رزمایش کمربند امنیتی دریایی با حضور نیروهای دریایی ایران، چین و روسیه از روز گذشته در منطقه شمال اقیانوس هند آغاز شد
گروه سیاسی: حدود 2 ماه پس از آغاز بهکار ائتلاف دریایی آمریکا در خلیجفارس، رزمایش بزرگ و بیسابقه نیروی دریایی 3 کشور ایران، روسیه و چین در شمال اقیانوس هند برگزار شد. به گزارش «وطن امروز»، برای انجام این رزمایش وزارت دفاع روسیه 3 ناو وابسته به ناوگان دریایی بالتیک این کشور را به منطقه اعزام کرده است. وزارت دفاع روسیه روز جمعه با اشاره به رزمایش دریایی مشترک ایران، روسیه و چین اعلام کرد 3 ناو وابسته به ناوگان دریایی بالتیک روسیه- یک تانکر، یک پاسناو و یک ناو یدککش- را به رزمایش سهجانبه با ایران و چین ارسال کرده است. این وزارتخانه همچنین اعلام کرد این نخستینبار است چنین رزمایشی با چنین چیدمانی برگزار میشود. همچنین چین نیز روز پنجشنبه اعلام کرد که یک ناوشکن موشکانداز را برای شرکت در این رزمایش ارسال کرده است. دریادار دوم غلامرضا طحانی، معاون عملیات نیروی دریایی ارتش و سخنگوی رزمایش مرکب ایران، روسیه و چین در نشست خبری این رزمایش، اظهار داشت: منطقه شمال اقیانوس هند، منطقه بسیار امنی است که این امنیت پایدار با اقتدار نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و 2 نیروی دریایی ارتش و سپاه در دریا برقرار شده است. وی افزود: این تکلیفی است که ما در ارتباط با کشور، منطقه و جهان داریم و در راستای اجرای این تکالیف بسیار مهم، از امروز (جمعه) رزمایش سهجانبه ایران، روسیه و چین در شمال اقیانوس هند با پهلوگیری شناورهای روسیه و چین در بندر شهید بهشتی چابهار آغاز میشود. معاون عملیات نیروی دریایی ارتش هدف از برگزاری این رزمایش را تحکیم امنیت و مبانی آن در منطقه عنوان و تصریح کرد: این نخستینبار پس از پیروزی انقلاب اسلامی است که جمهوری اسلامی ایران رزمایش مرکبی با 2 قدرت دریایی بزرگ جهان و در چنین سطحی برگزار میکند و قطعا کشورهایی که از نظر اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، دفاعی و امنیتی نزدیکی بیشتری با هم دارند، دست به دست هم میدهند تا برقراری امنیت و جمعی بودن آن میسر شود. وی گفت: این رزمایش برابر برنامههای از پیش تعیین شده با حرکت یگانهای شناوری 3 کشور از بندر چابهار آغاز میشود و در شمال اقیانوس هند گسترش خواهد یافت. سخنگوی رزمایش سهجانبه ایران، روسیه و چین افزود: تمرینات تاکتیکی متنوعی از جمله نجات شناور دچار حریق، آزادسازی شناور مورد تعرض قرار گرفته، تیراندازی علیه اهداف مشخص و سایر تمرینات تاکتیکی و عملیاتی در این رزمایش پیشبینی شده است. دریادار طحانی با اشاره به مشارکت نیروهای دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این رزمایش، گفت: با برگزاری این رزمایش شاهد اقتدار نیروی دریایی 3 کشور ایران، روسیه و چین در منطقه خواهیم بود. وی در بیان اهمیت منطقه رزمایش مرکب ایران، روسیه و چین، اظهار داشت: اقیانوس هند سومین اقیانوس بزرگ دنیاست که کشورهای بسیار مهمی در این منطقه حضور دارند و 3 تنگه مهم بابالمندب، مالاکا و هرمز بهعنوان مثلث طلایی در این منطقه قرار دارد. معاون عملیات نیروی دریایی ارتش با بیان اینکه وسعت منطقه این رزمایش ۱۷ هزار کیلومتر مربع است، گفت: از اهداف این رزمایش تقویت امنیت تجارت دریایی بینالمللی و مقابله با دزدی دریایی و تروریسم دریایی و تبادل اطلاعات در حوزه امداد و نجات دریایی و تبادل تجربیات عملیاتی و تاکتیکی است. طحانی افزود: پیام این رزمایش صلح، دوستی و امنیت پایدار در سایه همکاری و اتحاد جمعی است و پیامد آن این است که جمهوری اسلامی ایران قابل منزوی شدن نیست و این از مهمترین دستاوردهای این رزمایش خواهد بود. وی در پایان گفت: برگزاری این رزمایش به معنای این است که روابط 3 کشور ایران، روسیه و چین به سطح معناداری رسیده است و این روند در سالهای آینده نیز ادامه خواهد داشت.
