معامله قرن رونمایی شد؛ فقط ترامپ و نتانیاهو حمایت کردند همه گروههای فلسطینی بر ضرورت مقابله با این توطئه تاکید کردند
گروه بینالملل: بعد از حدود یک سال وعده، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا اواخر هفته گذشته طرح معروف به «معامله قرن» را رونمایی کرد. این طرح به واسطه امتیازات بیسابقهای که به صهیونیستها اعطا کرده با استقبال بنیامین نتانیاهو مواجه شد و در سمت مخالفان این ماجرا، همه گروههای فلسطینی، اکثر کشورهای اسلامی و برخی کشورهای غربی ایستادهاند.
ترامپ در معامله قرن صرفا به منافع صهیونیستها توجه کرده و فلسطین را اساسا نادیده گرفته است.
ترامپ ادعا کرده این طرح با هدف کاهش تنشها میان مردم مظلوم فلسطین و رژیم کودککش صهیونیستی طراحی شده است اما طرح ارائه شده آنقدر یکسویه و ظالمانه است که حتی در میان حامیان اسرائیل در دنیای غرب هم چندان جدی گرفته نشد و بسیاری به تمسخر ترامپ و نتانیاهو پرداختند.
به گزارش «وطن امروز»، اگرچه این طرح توسط دونالد ترامپ مطرح شده اما ابتکار آن منسوب به جرد کوشنر، مشاور ارشد ترامپ و داماد وی است. وی در یک مراسم یهودی در ۲۵ اکتبر ۲۰۰۹ با ایوانکا ترامپ، دختر دونالد ترامپ ازدواج کرد.
* معامله قرن چه میگوید؟
بر اساس طرح 80 صفحهای «معامله قرن»، اسرائیل در ازای دریافت امتیازاتی فراتر از آنچه پیش از این تشکیلات خودگردان فلسطین یا قطعنامههای شورای امنیت به این رژیم داده بودند، با تشکیل دولت فلسطین موافقت خواهد کرد. نکته جالب اینکه ترامپ بر خلاف روسای جمهوری قبلی آمریکا بسیاری از سرزمینهای اشغال شده فلسطین را جزو خاک صهیونیستها در نظر گرفته است.
بر اساس این طرح، بخشهایی دیگر از فلسطین شامل نیمی از کرانه باختری و بخشی از بیتالمقدس شرقی که از نظر جامعه جهانی به دولت فلسطین تعلق دارد، به رژیم صهیونیستی واگذار میشود و در عوض اسرائیل با تشکیل کشور مستقل فلسطینی در نیمه دیگر کرانه باختری و تمام نوار غزه و چند محله از بیتالمقدس شرقی موافقت میکند. بر اساس این طرح، شهر ابودیس به جای بیتالمقدس بهعنوان پایتخت فلسطین در نظر گرفته خواهد شد. به عبارت دیگر، پذیرفتن این طرح به منزله فراموش کردن قدس به عنوان قبله اول مسلمین خواهد بود. همچنین طبق طرح یادشده، فلسطینیان باید از حق بازگشت به سرزمین خود که در قطعنامه ۱۹۴ شورای امنیت به رسمیت شناخت شده صرفنظر کنند. این طرح آنقدر عجیب است که حتی محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین که در مجامع غربی به تعامل و علاقه به سازش به هر قیمت با صهیونیستها مشهور است هم با وجود فشار بسیاری که چه از سوی آمریکا و چه از سوی برخی کشورهای عربی مثل عربستان به وی وارد شده است، حاضر به پذیرش آن نشده است و با ادبیات بیسابقهای به انتقاد از ترامپ پرداخته است.
در همین ارتباط ریاض منصور، نماینده فلسطین در سازمان ملل از حضور محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان در جلسه آتی شورای امنیت سازمان ملل به منظور اعلام اعتراض تشکیلات خودگردان نسبت به «معامله قرن» اعلام شده از سوی آمریکا، خبر داده است.
