کد خبر: 214515تاریخ: 1398/10/8 00:00
وزارت دفاع آلمان دیروز نسبت به تدارک گسترده تروریست‌ها در آفریقا هشدار داد
تروریسم پشت دیوارهای اروپا
بر اساس سندی که از سوی «اشپیگل آنلاین» منتشر شده وزارت دفاع آلمان وضعیت امنیتی منطقه ساحل در قاره آفریقا را وخیم و «در آستانه انفجار» معرفی کرده است. در سند طبقه‌بندی شده وزارت دفاع آلمان آمده است که به دلیل فعالیت افراط‌گرایان و مجرمان سازمان‌یافته وضعیت امنیتی منطقه «در آستانه انفجار» است. جماعت موسوم به نصرالاسلام و المسلمین و داعش در صحرای بزرگ 2 گروه وابسته به القاعده هستند که مسؤول وخیم شدن اوضاع امنیتی در منطقه به شمار می‌آیند. این 2 گروه تنش‌های قومی را در منطقه موجب شده‌اند و با این کار دستور‌العمل خود را پیش می‌برند. نیروهای امنیتی جمهوری مالی به‌رغم حضور نیروهای بین‌المللی مثل آلمان کاری از دست‌شان برنمی‌آید و به‌رغم حمایت‌های بین‌المللی به‌طور مرتب در مناطق مرزی هدف حمله قرار می‌گیرند. مطابق این سند، توان رزمی نیروهای مشترک 5 کشور منطقه ساحل (شامل بورکینافاسو، موریتانی، مالی، نیجر و چاد) بسیار اندک ارزیابی می‌شود.
وزارت دفاع آلمان همچنین در پاسخ به سوال اعضای حزب لیبرال- دموکرات در پارلمان مبنی بر موضع دولت نسبت به تقاضای فرانسه برای مشارکت در عملیات‌های نظامی در کشور مالی، گفته است تاکنون 2 بار به درخواست فرانسه پاسخ منفی داده است، چرا که گروه‌های افراطی در منطقه بشدت فعال هستند و با بهره‌گیری از آزادی تردد و حمایت برخی مردم محلی می‌توانند هر کاری که دل‌شان می‌خواهد انجام دهند. برخی از این گروه‌ها با گروه تروریستی داعش و شبکه القاعده بیعت کردهاند و شبه‌نظامیان افراطی به شمار می‌روند. مناطق گسترده و پرجمعیت بدون هیچ کنترل و نظارت دولتی به جنایتکاران و افراط‌گرایان اجازه فعالیت گسترده را داده است.
فرانسه 2 هفته پیش ده‌ها سرباز خود را در جریان حمله به یک گروه مسلح در مالی از دست داده و در پی این اتفاق به دنبال ایجاد ائتلافی از کشورهای اروپایی و آفریقایی برای حضور در مالی و کشورهای منطقه ساحل آفریقا است. آنها در این راستا بارها رشد گروه‌های تروریستی در آفریقا را خطری برای کل اروپا قلمداد کردهاند؛ موضعی که در پاسخ وزارت دفاع آلمان نیز مستتر است و آنها نیز به طور ضمنی نگرانی خود را از بروز این اتفاق ابراز کردهاند.
فرانسه با استقرار 4500 نیروی نظامی در مالی و دیگر کشورهای این منطقه بیشترین تعداد نیروی اروپایی نظامی در آفریقا را به خود اختصاص داده است. ارتش آلمان نیز حدود هزار و ۱۰۰ نظامی به مالی اعزام کرده که به‌طور مستقیم در درگیری با تروریست‌ها شرکت نمی‌کنند. این نیروها در چارچوب ماموریت‌های آموزشی اتحادیه اروپایی و سازمان ملل در مالی هستند.