* امنیت خلیجفارس مدیون ارتش و سپاه
دریادار حسین خانزادی، فرمانده نیروی دریایی ارتش نیز در این رابطه با اشاره به امنیت منطقه شمال اقیانوس هند، گفت: تنگه هرمز، خلیجفارس و دریای عمان منطقه امنی است که این امنیت حاصل تلاش نیروهای دریایی ارتش و سپاه است. دریادار خانزادی امنیت دریایی منطقه را پایدار اعلام کرد و گفت: امیدواریم با برگزاری این رزمایش شاهد اقتدار نیروی دریایی ۳ کشور ایران، روسیه و چین در منطقه باشیم. وی افزود: این رزمایش با هدف تحکیم امنیت و مبانی آن در منطقه و کشورهایی که از نظر اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، دفاعی و امنیتی نزدیکی بیشتری با هم دارند برگزار میشود.
* قدرتنمایی با «سهند» جلوی چشم آمریکاییها
نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بهعنوان میزبان اصلی رزمایش سهجانبه با بهکارگیری چند یگان اصلی سطحی و پروازی خود در این رزمایش شرکت کرده است. ناوشکن البرز، ناوشکن سهند، ناو آبی و خاکی تنب، ناو کنارک و ناو موشکانداز نیزه از این جملهاند.
از نیروی دریایی سپاه نیز شناور بیمارستانی شهید ناظری که توسط متخصصان نیروی دریایی سپاه طراحی و در صنایع شهید محلاتی ندسا تولید شده است به همراه یک شناور موشکانداز کلاس تندر و یک یدککش در رزمایش شرکت میکنند.
* پاسخ آشکار به ائتلاف دریایی غربیها
رزمایش مشترک ایران، چین و روسیه در شمال اقیانوس هند در شرایطی برای نخستینبار از زمان پیروزی انقلاب اسلامی برگزار میشود که از چند ماه پیش و در سایه برخی تحرکات مشکوک کشورهای غربی در خلیجفارس، این منطقه آبستن حوادث متعدد بوده است. تابستان امسال و پس از وقایعی چون انهدام پهپاد جاسوسی آمریکا در حریم هوایی ایران و همچنین حمله پهپادی یمنیها به تاسیسات نفتی عربستان، آمریکا از راهاندازی یک ائتلاف دریایی در منطقه خلیجفارس خبر داد. در همین راستا سوم تیرماه سال جاری یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا در جمع خبرنگاران با بیان اینکه آمریکا در تلاش است ائتلافی دریایی متشکل از چند کشور برای «حراست از آزادی تردد» در خلیجفارس و تنگه هرمز تشکیل دهد، گفت: «هدف، ایجاد بازدارندگی فعال است، چراکه ایرانیها میخواهند بروند و هر کاری میخواهند انجام دهند و بعد بگویند «ما این کار را نکردیم». ما میدانیم آنها چه کردهاند». اظهارات این مقام آمریکایی ساعاتی پس از آن مطرح شد که «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا در سفری به عربستان سعودی آزادی تردد در خلیجفارس را یکی از اولویتهای واشنگتن برشمرد و گفت لازم است اطمینان حاصل شود که تردد از تنگه هرمز بدون مانع صورت میگیرد.
