احسان سالمی: «آنقدر شدت تحریم جشنواره فیلم فجر شدید بود که کل بلیتهای سینمای آزادی در 4 دقیقه تمام شد!» این محتوای توئیت یکی از کاربران شبکههای اجتماعی بود که روز گذشته بعد از استقبال مخاطبان از بلیتفروشی سینماهای مردمی سیوهشتمین جشنواره فیلم فجر در فضای مجازی منتشر شد. این واکنش را باید در کنار انبوهی از واکنشهای کاربران فضای مجازی گذاشت که روز گذشته با کنایه از این نکته یاد کرده بودند که چگونه ماجرای تحریم جشنواره فیلم فجر از سوی برخی هنرمندان اینگونه با مخالفت مخاطبان و علاقهمندان سینما روبهرو شده است؛ اتفاقی که دلیلی واضح برای مردمی نبودن ماجرای تحریم جشنواره فیلم فجر است.
***
* به نام مردم، به کام بعضیها!
درست از همان روزی که اولین نفر یعنی مسعود کیمیایی اعلام کرد به دلیل اتفاقات اخیر و شرایط اجتماعی، انگیزهای برای حضور در جشنواره فیلم فجر ندارد، موجی از چهرههای سینمایی و غیرسینمایی به تقلید از کیمیایی اعلام کردند به نشانه «اعتراض» و «همراهی با مردم»(!) در جشنواره فجر امسال حضور نخواهند یافت اما تشت رسوایی این ماجرا زودتر از آنکه همگان فکر میکردند از بام افتاد، چرا که رسانهها در واکنش به برخی انصرافها به افرادی که مدعی همراهی با مردم شده بودند یادآور شدند بسیاری از آنها اساسا هیچ اثری در جشنواره فجر امسال ندارند! بخش دیگری از اعتراضات به این رفتارهای دوگانه و متناقض از این جهت بود که شماری از این هنرمندان همزمان با تحریم جشنواره فیلم فجر به عنوان یک رویداد دولتی، در حال همکاری با تلویزیون بودند! گویی شما بخشی از حاکمیت را تحریم کنید ولی بخش دیگری از حاکمیت را که برای شما منفعت مالی دارد همچنان برای خود حفظ کنید؛ رفتاری متناقض که با موجی از اعتراضها در فضای رسانهای و مجازی روبهرو شد و برخی کاربران با تعبیر «اعتراض با دهان پر» از اینگونه رفتارها یاد کردند.
* فروش بلیتهای جشنواره فجر در یک ساعت!
اما از آنجا که از قدیمالایم گفتند «دو صد گفته چون نیم کردار نیست»، بزرگترین پاسخ به ماجرای تحریم جشنواره فیلم فجر را باید رفتار علاقهمندان سینما در ماجرای بلیتفروشی فیلمهای سیوهشتمین جشنواره فیلم فجر دانست. از ساعت ۱۲ روز گذشته ۳۰ دیماه، پیشفروش بلیتهای سیوهشتمین دوره جشنواره فیلم فجر آغاز شد و هر فرد میتوانست 4 سری بلیت به قیمت هر سری ۱۰ تایی ۱۵۰ هزار تومان تهیه کند.
بر اساس آنچه روابط عمومی جشنواره فیلم فجر اعلام کرده، در کمتر از یک ساعت بلیت تعداد زیادی از سینماهای نمایشدهنده فیلمهای جشنواره به صورت کامل یا با استقبال ۹۵ درصدی به فروش رسید. بلیت جشنواره فیلم فجر در سینماهای آزادی (سالنهای اصلی، بالکن، شهر هفتم، شهر هنر، شهر قصه، شهر فرنگ)، فرهنگ یک، فرهنگ ۲، باغ کتاب (سالنهای ۱، ۲ و ۹)، استقلال (اصلی و بالکن)، جوان، گالریا (سالنهای یک و ۴) و موزه سینما کاملا به فروش رسیده است و دیگر بلیتی برای عرضه در این سینماها وجود ندارد. همچنین تا زمان تنظیم این گزارش بلیت سینماهای کوروش (سالنهای گراندسینما، فاروس، لالهزار، مایاک، خورشید نو، نادر، مگامال یک و ۲) بیش از ۹۵ درصد به فروش رسیده و بلیت سینماهای ایرانمال، ماندانا، زندگی، راگا، کیان، تماشا، بهمن و فجر اسلامشهر همچنان برای عرضه موجود است.
