گروه اقتصادی: با گذشت یک سال از مطرح شدن موضوع کانال مالی مشترک میان ایران و سوییس، در نهایت بامداد دوشنبه هفته گذشته اولین تراکنش در این کانال مختص واردات دارو انجام شد. به‌رغم نبود منع قانونی یا تجاری برای مبادله اقلام بشردوستانه، کشورهای اروپایی به خاطر محافظه‌کاری یا ریسکی که این مبادلات با ایران برای آنها دارد، وارد این کار نمی‌شدند. بانک‌های اروپایی صرفا به این دلیل که در آمریکا دارای شعب هستند و ممکن است در این کشور تراکنش‌هایی را داشته باشند وارد مبادله در راستای تجارت کالاهای بشردوستانه با ایران نمی‌شدند اما در نهایت با اجازه وزارت خزانه‌داری آمریکا در آبان‌ماه سال جاری سرانجام این اتفاق رخ داد. آنطور که مشخص است با ایجاد چنین کانالی تمام دارایی‌های بلوکه شده کشورمان در سراسر دنیا وارد آن خواهد شد و به صورت کانالیزه غذا و دارو به ایران وارد می‌شود. با این تفاسیر می‌توان به کلی موضوع اینستکس را تمام‌شده دانست. فریال مستوفی، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران در این باره گفته بود: سوییس در دور قبلی تحریم‌ها کانالی برای مبادله کالاهای بشر‌دوستانه همچون غذا و دارو تاسیس کرده بود و از دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا (اوفک) برای انجام این مبادلات مجوز داشت. وی افزود: این موضوع مانند اینستکس نیست که با بدقولی اروپایی‌ها ملغی شود، چرا که این کانال از زمان رئیس‌جمهوری سابق آمریکا وجود داشته و ساختار آن فراهم است. گفتنی است هر چند اروپایی‌ها وعده داده بودند با ایجاد سازوکاری به نام «اینستکس» تلاش خواهند کرد تا به‌رغم تحریم‌های آمریکا، شرکت‌های اروپایی را به تجارت با ایران ترغیب کنند اما بی‌عملی و همسویی آنها با آمریکا موجب شد تا این وعده محقق نشود. اگر دولت ایران در بلند مدت به این افیون سوییسی مبتلا شود و بپذیرد که در ازای نفت تنها غذا و دارو دریافت کند باید قید صنایع اصلی کشور را بزند. آمریکا با ایجاد این سازوکار مالی به نوعی در اقتصاد ایران مرز‌بندی شفافی بین صنایع سفید و سیاه به‌زعم خودش ایجاد می‌کند که می‌تواند منجر به تحریم‌های هدفمندتر و فشارهای جدی‌تر شود. 

بلافاصله پس از این اتفاق عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشت: داروی مبادله شده با پیگیری و درخواست سفارت سوییس و در حد 5/2 میلیون دلار آن هم از طریق منابع موجود بانک مرکزی نزد یک بانک سوییسی و از طریق شرکت‌های این کشور بوده است. همتی با اشاره به کارشکنی مداوم آمریکایی‌ها در نقل و انتقال منابع برای مبادلات کالاهای اساسی و دارو تاکید کرد: اگر آمریکایی‌ها واقعا مدعی همراهی برای تأمین دارو و کالاهای کشاورزی هستند، باید مکانیزم بانکی برای انتقال و تأمین منابع خرید کالاهای اساسی را فراهم کنند. رئیس‌کل بانک مرکزی صرف انجام مکانیزم فنی مبادله بدون امکان انتقال منابع را کافی ندانست و فراهم‌سازی مکانیزم انتقال منابع و تأمین مالی آن را معیار مهمی برای ارزیابی صحت ادعای آمریکایی‌ها اعلام کرد.