* تلاش گروههای فلسطینی برای اتحاد
نکته جالب دیگر اینکه دونالد ترامپ یکتنه سبب اتحاد همه گروههای فلسطینی شده است. گروههایی که به واسطه برخی اختلافات و البته اختلافافکنیها در سالهای گذشته نتوانسته بودند پشت یک میز با یکدیگر گفتوگو کنند اینبار بر سر مخالفت با طرح جعلی معامله قرن، اختلافات را به کناری گذاشته و پشت یک میز به گفتوگو نشستند. در همین ارتباط، محمود عباس گفته است: در جلسه رهبران فلسطین، نمایندگانی از همه گروههای فلسطینی حضور داشتند و اختلافاتشان را کنار گذاشتند. مرحله جدیدی از اقدامات مشترک فلسطینیان را آغاز و اختلافاتمان را برطرف خواهیم کرد. ما ملتی هستیم که مستحق زندگی است و حقوقش را میخواهد.
* تظاهرات گسترده در فلسطین
طرح معامله قرن دیروز با اعتراض نمازگزاران جمعه در سراسر دنیای اسلام مواجه شد. مهمترین این اعتراضات در فلسطین بود که در چند منطقه برگزار شد.
کرانه باختری، نوار غزه و اراضی اشغالی ۱۹۴۸ پس از نماز جمعه دیروز شاهد اعتراضات گسترده مردمی به طرح ادعایی و به اصطلاح صلح ترامپ موسوم به معامله قرن بود. این تظاهرات به دعوت گروهها، جریانها و شخصیتهای مختلف فلسطینی برگزار شد.
***
وحدت فلسطینیان حول محور مقابله با معامله قرن
حسن هانیزاده*: معامله قرن یک پروپاگاندای انتخاباتی و یک سناریوی هالیوودی با هدف نجات 2 سیاستمدار شکستخورده و تحقیرشده است. ترس ترامپ از تاثیر استیضاحش بر نتایج انتخابات آمریکا و 2 بار شکست نتانیاهو در انتخابات کنست در سال 2019 سبب شده این دو به فکر این باشند تا وجهه خود را تا حدی بازیابی کنند. هرچند ترامپ با دعوت رقیب انتخاباتی نتانیاهو به مراسم رونمایی از این طرح قصد داشت طرفداری از نتانیاهو را انکار کند اما واقعیت امر این است که این دو بیشترین قرابت را در عرصه سیاست و اقدامات غیرقانونی دارند. کاهش محبوبیت ترامپ و نتانیاهو در جامعه داخلی و شکستهای متعددشان در عرصه سیاست خارجی سبب شده آنها حس نزدیکی بیشتری به هم داشته باشند. اما باید دانست که مانند اغلب برآوردهای قبلی از سوی نخستوزیر رژیم صهیونیستی و رئیسجمهور آمریکا که با خطا و اشتباهات راهبردی همراه بوده است، این طرح نیز از زمان معرفی آن تا همین لحظه مشکلات عدیدهای داشته است که شکست آن را برای همگان قطعی و عینی جلوه میدهد.
وقتی تشکیلات خودگردان به عنوان نماد سازشکاری با صهیونیستها و آمریکا این طرح را مردود و اشتباه میداند به این معناست که هیچ جریانی از این طرح در جامعه فلسطینی حمایت نخواهد کرد. تاکید محمود عباس به عنوان رئیس تشکیلات خودگردان بر اینکه احتمال تغییر فاز این جریان از سازش به اقدامات نظامی در برابر صهیونیستها وجود دارد، مسألهای جدی است. اینکه تشکیلات خودگردان در کنار جهاد اسلامی و حماس در مقابل صهیونیستها قرار خواهد گرفت به معنای ورود منطقه به فرآیند جدیدی است که بدون شک سرنوشت منطقه را رقم خواهد زد و صهیونیستها را در باتلاق خودساختهشان فرو خواهد برد.
معامله قرن اگر چه در ظاهر منافع اشغالگران را پوشش داده اما برای کارشناسان و تحلیلگران غرب آسیا واضح است که منجر به نابودی رژیم صهیونیستی خواهد شد. اتحاد فلسطینیان در سرزمینهای اشغالی و کشورهای منطقه در پی اتحاد جریانهای سازش و مقاومت بر سر مخالفت با این طرح موجی از حملات در بعد نرم و سخت را پدید خواهد آورد. نگرانی از تبعات احتمالی این طرح از پیش شکستخورده حتی در سطح اروپا نیز احساس شده و رئیسجمهور فرانسه و مقامات آلمان هم نسبت به اجرای آن ابراز تردید کردهاند. همین نگرش هم سبب شده آمریکای دوره ترامپ سعی کند نقش اتحادیه اروپایی را در تصمیمات مربوط به رژیم صهیونیستی کاهش دهد.