پس از آن «جوزف دانفورد» رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در پی وقوع حادثه برای ۲ نفتکش در دریای عمان و به بهانه مقابله با حملات ادعایی ایران به نفتکشها و کشتیهای تجاری در خلیجفارس و دریای عمان ۱۹ تیرماه از بررسی طرحی برای ایجاد ائتلاف نظامی بینالمللی به منظور حفاظت از آبراههای بینالمللی و تضمین آزادی دریانوردی در تنگه هرمز و بابالمندب سخن گفت و عنوان کرد که ایالات متحده در حال رایزنی با تعدادی از کشورها برای تشکیل این ائتلاف است. این ائتلاف البته با کمترین استقبال مواجه شد بهگونهای که کشورهایی چون آلمان و فرانسه نیز با این ابتکار آمریکاییها همراهی نکردند. در نهایت نیز بهرغم تبلیغات گسترده آمریکا برای جلب حمایت کشورها جهت حضور در این ائتلاف و ارسال دعوتنامه برای ۶۰ کشور، کشورهای معدودی با پیوستن به آن موافقت کردهاند. بحرین که میزبان ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکاست در ماه آگوست به این ائتلاف پیوست. عربستان سعودی و امارات هم از ماه سپتامبر به ائتلاف آمریکا پیوستند. همچنین از میان کشورهای غربی، استرالیا و انگلیس با اعزام کشتی به منطقه با هدف ادعایی محافظت از عبور و مرور کشتیها موافقت کردهاند. علاوه بر این، در پی توقیف نفتکش متجاوز انگلیسی توسط نیروی دریایی سپاه پاسداران، برخی کشورهای اروپایی نیز به محوریت انگلیس سعی در راهاندازی ائتلافی برای تسهیل عبور امن کشتیها در منطقه داشتهاند؛ طرحی که البته تاکنون به نتایج قابل توجهی نرسیده است.
* واکنش آمریکا به رزمایش مشترک
سخنگوی پنتاگون در رویکردی منفعلانه اعلام کرد که واشنگتن رزمایش دریایی مشترک تهران، مسکو و پکن را زیر نظر دارد. به گزارش ایسنا، شان رابرتسون، سخنگوی پنتاگون روز پنجشنبه در واکنش به رزمایش مشترک دریایی ایران، روسیه و چین گفت: ما از برگزاری رزمایش مشترک میان ایران، روسیه و چین در دریای عرب اطلاع داریم. ما این رزمایش را زیر نظر داریم و با همکاری شرکا و متحدانمان از آزادی کشتیرانی و جریان آزاد تجارت در آبراههای بینالمللی اطمینان حاصل میکنیم.
***
[پیام رزمایش چیست؟]
رزمایش دریایی بیسابقه ایران با 2 کشور عضو شورای امنیت سازمان ملل اما بیش از همه حاوی پیام برای آمریکا به حساب میآید. آمریکا که در نتیجه اتفاقات چند ماه اخیر در خلیجفارس با پول عربستان سعودی ائتلاف دریایی راه انداخته، حال دریافته است که نمیتواند در خلیجفارس ایران را منزوی کند. ایران محور اصلی امنیت خلیجفارس و دریای عمان به حساب میآید و کشورهای فرامنطقهای نیز با توجه به اهمیت این منطقه سعی در ایجاد تنش نداشتند. هر چند در برهههایی کشورهایی چون آمریکا و انگلیس به دنبال سنجش حساسیت ایران در قبال امنیت مرزهای آبیاش بودهاند که غالبا هم جواب درخور دریافت کردهاند، با این حال در پی ایجاد درگیری در این منطقه نبودهاند. قدرت بومیشده نظامی ایران در خلیجفارس و گزینههای متعدد نظامی برای تنبه متجاوز، در عمل استفاده از گزینه نظامی برای مقابله با ایران در خلیجفارس را حذف کرده است. در چنین شرایطی آمریکا با یارکشی از برخی متحدانش به دنبال ایجاد موازنهای در به دست گرفتن امنیت خلیجفارس