* ظرفیتهایی که استقبال مردم باعث افزایش آن شد
نکته جالب توجه در ارتباط با استقبال از سینماهای مردمی آن است که نهتنها مخاطبان سینما راضی به همراهی با حرکت در ظاهر اعتراضی برخی سینماگرانی در این ماجرا نشدند، بلکه میزان استقبالها از این رویداد به حدی بالا بود که پس از اتمام ظرفیت برخی سینماهای مردمی، معاون اجرایی جشنواره فیلم فجر از اضافه شدن به ظرفیت بلیتفروشی سینماهای مردمی خبر داد.
بر اساس آنچه عزتالله علیزاده، معاون اجرایی سیوهشتمین جشنواره فیلم فجر درباره اضافه شدن ظرفیت بلیتفروشی در سینماهای مردمی، به باشگاه خبرنگاران جوان گفته است فروش بلیتهای سینماهای مردمی با استقبال خوبی از سوی مردم روبهرو شده است و به احتمال فراوان ظرفیت سینماهای مردمی افزایش خواهد یافت.
* خیالاتی که واقعیتها نابودشان کرد!
احتمالا اغلب هنرمندانی که در تلاش بودند با تحریم جشنواره فیلم فجر به نوعی خود را همراه مردم نشان دهند، اساسا تصور نمیکردند همین مردم به هیچ وجه روی خوشی نسبت به این رفتار پر از تناقض هنرمندان نشان ندهند؛ موضوعی که تفاوت میان «خیالات» با «واقعیت» را نشان میدهد. هنرمندانی که تصور میکردند با انصراف از حضور در جشنواره فیلم فجر تبدیل به قهرمانهایی ملی و مردمی میشوند، با نزدیک شدن به ایام برگزاری سیوهشتمین جشنواره فیلم فجر با واقعیتی خلاف خیالات خود روبهرو شدند؛ آنچنان که ابراهیم داروغهزاده، دبیر جشنواره فجر نیز پس از استقبال بالای مردم از بلیتفروشی فیلمهای جشنواره امسال با انتشار توئیتی در صفحه شخصی خود در این زمینه نوشت: «فروش بلیتهای مردمی جشنواره فیلم فجر در کمتر از نیم ساعت نشان از پیوند عمیق مردم با سینمای ایران دارد. #با سینما در کنار هم _ باشیم» در کنار داروغهزاده بسیاری از اهالی رسانه نیز در صفحات شخصی خود با اشاره به این استقبال بالا از سوی مخاطبان، آن را نشانهای قرص و محکم از مخالفتشان با تصورات گروهی از اهالی سینما در راهاندازی غائله انصراف از جشنواره فیلم فجر دانستند.
جشنواره فیلم فجر حالا سالهاست که تبدیل به مهمترین رویداد سینمایی کشور شده و واقعیت آن است که اساسا هنرمندان هستند که از عدم حضور در این رویداد فرهنگی- هنری متضرر میشوند و نه جشنواره فجر. شنیدههای «وطن امروز» نیز حکایت از این دارد که برخی چهرههای انصراف داده از جشنواره فیلم فجر پس از آرام شدن این جو، از تصمیم خود در این زمینه پشیمان شدهاند و به نوعی خواهان نادیده گرفتن ماجرای انصراف خود و حضورشان در جشنواره فیلم فجر شدهاند.
این ماجرا البته مشتی نمونه خروار از نسبت مردم با تفکرات روشنفکرانه گروهی از هنرمندان در همه این سالهاست؛ مردمی که هنر را نه برای این سیاسیبازیها، بلکه برای لذت بردن از هنر و ظرافتهای آن میخواهند و چنین واکنشهایی شاید از سوی گروه محدودی از مخاطبان مورد حمایت قرار بگیرد اما حقیقت مواجهه مردم با هنر بویژه سینما، از جنس همین استقبال بالای آنها از بلیتفروش جشنواره فیلم فجر است.