آنچه مسلم است شرایط منطقه با تغییر و تحولات جدی روبهرو است و از این پس غرب آسیا شاهد درگیری بیشتری در فلسطین خواهد بود؛ درگیریهایی که به احتمال بسیار زیاد به داخل سرزمینهای اشغالی نیز کشیده خواهد شد و با ادغام تشکیلات خودگران فلسطین در جریانهای حماس و جهاد اسلامی فصل نویی در روابط درونفلسطینی رقم خواهد خورد. در این بین ترامپ و نتانیاهو نیز نتیجه این اشتباه اساسی را با شکست مفتضحانه درک خواهندکرد.
کارشناس مسائل غرب آسیا*
***
واکنشهای بینالمللی به طرح ترامپ
طرح معامله قرن با واکنشهای انتقادی بسیاری مواجه شد. آیتالله سیستانی از مراجع شیعیان عراق طرح ظالمانه آمریکا برای اشغال اراضی فلسطینیها را محکوم و بر حمایت از مردم مظلوم فلسطین برای گرفتن حقوقشان و تشکیل کشور مستقل تأکید کرد و از اعراب و مسلمانان و تمام آزادگان جهان خواست به مردم فلسطین کمک کنند.
* جیمی کارتر: با طرح ترامپ فرصت صلح از بین میرود
جیمی کارتر، رئیسجمهوری اسبق آمریکا هم که خود معمار قرارداد کمپ دیوید است، از جمله مهمترین منتقدان معامله قرن است. او درباره این معامله در بیانیهای نوشت سازمان ملل باید مانع الحاق اراضی فلسطینیها به رژیم صهیونیستی شود، چرا که برنامه جدید آمریکا، فرصت صلح عادلانه میان اسرائیلیها و فلسطینیها را از بین میبرد و در صورت اجرای معامله قرن، تنها راه پایان این بحران که به عقیده وی، همان راهحل دو دولتی است، از بین میرود.
* اردوغان: قدس خط قرمز ما است
رجب طیباردوغان، رئیسجمهور ترکیه هم طی سخنانی با اشاره به طرح ترامپ برای فلسطین گفت: قدس خط قرمز ما است. وقتی به نحوه برخورد کشورهای اسلامی با این طرح نگاه میکنم دلم به درد میآید. عربستان در اینباره ساکت است، چرا صدایت در نمیآید؟ شرم بر شما باد. وی افزود: اگر امروز موفق به محافظت از مسجدالاقصی نشویم، فردا نخواهیم توانست مانع دستاندازی به کعبه شویم. به همین دلیل نیز قدس خط قرمز ما است.
حزبالله لبنان هم اعلام کرد: اگر همدستی و خیانت برخی رژیمهای عربی که به صورت علنی و مخفیانه در این توطئه دست دارند، وجود نداشت، این معامله شکل نمیگرفت.
ایلهان عمر، نماینده مجلس نمایندگان آمریکا هم در واکنش به طرح ترامپ گفت: معامله قرن یک دزدی است.
وزارت خارجه روسیه هم در واکنش به این طرح گفت: معامله قرن را بررسی میکنیم اما موضع فلسطینیان و کشورهای عربی درباره این طرح مهمتر است. خالد الحیا، از سران جنبش حماس هم در واکنش به این طرح گفت: حماس هرگز هیچ جایگزینی را برای قدس به عنوان پایتخت کشور فلسطینی نخواهد پذیرفت.
ایمن الصفدی، وزیر خارجه اردن هم این طرح را ناعادلانه خواند. جوسپ بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی در واکنش به این طرح گفت: اتحادیه اروپایی طرح پیشنهادی (معامله قرن) را بررسی و ارزیابی خواهد کرد. دومینیک راب، وزیر خارجه انگلیس هم گفت: از رهبران فلسطین و اسرائیل میخواهیم طرح رئیسجمهوری آمریکا را به گونهای منصفانه و واقعی مورد بررسی قرار دهند. برنی سندرز نیز این طرح را غیرقابل قبول خواند و گفت این طرح مناقشه اسرائیل و فلسطین را دائمی میکند.
