گروه سیاسی: در ادامه مواضع تند و تیز مقامات دولتی علیه اروپا و چند روز پس از آنکه حسن روحانی اروپایی‌ها را ترسو خطاب کرده بود، محمدجواد ظریف عقب‌نشینی اروپا در مقابل آمریکا را فروختن شرافت کشورهای اروپایی تعبیر کرد.

به گزارش «وطن امروز»، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه عکسی از صفحه واشنگتن‌پست منتشر کرد که در آن نوشته بود: «ترامپ در داووس تهدید به اعمال تعرفه‌های جدید کرد». ظریف با اشاره به این تیتر واشنگتن‌پست نوشت: «متاسفم که می‌گویم؛ به شما گفته بودم وقتی 3 کشور اروپایی هفته گذشته بقایای برجام را فروختند تا از تعرفه‌های ترامپ اجتناب کنند، من هشدار دادم که این کار فقط او را حریص‌تر خواهد کرد». ظریف همچنین افزود: «اروپایی‌ها پس از فروختن شرافت خود و از دست دادن هر گونه پایه اخلاقی و قانونی، باز  شاهد یک تهدید تعرفه‌ای جدید هستند». وزیر امور خارجه کشورمان در پایان توئیت خود نوشت: «اتحادیه اروپایی می‌بایست تلاش بیشتری برای اعمال حاکمیت خود انجام می‌داد».

اشاره ظریف به فروش بقایای برجام، بیانیه 3 کشور اروپایی مبنی بر آغاز به کار مکانیسم ماشه در قبال ایران است. 3 کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه هفته گذشته با صدور بیانیه‌ای از آنچه «فعال کردن مکانیسم حل اختلاف» در این توافق بین‌المللی خوانده‌اند، خبر دادند. این 3 کشور در  بیانیه خود مدعی شده بودند این تصمیم به ناچار و پس از گام‌های ایران برای کاهش تعهداتش در برجام اتخاذ شده است. اما رسانه‌های آمریکایی گزارش دادند این تصمیم اروپایی‌ها پس از تهدید آنها توسط ترامپ گرفته شده است. بر اساس این گزارش‌ها که مقامات آلمانی نیز آن را تأیید کردند، واشنگتن تهدید کرده بود تعرفه 25 درصدی بر خودروهای ساخت این 3 کشور اعمال خواهد کرد.

تهدید اروپا توسط ترامپ موجب رعب اروپایی‌ها شد و آنها برای اعمال نشدن این تعرفه‌ مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کردند. 

ترامپ پس از آنکه اروپایی‌ها تهدید او را جدی گرفتند بار دیگر از برگ افزایش تعرفه‌های خودرو استفاده و این بار اروپا را تهدید کرد در صورتی که توافق تجاری با اتحادیه اروپایی حاصل نشود، تعرفه ۲۵ درصدی بر خودرو اعمال خواهد کرد.

به بیان دیگر رئیس‌جمهور آمریکا با تهدید افزایش تعرفه‌های وارداتی خودرو از اروپا، امتیاز فعال کردن مکانیسم ماشه را از آنها دریافت کرد و حالا به دنبال دریافت امتیازاتی در حوزه توافق تجاری است. 

 

* تعابیر جالب دولتی‌ها از اروپا

ظریف پیش از این اواسط آذرماه نیز پس از آنکه 3 کشور اروپایی طرف برجام در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل متحد فعالیت‌های موشکی ایران را مغایر قطعنامه 2231 عنوان کردند، اروپایی‌ها را به لاپوشانی و بی‌کفایتی بدبختانه متهم کرده بود؛ او 14 آذرماه در صفحه شخصی خود  در توئیتر نوشت: «جدیدترین نامه تروئیکای اروپایی به دبیرکل سازمان ملل، دروغ مذبوحانه‌ای است تا بی‌کفایتی بدبختانه خودشان در اجرای حداقلی‌ترین تعهدات ذیل برجام را لاپوشانی کنند». وی با به اشتراک گذاشتن تصاویری از ابطال قطعنامه 1929 شورای امنیت و تصویب برجام در این شورا، ادامه داد: «اگر تروئیکای اروپایی اندکی اعتبار جهانی می‌خواهد، می‌تواند با اعمال حق حاکمیتی و اختیارات خود به جای تسلیم شدن در برابر قلدری آمریکا، شروع کند».

