واکنش دولتیها به اظهارات اغراقشده مقامات آمریکایی درباره کانال مالی سوییس و نمایش دوربینی سفیر سوییس در پی ورود بستههای دارو
گروه سیاسی: یک روز پس از آنکه جوزپ بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی در دیدار روحانی از اینکه طرفهای اروپایی نتوانستند به تعهدات خود در برجام عمل کنند، اظهار تاسف کرد، معاون اول رئیسجمهور واردات دارو از کانال مالی سوییس را موضوعی تبلیغاتی خواند.
به گزارش «وطن امروز»، اسحاق جهانگیری دیروز در اجلاس سراسری رؤسای دانشکدهها و آموزشکدههای دانشگاه فنی و حرفهای کشور که در دانشگاه فنی و حرفهای دخترانه شریعتی برگزار شد، از تحریمهای آمریکا علیه ملت ایران به عنوان تحریمهایی بیسابقه یاد کرد و گفت: آمریکا دروغ میگوید که محدودیتی برای واردات دارو و مواد غذایی به کشورمان اعمال نکرده است. میلیاردها دلار پول خودمان را که در کشورهای مختلف داریم، وقتی میخواهیم از محل این پولها یک دلار برای خرید دارو و مواد غذایی جابهجا کنیم، آمریکا اجازه نمیدهد. وی واردات دارو از کانال مالی سوییس را موضوعی تبلیغاتی توصیف کرد و گفت: اینکه برای واردات 2 میلیون دلار دارو از طریق کانال مالی سوییس اجازه داده میشود این یعنی اقتصاد بزرگ و کشور ما را بهدرستی نشناختهاند. میزان واردات دارو به ایران فقط در سال جاری بیش از ۳ میلیارد دلار بوده که برای آن پول پرداخت کرده و واردات انجام دادهایم.
مقامات ایران تاکنون چندینبار از اقدام آمریکا در تحریم دارو و لوازم پزشکی انتقاد کردهاند؛ یکی از مواردی که سبب افزایش انتقادات به آمریکا درباره تحریم دارویی ایران شد، مرگ چند نفر از بیماران پروانهای بر اثر تحریم باندهای مخصوص مربوط به این بیماری بوده است.
مجید تختروانچی، نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد در جلسه شورای امنیت در اینباره گفته بود: تحریمهای آمریکا غیرمشروع، غیراخلاقی، غیرانسانی و ظالمانه است. شرمآور است که زورگویی آمریکا باعث توقف صادرات برخی داروها به ایران و کابوس برخی بیماران شده است. بهطور مثال، یک شرکت اروپایی تحت فشار تحریمهای آمریکا، صادرات باندهای مخصوص بیماران «ای-بی» را که حاصل شرایط ژنتیکی نادر است و منجر به تاول زدن آسان پوست میشود، متوقف کرده است. وی افزود: آوا، دختر 2 ساله اهوازی، که از «ای-بی» رنج میبرد یکی از کودکان پروانهای بود. در این روزها، واردات باندهای مخصوص برای بیماران پروانهای تقریبا غیرممکن شده و حیات سایر کودکان بیگناه پروانهای، نظیر آوا را به خطر انداخته است.
* دولت با اروپا چند چند است؟
چند روز پیش از موضعگیری صریح معاون اول دولت علیه کانال مالی سوییسی، رئیسکل بانک مرکزی نیز این سازوکار را ناکافی ارزیابی کرده بود. همتی در اینباره نوشته بود: داروی مبادله شده با پیگیری و درخواست سفارت سوییس و در حد 5/2 میلیون دلار آن هم از طریق منابع موجود بانک مرکزی نزد یک بانک سوییسی و از طریق شرکتهای این کشور بوده است. همتی با اشاره به کارشکنی مداوم آمریکاییها در نقل و انتقال منابع برای مبادلات کالاهای اساسی و دارو تاکید کرد: اگر آمریکاییها واقعا مدعی همراهی برای تأمین دارو و کالاهای کشاورزی هستند، باید مکانیزم بانکی برای انتقال و تأمین منابع خرید کالاهای اساسی را فراهم کنند. رئیسکل بانک مرکزی صرف انجام مکانیزم فنی مبادله بدون امکان انتقال منابع را کافی ندانست و فراهمسازی مکانیزم انتقال منابع و تأمین مالی آن را معیار مهمی برای ارزیابی صحت ادعای آمریکاییها اعلام کرد.