تلاش فرانسه برای ایجاد ائتلاف اروپایی در آفریقا در حالی انجام می‌شود که رسانه‌های داخلی این کشور، عملیات نظامی فرانسه در آفریقا را شکست‌خورده می‌دانند. چندی قبل روزنامه فرانسوی لیبراسیون در گزارشی اعلام کرد که دولت فرانسه از یک سال پیش به این سو در تلاش است دیگر کشورهای اروپایی را به حمایت بیشتر از عملیات نظامی در منطقه ساحل متقاعد کند و با همکاری متحدان خود، «یگان نیروهای ویژه اروپایی» را تشکیل دهد. «فلورنس پارلی» وزیر دفاع فرانسه در آغاز ماه نوامبر اعلام کرد این یگان ویژه که «تاکوبا» نام نهاده خواهد شد، سال ۲۰۲۰ افتتاح خواهد شد. این گزارش در ادامه با انتقاد از سیاست نظامی مکرون می‌نویسد: امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه بدون داشتن استراتژی نظامی مشخصی از 2 سال‌و‌نیم پیش به این سو جنگ مالی را ادامه داده است. کاهش خشونت، پیشرفت روند صلح و بازسازی ارتش کشور مالی اهداف حضور نظامی فرانسه در این کشور آفریقایی عنوان شده بود اما نتایج به دست آمده رضایت‌بخش نیست. لیبراسیون می‌نویسد که با وجود نتایج نه چندان رضایت‌بخش اقدامات ارتش فرانسه در کشور مالی، پاریس امیدوار است در نهایت با به دست آوردن کمک متحدان اروپایی خود در جنگ مالی به اهداف یادشده برسد و پیروز شود.
سابقه حضور و نفوذ فرانسه در آفریقا به دوران استعمار و شکل‌گیری «آفریقای جنوبی فرانسه» بازمی‌گردد. این لفظ به فدراسیونی از مستعمرات سابق فرانسه اطلاق می‌شد که از جمله شامل کشورهای مالی، سنگال، موریتانی، نیجر و بورکینافاسو بود. نگرانی آلمان و فرانسه از رشد گروه‌های تروریستی در آفریقا و خطر آن برای اروپا در شرایطی بروز پیدا کرده است که مطابق گزارش رسانه‌های آلمانی، دولت این کشور در یک سال گذشته از فروش تجهیزات رزمی به مناطق بحران‌زده از جمله شمال آفریقا میلیاردها یورو سود برده است. سیاست دولت آلمان نیز تاکنون حمایت از این صادرات بوده است. دولت آلمان به ناچار و با درخواست حزب چپ آلمان آمار حجم صادرات نظامی در سال گذشته و همچنین مجوزهای صادرشده برای فروش اسلحه در آینده را منتشر کرد. بنا بر آمار منتشر شده، این معاملات بالغ بر ۴۴۰ میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو است که بخشی از آن به صادرات سال گذشته تعلق دارد و بخش دیگر شامل مجوزهایی است که برای فروش اسلحه در آینده داده شده است. نکته قابل توجه اینکه در گزارشی که روز گذشته از سوی پایگاه دویچه وله منتشر شد، آلمان در زمینه صادرات تسلیحات رکورد جدیدی را ثبت کرده و بیشترین حجم صادرات اسلحه از سال 2015 را در سال 2019 به ثبت رسانده است.
***
افراطی‌گری در آفریقا زاییده لیبرالیسم غربی است
رضا حجت‌شمامی*: مسأله رشد افراطی‌گری و تروریسم در آفریقا که باعث نگرانی اروپایی‌ها شده به طور جدی ناشی از سیاست‌های لیبرالیستی اروپا و آمریکا در قبال نظام بین‌الملل است. تاثیراتی که رشد اقتصادی و توسعه صنعتی کشورهای اروپایی بر شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی آفریقا گذاشته است بر کارشناسان امر پوشیده نیست. این سیاست‌ها که با اقداماتی مثل معاهده آب‌وهوایی پاریس تلاش شده بود تا حدی کنترل شود، با خروج آمریکا از آن عملاً به محاق رفته است. به همان نسبت که اروپا و آمریکا در اثر این سیاست‌ها به سمت صنعتی شدن حرکت کردند، منابع طبیعی در آفریقا و دیگر مناطقی که آنها در آن مداخله می‌کردند با خطر نابودی مواجه شد و همین امر علاوه بر اینکه بحران مهاجرت از آفریقا به اروپا را پدید آورده، منجر به ضعف اقتصادی دولت‌های مرکزی در کشورهای آفریقایی شده و در پی آن سوءاستفاده گروه‌ها و قبایل افراطی و شبه‌نظامی از این ضعف برای کسب منافع بیشتر شکل می‌گیرد. چه آنکه در موضوع جنگ‌ها در غرب آسیا نیز همین مسأله مشهود است. دخالت یک کشور بیگانه یا فرامنطقه‌ای در امور سرزمینی کشورهای یک منطقه منجر به بروز اختلافات طایفه‌ای و در نتیجه تشدید نظامی‌گری خواهد شد که در پس خود صادرات تسلیحات و تضعیف کشورهای این مناطق را به دنبال دارد.
کارشناس مسائل اروپا*