گروه اقتصادی: نماگرهای اقتصادی در بازارهای مختلف همچنان در مسیر ترس از پاسخ ایران حرکت میکنند. قیمت نفت خام و برخی فرآوردههای مهم آن نظیر بنزین، شاخصهای بورس و نرخ برابری دلار در مقابل سایر ارزهای بینالمللی از جمله نقاط هدف موج نگرانی بوده است.
به نقل از سیانبیسی، سرمایهگذاران از وحشت واکنش تلافیجویانه احتمالی ایران در مقابل اقدام تروریستی آمریکا، به سوی سرمایههای امن نظیر اوراق قرضه و طلا فرار کردهاند و سود اوراق خزانهداری آمریکا سقوط کرده است. سود اوراق بلندمدت ۱۰ ساله آمریکا که انتخاب امنی در برابر سهام به حساب میآید، ۸ صدم درصد سقوط کرد تا از حدود 9/1درصد به 799/1 درصد برسد. سود اوراق ۳۰ساله آمریکا هم ۷ صدم درصد سقوط کرد تا به 226/2 درصد برسد.
قیمت پیشخرید هر اونس طلای آمریکا نیز 77/1 درصد یا ۲۷ دلار جهش کرد و به 20/1555 دلار رسید که این بالاترین رکورد ۶ سال اخیر است. قیمت خرید نقدی هر اونس طلا، اسپاتگلد، 45/1 درصد یا 55/22 دلار جهش کرد و به 40/1551 دلار رسید.
هراس از واکنش ایران همچنان در شاخصهای مهم بورسهای بینالمللی از جمله آمریکا نمایان است. در همین رابطه شاخص داوجونز 234 واحد سقوط کرد. در کنار ریزش داوجونز، دیگر بورسهای آمریکایی نیز نتوانستند خود را از معرکه کنار بکشند و 3 شاخص اصلی بورس آمریکا قرمز بسته شدند. شاخص S&P 500 معادل 71/0 درصد ریزش داشت و شاخص نزدک کامپوزیت نیز 8/0 درصد کاهش ارزش را تجربه کرد. بر اساس آمار داوجونز مارکت، در معاملات شب گذشته 3 شاخص اصلی بورس آمریکا بدترین عملکرد روزانه را طی 4 هفته گذشته به ثبت رساندهاند. انتظار میرود نگرانی از انتقام شدید ایران، سهامداران بورس آمریکا و احتمالا دیگر بورسها بینالمللی را طی روزها و شاید هفتههای آینده در نگرانی و اضطراب نگهدارد.
جان کانل، مدیر سبد دارایی در موسسه «یونایتد ادوایزرز» گفت: بازار نیاز به زمان دارد تا بتواند خود را بازیابد. در ماههای گذشته شاهد رکوردشکنیهای پیدرپی بودیم و اکنون معاملهگران بخشی از سود خود را از بازار خارج کرده و در حال ارزیابی این مسأله هستند که کدام نمادها برای سرمایهگذاری جدید مناسب هستند.
بازار نفت البته بارزترین واکنش را نسبت به اقدام تروریستی ارتش آمریکا داشت. قیمت نفت خام برنت با 5/3 درصد افزایش به 60/68 دلار در هر بشکه رسیده است. تمام شرکتهای نفتی جهان و سرمایهگذاران نفتی، در واهمه «انتقام سخت» ایران و تاثیرات جدی آن بر اقتصاد جهان هستند. رویترز مینویسد: «دوره اوج قیمت نفت در ماه سپتامبر کوتاه بود، چرا که ریاض به حمله به تاسیسات نفتی پاسخ نداد اما اگر ایران به تهدید «انتقام شدید» عمل کند، حرکت افزایشی قیمتهای بازار تندتر خواهد شد. هرگونه درگیری و افزایش قیمت نفت خطرناک است، چرا که شروع روند بهبود عملکرد اقتصاد جهانی را مختل میکند».
بر اساس گزارش بلومبرگ، روز جمعه قیمت آتی نفت خام برنت 5/3 درصد افزایش یافت که بالاترین میزان افزایش بعد از حمله به تاسیسات نفتی عربستان در ماه سپتامبر بوده است. قیمت نفت برنت تا ساعت ۱۶ روز جمعه، به 64/68 دلار رسید. این افزایش قیمت نفت در تمام نقاط جهان واکنشهایی را به همراه داشته است. گاردین مینویسد: «شرکتهای نفتی که در بورس لندن حضور دارند، برای مقابله با زیان شدید سهام شرکتهای نفتی در سایر نقاط جهان اقداماتی انجام دادند و برای شرکتهایی از جمله بیپی و رویال داچ شل سود کسب کردند. به اعتقاد تحلیلگران، این شرکتها سود بیشتری از قیمتهای بالای نفت به دست میآورند».
واشنگتنپست نیز یکی از خطرهای جدی انتقام ایران در بازار نفت جهان را مربوط به تنگه هرمز میداند و مینویسد: «یک نقطه آسیبپذیر بدیهی در بازار نفت، مربوط به تنگه هرمز در جنوب ایران میشود. حدود یکششم از کل عرضه جهانی نفت از طریق این راه آبی است که بر اساس اعلام اداره اطلاعات انرژی آمریکا، مهمترین دریچه نفتی جهان است. میزان نفتی که از این تنگه میگذرد و بیشتر آن به کشورهای چین، هند و ژاپن میرسد، 2 برابر کل تولید نفت آمریکاست. بستن این تنگه، برای اقتصاد جهان تخریبکننده است. دیگر امکان ایران برای انتقامجویی نیز میدانهای نفتی و تاسیسات نفت در عراق و عربستان سعودی هستند».
بر اساس گزارش سیانان بیزینس، وزیر نفت عراق اعلام کرده است تعدادی از کارگران آمریکایی در جنوب عراق، بعد از هشدار آمریکا به شهروندانش نسبت به افزایش تنشها درعراق و منطقه در حال ترک این کشور هستند اما دیگر کارگران مناطق نفتی این کشور به کار معمول خود ادامه میدهند. سیانان بیزینس مینویسد: «اگزونموبیل، شرکت بزرگ نفتی آمریکا در جنوب عراق تاسیسات دارد. شرکت انگلیسی بیپی و رویال داچشل نیز در این منطقه کار میکنند. شرکت اگزون اعلام کرده است که برنامههایی برای تامین امنیت و حفاظت از تاسیسات خود دارد».