علاوه بر این، انتشار ویدئویی از نمایش تحقیرآمیز سفیر سوییس در مقابل دوربینها در پی ورود ۱۸۰ هزار بسته داروی پیوند اعضا به ایران واکنش تند همتی را به دنبال داشت. رئیسکل بانک مرکزی در واکنش به این موضوع تاکید کرد: میزان دارو و ملزومات پزشکی که توسط بانک مرکزی تامین ارز و در ۱۰ماه امسال وارد کشور شده است بیش از ۴ میلیارد دلار بوده است. همتی اضافه کرد: ما برای این بخش از امور ضروری کشور وابسته به تصمیمات و اقدامات دیگران نیستیم و در یک سال و نیم گذشته نیز آمریکا حداکثر تلاش خود برای جلوگیری و اختلال در واردات دارو برای بیماران کشورمان را انجام داده است. ضمن اینکه نفس اعلام صدور مجوز توسط آمریکا برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی نشان میدهد بهرغم ادعای آمریکا مبنی بر تحریم نبودن دارو و اقلام بشردوستانه، این اقلام عملا توسط آمریکا تحریم شده است اگرنه نیازی به مجوز نداشت. با این حال، با تلاشهای انجامشده توسط بانک مرکزی و سایر دستگاهها، با این تحریمها مقابله شده است و داروهای مورد نیاز مردم تاکنون تامین شده و این روند در آینده نیز ادامه خواهد یافت. اینگونه مواضع دولتیها درباره کانال مالی سوییس از جهاتی بسیار شبیه موضعگیری روحانی و برخی وزرا در قبال سامانه موسوم به اینستکس است؛ چنانکه روحانی چندماه پس از رونمایی کاغذی از ابزار پشتیبان مالی اروپا، آن را توخالی و به دردنخور توصیف کرد و علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز رویکرد برجامی اروپا را تقویتکننده رویکرد فشار آمریکا علیه ایران توصیف کرد. ضمن اینکه زنگنه، وزیر نفت نیز چند بار تاکید داشت که اینستکس بدون واریز پول نفت به آن ارزشی ندارد. با این اوصاف مماشات برجامی دولت با تروئیکای اروپایی سوالبرانگیز است؛ چه اینکه دولت در مقابل یک سال وقتکشی اروپا برای راهاندازی SPV و پس از آن اینستکس عملا سکوت کرد و پس از آن نیز از اردیبهشتماه امسال اقداماتی کمرمق را در قالب گامهای کاهش تعهدات هستهای در دستور کار قرار داد و تنها در جریان گام نهایی کاهش تعهدات هستهای بود که محدودیتهای برجامی برداشته و موجب شد 3 کشور اروپایی در قالب اجرای مکانیسم ماشه به آن واکنش نشان دهند.
***
[چند نکته درباره مکانیزم پرداخت سوییس]
فارغ از نوع واکنش مقامات دولتی به کانال مالی سوییس، درباره نوع کارکرد این سامانه و نسبت تحریمهای آمریکا با آن نکاتی قابل تامل وجود دارد، از جمله اینکه دارو و غذا بر اساس قوانین بینالمللی حقوق بشر تحریم نبوده و اینکه تحریمهای ظالمانه آمریکا مانع دسترسی عادی ایران به غذا و دارو شده، خلاف تمام قوانین بینالمللی حقوق بشری است. کشورهای مختلفی که به بهانه تحریمهای ظالمانه آمریکا از همکاری در تهیه اقلام بشردوستانه برای ایران خودداری میکنند، در واقع خلاف منشور سازمان ملل و قوانین حقوق بشر رفتار میکنند. نکته دیگر اینکه مکانیزم پرداخت سوییس، یک اقدام تحقیرآمیز برای ملت ایران است بویژه که طبق اعلام رسمی دولت سوییس این مکانیزم بر اساس قواعد وزارت خزانهداری آمریکا عمل میکند. این موضوع نیز قابل توجه است که وزارت خزانهداری آمریکا در پی دستیابی به اطلاعات فعالان تجاری ایرانی است و برای دولت آمریکا دسترسی ایران به غذا و دارو صرفا بهانه و سرپوشی برای هدف اصلیشان است، چرا که اگر غیر از این بود در 2 سال گذشته که تحریمهای ظالمانهشان مانع دسترسی ایران به غذا و دارو شده بود، اقدامی انجام میدادند. این همان هدفی است که از مسیر FATF دنبال میشد اما به نتیجه نرسیدند. ضمن اینکه آمریکا تلاش دارد چهره خصمانه و غیرانسانی تحریم ایران را با این اقدامات تغییر و بازسازی کند. طرف ایرانی باید مراقب باشد که چه اطلاعاتی را در قالب این مکانیزم به طرف سوییسی ارائه میدهد؛ باید این اطلاعات با هماهنگی دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی کشور باشد. نکته آخر نیز به این مهم برمیگردد که منابع مالی خرید در قالب این مکانیزم نامشخص است. اگر قرار باشد طرف سوییسی از ایران نفت بخرد، مناسب است اما به نظر میرسد سوییس حاضر به این کار نباشد. لذا این مکانیزم بدون خرید نفت از ایران مضر خواهد بود.