انتقادات تند از رویه اروپایی‌ها البته محدود به ظریف نبوده و چهارشنبه هفته گذشته یعنی یک روز پس از آغاز به کار مکانیسم ماشه توسط اروپا، روحانی هم با تعابیری کم‌سابقه اروپا را مورد خطاب قرار داد. وی که در جلسه هیات دولت سخن می‌گفت، خطاب به تروئیکای اروپایی گفت: «اینکه ادعا می‌کنید ایران دنبال سلاح هسته‌ای است و ما نخواهیم گذاشت، اینگونه حرف‌‌ها بی‌اساس، واهی و لاطائل است، لطفا تکرار نکنید و کنار بگذارید. درباره کشوری که پادمان و پروتکل الحاقی را اجرا می‌کند و نمایندگان و بازرسان آژانس براحتی در اینجا حضور دارند و دوربین‌های‌شان در مراکز غنی‌سازی ما قرار دارد، اینگونه حرف‌ها چه معنایی دارد؟» رئیس‌جمهور خطاب به طرف‌های اروپایی تاکید کرد: «اگر قدم اشتباهی بردارید، ضرر خواهید کرد، راه درست را انتخاب کنید و راه درست این است که به برجام بازگردید». رئیس‌جمهور خطاب به سران کشورهای اروپایی خاطرنشان کرد: «شما در آب و هوا چه کردید؟ ترامپ برای شما چه کرد؟ شما در ناتو، در قبال این همه کارشکنی ترامپ چه کردید؟ شما در یونسکو که ترامپ از آنجا بیرون رفت، چه کردید؟ شما در حقوق بشر و شورای حقوق بشر که آمریکا خارج شد، چه کردید؟» روحانی ادامه داد: «کجا توانستید کاری کنید؟ شما 3 کشور اروپایی و همه کشورهای اروپایی یک نمونه بیاورید و بگویید در یک مورد چه کردید که دل‌مان گرم شود و بگوییم برای برجام هم بلد هستید یک کاری انجام دهید. شما هیچ‌جا نتوانستید کاری کنید». همچنین روحانی خطاب به کشورهای اروپایی تاکید کرد: از مردم ایران به‌خاطر ناتوانی، ضعف و ترس‌تان در برابر آمریکا عذرخواهی کنید.

 

* فروپاشی اعتماد به اروپا

بیان تعابیری چون ترسو، بی‌کفایتی بدبختانه یا فروختن شرافت درباره اروپایی‌ها توسط چهره‌هایی که حداکثر نرمش و همکاری با غرب و اروپا را در کارنامه خود داشته‌اند، نشان‌دهنده اوج بی‌اعتمادی به اروپایی‌ها در ایران است. چنانکه مقامات همین دولت طی 20 ماه گذشته به کرات از اعتماد به اروپا سخن گفته و حتی شخصی نظیر ظریف در مقاطعی کم‌کاری اروپا در انجام تعهدات برجامی‌اش را توجیه هم می‌کرد. از جمله پس از رونمایی صوری و کاغذی اروپا از سامانه موسوم به اینستکس و در شرایطی که عموم کارشناسان و حتی وزرایی چون بیژن زنگنه این سامانه را بدون واریز پول نفت به آن ناکارآمد توصیف کرده بودند، ظریف مدعی شد «اینستکس ارزش استراتژیک دارد». یا آذرماه سال گذشته و در شرایطی که انتقادات از بی‌تعهدی اروپایی‌ها در کشور اوج گرفته بود، وزیر امور خارجه در اظهاراتی تامل‌‌برانگیز مدعی فعالیت‌های اروپا به نفع ایران آن هم به صورت مخفیانه شد تا به زعم او با مخالفت آمریکا مواجه نشود. با همه اینها این سوال مطرح است حالا و در شرایطی که مقامات دیپلماسی دولت هم بر بی‌اعتمادی اروپایی‌ها تاکید دارند، طرح موضوعاتی توسط روحانی مبنی بر اینکه «اگر کسی بگوید من به دنیا کاری ندارم، کاملا درون‌گرا هستم و اقتصادم تمام مشکلاتش را حل می‌کند، من بلد نیستم» چه وجهی دارد؟ روحانی در حالی با صراحت از «بلد نبودن» اداره اقتصاد کشور بدون روابط خارجی سخن گفته که خود او در تمام سال‌های ریاستش بر قوه مجریه با تحکم شدیدی هرگونه راهکار پیشنهادی از سوی کارشناسان و منتقدان اقتصادی را به سخره گرفته یا حداقل پشت گوش انداخته است. اگر رئیس‌جمهور در سال هفتم ریاست خود احساس می‌کند روابط خارجی کشور به آن شکل که انتظارش را داشته پیش ‌نرفته و بلد نیست چنین اقتصادی را مدیریت کند، این نه علت ناکامی دولت، که معلول سیاست‌ها و برنامه‌های دولت است. از زمان خروج آمریکا از توافق برجام 20 ماه می‌گذرد. 3 کشور اروپایی طرف برجام در این مدت به جای عمل به تعهدات خود بویژه در حوزه‌های خرید نفت و برقراری مبادلات اقتصادی و تجاری با ایران، صرفا وعده دادند. آنها نخست موضوعSPV را پیش کشیده و 13 آبان 97 را موعد اجرای تعهدات‌شان عنوان کردند، با این حال بهمن‌ماه سال گذشته از یک شرکت ذی‌حسابی تحت عنوان اینستکس رونمایی کردند که با وجود گذشت یک سال از آن همچنان روی کاغذ مانده و اجرایی نشده است. خوب است حالا که مقامات دولتی از کشورهای اروپایی با عناوینی چون ترسو و بی‌شرف یاد می‌کنند، توضیح دهند خروجی این 20 ماه معطلی برای ایران و اقتصاد کشورمان چه بوده است.

***

***