***
چرا معامله قرن از پیش شکست خورده است
حسین شیخالاسلام*: استعمار غربی از بدو پیدایش به دنبال تسلط بر منابع آبی و خاکی دنیا بوده است و با کشف نفت در غرب آسیا استعمارگران و نظام سلطه با آرزوی چپاول منابع انرژی و حاکمیت بر شاهراه انرژی منطقه از نیل تا فرات دست به اشغالگری و تصرف سرزمین فلسطینیان زدند؛ آرزویی که منجر به شعلهور شدن آتش جنگ در منطقه و کشتار بیگناهانی شد که سرزمین مادریشان را اشغال شده میدیدند. این روند اما به معنای سلطه اشغالگران بر فلسطین نبود و طی 7 دهه مبارزان فلسطینی ضمن مقابله با اقدامات صهیونیستها ماهیت کشور فلسطین را حفظ کردند و اکنون آرزوی آمریکاییها این است که صهیونیستها در حالت حداکثری بتوانند با آرامش در کنار فلسطینیان زندگی کنند؛ مسألهای که با توجه به تحولات جاری منطقه محال به نظر میرسد.
اقدامات انجام شده از سوی جریان مقاومت پس از انقلاب اسلامی سبب شد ارتش رژیم صهیونیستی اولین شکست خود را در یک نبرد نظامی برابر حزبالله لبنان و طی جنگ 33 روزه متحمل شود. بعد از آن بود که شکست آنها در جنگ 22 روزه غزه نیز رقم خورد و توازن قوا در منطقه عملا به نفع محور مقاومت تغییر کرد.
این پیروزیها که ذیل توسعه فناوری نظامی مقاومت و رشادت فرماندهان مقاومت رقم خورد، سبب شد توان اتمی رژیم صهیونیستی نیز در عمل به محاق رود و در سالهای اخیر با افزایش توان نظامی محور مقاومت و گسترش فعالیتهای جریانهای مقاومت از نهر تا بحر شاهدیم تهدیدات نظامی از سوی اشغالگران دیگر اثری ندارد.
نکته قابل توجه در این بین اقدامات جریان مقاومت در بعد نرمافزاری و اقناع افکار عمومی است که سبب شده ملتهای منطقه و حتی فرامنطقه نیز نسبت به حقوق حقه ملت فلسطین حساس شوند. این راهبرد به این معناست که جبهه مقاومت پس از اینکه توازن قوا در سطح نظامی را به رخ نظام سلطه کشید، در بعد نظامی توقف نکرده و توانسته است همراهی ملتهای آزادیخواه را نیز به دست آورد. بر این اساس است که ما شاهد تظاهراتهای مسالمتآمیز متناوب با محوریت «بازگشت به خانه» در اقصی نقاط جهان بویژه در غرب آسیا و شمال آفریقا هستیم که در آن بر حق مهاجران فلسطینی بر بازگشت به سرزمین مادریشان تاکید میشود.
واقعیتی که در منطقه ما رخ داده این است که مردم در کشورهایی که از نظام سیاسی مردمسالارانه برخوردارند، میتوانند اعتراضاتشان را نسبت به مسأله اشغالگری اعلام کنند و هر چه نظام سیاسی وابستهتر به غرب و به عبارتی منطبق بر اصول دیکتاتوری و ارتجاع باشد، با سرکوب منتقدان، در برابر این آزادیخواهیها ایستادگی میکند. همین نماد کافی است تا به این حقیقت پی ببریم که طرحی که از سوی آمریکاییها مطرح شده، پایه و اساس مردمی ندارد و طرحی که در بین ملتهای منطقه و در مرحله بعدی در بین دولتهای آنها مشروعیت نداشته باشد، آینده توأم با صلح را برای منطقه به همراه نخواهد داشت.
اصل و اساس موفقیت در هر فرآیند معاملهگری و حتی مذاکراتی، حضور و موافقت 2 طرف با موضوع، هدف و فرآیندهای اجرایی طرح است. بر این اساس میتوان گفت طرحی که تحت عنوان معامله قرن از آن یاد میشود، به دلیل آنکه از همان ابتدا نظرات فلسطینیان در آن لحاظ نشده، شکست خورده است. واقعیت ماجرا این است که ارائه این طرح نزد افکار عمومی و رسانهای کردن آن در این مقطع زمانی ارتباط مستقیمی با شکستهای نتانیاهو و ترامپ در سیاستهای داخلی و خارجیشان دارد. این طرح نه با هدف صلح که با تمرکز بر مانور انتخاباتی 2 سیاستمدار شکست خورده مطرح شده است. این موضوع باید در رابطه با تحلیل نیت آمریکاییها درباره این اقدام مدنظر قرار گیرد.
کارشناس مسائل فلسطین*