و دریای عمان بوده است. به بیان دیگر آمریکا خواهان آن است نظم پیشین امنیتی در خلیجفارس را با به میدان آوردن متحدانش به نفع خود برهم بزند؛ نظمی که در آن ایران نقش محوری داشته تغییر کند و در نتیجه حضور ائتلاف دریایی مورد حمایت آمریکا، کفه سیاسی و نظامی خلیجفارس به نفع آمریکا سنگینتر شود. با این حال خلیجفارس و دریای عمان صرفا آنطور که آمریکا میخواست به آرایش امنیتی و سیاسی دست پیدا نکرد. حضور روسیه و چین در منطقه خلیجفارس و دریای عمان در کنار ایران برای آمریکا قابل هضم نیست. حضور چین و روسیه در کنار ایران از این جهت مهم است که این 2 کشور عملا هیچ نقشی در مهمترین منطقه دریایی و نفتخیز جهان نداشتهاند؛ منطقهای که رقیب آنان یعنی آمریکا حضور پررنگ داشته اما آنان به دلایل مختلف از نقشآفرینی در تحولات آن محروم بودهاند. ایران اما با بازی دادن چین و روسیه عملا سعی در ایجاد تعادل در تحولات حوزه سرزمینی خلیجفارس دارد. البته حضور چین و روسیه در خلیجفارس حضور عنانگسیخته نیست. مدل همکاری ایران و روسیه در سوریه نشان داد این 2 کشور میتوانند روی حوزه منافع مشترک سرمایهگذاری کنند. نتیجه حضور روسیه در سوریه نه به ضرر ایران، بلکه در نهایت منفعتی بیش از زمان عدم حضور روسیه در این کشور نصیب ایران کرد. البته روسیه نیز از حضور «کنترل شده» در سوریه به دنبال منفعت ملی خود بود و در نتیجه این نقشآفرینی، این کشور نیز سود برد. بازنده میدان سوریه اما بدونشک آمریکا و کشورهای همپیمان او بودند. همین مدل در خلیجفارس در حال تکرار است. آمریکا شبیه به ائتلاف بینالمللی در سوریه، ائتلاف دریایی راه انداخته است. ایران برای آنکه نقش اولش در منطقه فوق حساس خاورمیانه را نصیب دیگری نکند، بازیگران نقش مکمل را وارد معادلات خلیجفارس کرده است تا همچنان خودش حرف اول را در خلیجفارس بزند. به بیان دیگر، ایران برای برهم زدن نظم جدیدی که آمریکا به دنبال استقرار آن در خلیجفارس بود، نیروهای برهم زننده چنین نظمی یعنی 2 عضو شورای امنیت سازمان ملل را که جزو قدرتمندترین ارتشهای دنیا هستند وارد معادله و بازی خود کرد.
در همین راستا روزنامه فرامنطقهای «رای الیوم»، روز گذشته با اشاره به آغاز رزمایش دریایی ایران، روسیه و چین نوشت: این نخستین همکاری نظامی میان 3 کشور مذکور محسوب میشود و پیامی روشن و چالشبرانگیز برای دولت آمریکا ارسال میکند و به عنوان نشانهای قابل توجه از ظهور ائتلاف نظامی جدید میان تهران، پکن و مسکو در رویارویی با اقدامات دولت آمریکا و سیاستهای آن در منطقه و جهان تلقی میشود.
همزمان روزنامه دولتی «گلوبال تایمز» چین، روز گذشته در مقالهای نوشت: این رزمایش مشترک نشان میدهد چین و روسیه به عنوان 2 قدرت بزرگ جهانی از ایران و توافق هستهای پس از خروج آمریکا از آن حمایت میکنند. هر 3 کشور ایران، روسیه و چین به دلیل منازعات در برخی پروندهها، با تحریمهای آمریکا روبهرو هستند و اقدامات تنبیهی فزاینده آمریکا مستلزم هماهنگی سهجانبه میان این کشورهاست که این هماهنگی به سطح نظامی رسیده است و این 3 قدرت با برگزاری مانوری توانمندیها و قابلیتهای نظامیشان را در منطقهای حیاتی و حساس به نمایش میگذارند.