخشی از آنها اساسی است. از این حقوق اساسی بخشی مربوط به حقوق عامه می‌شود که نیازهای اساسی زیستی جزو این حقوق عامه است. وی در ادامه گفت: در بحث آلودگی هوا و اینکه آیا داشتن هوای تمیز جزو حقوق عامه محسوب می‌شود یا خیر، قطعاً پاسخ بله است. برخورداری از هوای تمیز از حقوق عامه مردم است و یکی از نیازهای زیستی است و باید شرایط تنفس سالم برای انسان‌ها فراهم باشد. محمدی به فارس گفت: داشتن آب، هوا و تغذیه سالم جزو نیازهای اساسی است و در قانون اساسی و حقوق شهروندی و قواعد بین‌المللی حقوق بشر نیز به آن تأکید شده است. وی در پایان اظهار داشت: حق داشتن هوای سالم، حقی است که باید درخواست شود و می‌توانیم به عنوان شهروند آن را از نظام و حاکمیت مطالبه کنیم. 

 

* ورود معاونت حقوق عامه قوه‌قضائیه به موضوع آلودگی هوا

اما این‌بار گویا قضیه آلودگی هوا جدی است و این معضل در دستور کار معاونت حقوق عامه دادستانی قرار گرفته تا کسانی که مدیریت شهری دارند با حرکت هماهنگ به سمت و سویی بروند که نتیجه آن یک هوای سالم باشد. حجت‌الاسلام‌ منتظری، دادستان کل کشور درباره نقش دادستانی به عنوان مدعی‌العموم در برخورد با دستگاه‌های متخلف درباره آلودگی هوا گفت: آلودگی هوا فرآیند یک مجموعه‌ای است که متأسفانه دستگاه‌های مختلف به وظایف خود یا عمل نمی‌کنند یا به‌درستی عمل نمی‌کنند؛ لذا سازمان محیط‌‌زیست و سایر دستگاه‌های مربوط و آحاد مردم باید در این زمینه دست به دست هم دهند و همکاری لازم را داشته باشند.

دادستان کل کشور تاکید کرد: اینکه ما انواع و اقسام عوامل آلودگی هوا را ایجاد کنیم و بعد بگوییم امیدواریم باد بوزد و آلودگی هوا را ببرد قابل‌قبول نیست. وی خاطرنشان کرد: ما در حوزه معاونت حقوق عامه این مسأله را در دستور کار داریم و امیدوارم با همکاری سایر دستگاه‌ها بتوانیم در این زمینه به نتیجه مطلوب برسیم.

 

* تشکیل اولین جلسه بررسی مقصران آلودگی هوا

در همین حال عزالدین سلیمانی، رئیس کمیسیون حمایت از حقوق عامه مرکز امور وکلای قوه‌قضائیه نیز گفت: نخستین نشست رسمی کمیسیون حمایت از حقوق عامه برای بررسی راه‌های قانونی طرح دعوی علیه مقصران آلودگی هوا تشکیل شد. در این جلسه بیشتر درباره شناسایی دستگاه‌های متولی در امر کاهش و رفع آلودگی هوا بررسی‌های لازم انجام شد و اطلاعاتی از سازمان‌ها و افراد مجرب که در این زمینه می‌توان از پتانسیل آنها استفاده کرد به دست آمد. وی در ادامه گفت: بنا داریم کمیسیون حمایت از حقوق عامه فارغ از مسائل جناحی صرفاً برای خدمت به مردم بتواند مشکلی را حل کند و هر کاری که سمت و سوی سیاسی پیدا کند به اعتقاد بنده موفق نخواهد بود. موضوع آلودگی هوا مشکلی است که باید فارغ از این مسائل بررسی شود. سلیمانی تصریح کرد: سازمان‌های متولی شناسایی شده‌اند و احتمالاً هفته آینده که جلسه بعدی کمیسیون حمایت از حقوق عامه خواهد بود از نمایندگان آنها دعوت می‌کنیم تا نسبت به اقدامات انجام شده از سوی خود پاسخگو باشند. وی گفت: بنا داریم ابتدا با نهادهای متولی رویکردی تعاملی داشته باشیم و چنانچه لازم بود تذکرات قانونی لازم را به عنوان کسانی که در جهت خدمت به مردم فعالیت می‌کنیم به این سازمان‌ها خواهیم داد. سلیمانی بیان داشت: چنانچه مشخص شود دستگاه متولی قصور و کوتاهی کرده ناگزیر هستیم از مراجع قضایی صالحه و وکلای مجرب و نظرات کارشناسی کارشناسان رسمی دادگستری بهره گرفته و علیه آنها شکایتی را مطرح کنیم. وی اظهار داشت: بنابراین در اولین جلسه‌ای که برگزار شد فقط اعضای کمیسیون حمایت از حقوق عامه مرکز امور وکلای قوه‌قضائیه حاضر بودند اما در جلسه بعد حتماً از نمایندگان نهادهای دست‌اندرکار می‌خواهیم تا در این جلسه حاضر شوند.

عوامل مختلفی از جمله عدم التزام دستگاه‌ها به قوانین مصوب مجلس، تعدد قوانین و عدم تخصیص منابع لازم، نبود زیرساخت‌های مناسب حمل‌ونقل عمومی و بارگذاری بیش از حد جمعیت، صنعت و... را می‌توان از دلایل آلودگی هوا برشمرد، اما آنچه امروز باید مسؤولان و نهادها به آن توجه کنند حق داشتن هوای پاک برای مردم است، حقی که نباید نادیده گرفته شود.