«گردباد» فیلمی به کارگردانی کامران قدکچیان، نویسندگی علیرضا داوودنژاد است که در آن شاهد نقش‌آفرینی فرامرز قریبیان و ایرج راد در کنار یکدیگر بودیم. در پی این همکاری، این بار سراغ ایرج راد رفته‌ایم تا از زبان او درباره مشی و مرام فرامرز قریبیان و همچنین جایگاه این بازیگر در تقویم تاریخی سینمای کشور بشنویم.

***

* آقای قریبیان همواره از چهره‌های دارای سبک و صاحب اسلوب در عرصه بازیگری بوده است و امروز از جمله بازیگران با‌تجربه‌ای به شمار می‌رود که حضورش در عرصه سینما غنیمتی بزرگ بویژه برای جوانان است. این بازیگر که در زمره نسل طلایی بازیگران سینمای ایران به شمار می‌رود، امسال و در سی‌و‌هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر با فیلم «خروج» ابراهیم حاتمی‌کیا بر پرده نقره‌ای ظاهر خواهد شد. به عقیده شما عامل اصلی ماندگاری و موفقیت چنین هنرمندی در عرصه خطیر سینمای ایران چه بوده است؟

شاخصه اصلی یک هنرمند، علاقه و عشق به کار است، ضمن اینکه صداقت، صفا و صمیمیت در کار نیز بسیار مهم است؛ مضاف بر اینکه فرامرز قریبیان هرگز به وظیفه محول‌شده در امر بازیگری نگاه سطحی نداشته و صرفا بخاطر شهرت و پول در پی این عرصه نبود؛ البته این مهم باید در وجود هر هنرمندی از هر عرصه‌ای باشد. به هر تقدیر عشق و علاقه درونی به مسائل فرهنگی و هنری موجب شد فردی همچون فرامرز قریبیان در زمینه فعالیت خود بخوبی حرکت کند و مخاطبان هم همواره با بازی‌های او ارتباط خوبی برقرار کنند، البته که مراحل کسب تجربه و دانش توسط فرامرز قریبیان را باید از زبان خودِ او شنید اما من یقین دارم آنچه امروز از این بازیگر توانمند سینمای ایران به خاطر مانده است، ماحصل سال‌ها تلاش و ممارست شبانه‌روزی بوده و قریبیان با تحلیل تجارب و دانش خود، تمام سعی خود را به کار بسته تا همواره بهترین اتفاق را در برابر دوربین کارگردانان و فیلمسازان رقم بزند.

 

* همواره از نظم و انضباط خاص فرامرز قریبیان در میان اهالی سینما صحبت می‌شود. شما که با او همبازی بوده‌اید در این باره چه نظری دارید؟

وقت‌شناسی و در حقیقت وقت صرف کردن برای کار بسیار مهم است. او به دور از مسائل حاشیه‌ای و خالص و مخلص در تمام لحظاتی که من شاهد بوده‌ام حضور داشته است. فرامرز قریبیان انسانی وارسته و به دور از هرگونه ادا و اصول است که متأسفانه در نسل‌های بعدی بازیگران کمتر دیده شد. این بازیگر همراه و همگام با سایر عوامل گروه، تلاش می‌کند با سایر همکاران رفتار مناسب داشته باشد. فرامرز شخصیتی مؤدب با خلقیات فوق‌العاده انسانی است و من در پی یک همکاری با او در فیلم «گردباد» تمام این ویژگی‌ها را عینا دیدم و هرگز از هیچ فرد دیگری خلاف باور خود درباره فرامرز قریبیان را نشنیده‌ام. یکی از ویژگی‌های بارز قریبیان این است که برای انتقال حسش در فیلم واقعا تلاش می‌کند.

 

* به نظر شما در عرصه سینما، آنگونه که باید و شاید قدر سرمایه‌هایی همچون فرامرز قریبیان دانسته می‌شود؟

از کسانی که سال‌ها زحمت کشیده و در موقعیت‌های خاص با امکانات محدود توانسته‌اند به سینما و کار تصویری که مخاطبان اصلی آن مردم بوده‌اند، خدمت کنند و همچنین پایه‌گذاری برای نسل‌های بعدی خود باشند، هر قدر هم قدردانی شود و جایگاه ویژه‌ای برای‌شان در نظر بگیریم کم است. هنرمندانی همچون فرامرز قریبیان پایه‌گذار منش، رفتار، حرکت و جایگاهی بودند که اگر این پایه و اساس درست نبود، ادامه این راه به نتیجه‌ای نمی‌رسید، کما اینکه اگر هنرمندانی همچون قریبیان به دور از حاشیه‌ها آن سال‌های طلایی سینمای ایران را رقم نمی‌زدند، ما امروز شاهد موفقیت‌های بعدی نبودیم. چه‌بسا بازیگرانی که راهی متفاوت با مسیر طی شده توسط فرامرز قریبیان‌ها را رفتند، نتوانستند آنگونه که باید خود را در دل مردم محبوب نگه دارند و در خاطر و تصور مردم بمانند و قادر نبودند صادقانه و صمیمانه با مردم ارتباط برقرار کنند. این بازیگران ممکن است در مدت کوتاهی جایگاهی پیدا کنند اما این امر ماندگار نیست. شخصیت آقای قریبیان در وهله نخست سبب شد همواره در یادها باقی بماند.

 

* شما با فاصله سنی 4 سال از آقای قریبیان، از بازیگران یک نسل به شمار می‌روید. یکی از نقاط و نکات مشترک میان هر دوی شما، تحصیلات آکادمیک در زمینه هنر بازیگری بوده است. به‌زعم شما، پشتوانه حاصل از کسب این دانش تخصصی تا چه اندازه توانست هر دوی شما را در عرصه سینما به‌درستی همراهی کند؟

طبیعی است اگر بخواهیم در عرصه‌ای ماندگار شویم، باید دانش آن حرفه را کسب کنیم. درست است که در زمانی دور، این دانش نسل‌به‌نسل و سینه‌به‌سینه منتقل می‌شد اما امروز هر هنری به لحاظ امکانات آموزش و فراگیری از تنوع قابل‌توجهی برخوردار است که بدون کسب آن دانش و تخصص نمی‌توان به موفقیتی دست یافت، البته که در زمینه بازیگری، داشته‌ایم افرادی را که بدون طی کردن مدارج تحصیلی تحت نظر اساتید جایگاهی پیدا کرده‌اند اما اینها استثنا بوده‌اند و قاعده نیستند.

ما باید بر اساس اصولی که وجود دارد بتوانیم زمینه‌ساز موفقیت باشیم و برای رسیدن به این نتیجه باید آموزش‌های لازم را داشته باشیم. هر قدر در این زمینه به کسب دانش و تجربه بپردازیم، موفقیت‌های بیشتری حاصل خواهد شد، البته بدون شک پشتکار یکی از واژگان کلیدی و رموز اصلی موفقیت برای هنرمندانی همچون فرامرز قریبیان به شمار می‌رود.

 

* سخن پایانی شما خطاب به بازیگران جوان در امر پیروی از راه و مسیر بازیگران ماندگاری همچون فرامرز قریبیان چیست؟

تواضع در برابر بزرگان، یک معیار و رکن اخلاقی به شمار می‌رود. مجدد تأکید می‌کنم فرامرز قریبیان همواره به دور از هر گونه افاده و تکبر در عرصه سینما حضور داشته و این تشخص و مرام باید مهم‌ترین درسی باشد که بازیگران جوان امروز و فردای سینمای ایران از این هنرمند بگیرند.