مرکز آمار روز دوشنبه 21 بهمن آمار رشد 9 ماهه سال 98 را منتشر کرد. طبق آمارهای اعلامی مرکز آمار، بیشتر بخش‌های اقتصاد کشور در مجموع 9 ماه ابتدایی امسال رشد منفی داشته‌اند. طبق این آمارها در طول 9 ماه ابتدایی سال جاری رشد بخش کشاورزی 2/3 درصد، بخش صنایع و معادن منفی 6/16 درصد و بخش خدمات منفی 2/0 درصد بوده است. در مجموع رشد کل اقتصاد کشور با احتساب نفت معادل منفی 6/7 درصد و بدون احتساب نفت معادل صفر درصد است. این یعنی عمده‌ترین علت افت 6/7 درصدی اقتصاد کشور، بخش نفت بوده که از سال گذشته با تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا مواجه شده است.

 

* مثبت‌ترین و منفی‌ترین‌ها در بخش صنعت

بررسی جزئیات آمارهای منتشر شده مرکز آمار نشان می‌دهد بیشترین رشد در میان زیربخش‌های فعالیت‌های اقتصادی، مربوط به زیربخش ساختمان از گروه صنعت است. به طوری که رشد این بخش در 9 ماه ابتدایی سال 98 معادل 6/9 درصد گزارش شده است. همچنین منفی‌ترین زیربخش‌های اقتصادی کشور هم در گروه صنعت وجود دارد. به طوری که زیربخش «استخراج نفت و گاز طبیعی» با عدد منفی 37 درصد و پس از آن زیربخش «معدن» با رقم منفی 9/34 درصد شدیدترین سقوط رشد اقتصادی را تجربه کرده‌اند.

 

* برآورد مرکز پژوهش‌ها از رشد 12 ماهه سال 98

مرکز پژوهش‌های مجلس همزمان با گزارش رشد اقتصادی مرکز آمار، گزارشی با عنوان «عملکرد 6 ماهه اول و برآورد رشد اقتصادی غیرنفتی سال 1398» منتشر کرد. در این گزارش آمده است: با در نظر گرفتن آخرین شواهد از عملکرد اقتصاد در 6 ماه اول سال 1398 و روندهای قابل تحلیل تا پایان سال، هر چند به دلیل نرخ رشد منفی قابل توجه بخش نفت، رشد اقتصادی کشور در سال 1398 همچنان منفی پیش‌بینی می‌شود اما رشد اقتصادی بدون نفت در سال 1398 حدود 8/1 درصد برآورد می‌شود. توضیح آنکه رشد بخش کشاورزی 5/5 درصد، رشد بخش صنعت 5/1 درصد، رشد آب، برق و گاز یک درصد، رشد بخش ساختمان 5/14 درصد و رشد بخش خدمات منفی 5/1 درصد برآورد می‌شود.

رشد منفی بخش خدمات عمدتا به دلیل رشد منفی بخش امور عمومی در نتیجه کاهش حقیقی مخارج جاری دولت و نیز افت ارزش افزوده بخش واسطه‌گری‌های مالی و بویژه بخش بانکی به قیمت‌های ثابت در این سال است. در مجموع می‌توان گفت هرچند نرخ رشد سال 1398 منفی پیش‌بینی می‌شود اما وضعیت بخش غیرنفتی اقتصاد ایران بهتر از سال گذشته خواهد بود و دلیل اصلی نرخ رشد منفی در سال 1398 رشد منفی قابل توجه بخش نفت است.

 

* انتقاد مرکز پژوهش‌ها از سانسور آمارها

در بخشی از گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس به موضوع منتشر نشدن یا دیر منتشر شدن برخی آمارهای اقتصادی اشاره شده و آمده است: نکته شایان توجه، مربوط به عملکرد نظام آماری است. در چنین شرایطی سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی بیش از زمان‌های ثبات اقتصادی، به دریافت آمارهای قابل اتکا برای برنامه‌ریزی مناسب نیاز دارند. این در حالی است که با وجود گذشت حدود 9 ماه از سال 1398 همچنان هیچگونه آماری از عملکرد بخش حقیقی اقتصاد از جانب مرکز آمار ایران و بانک مرکزی منتشر نشده است. این موضوع عدم کارایی مطلوب نظام آماری فعلی را نشان داده و می‌تواند از جانب کاربران به عنوان نشانه‌ای از عدم استقلال حرفه‌ای نهادهای آماری تلقی شود. در این شرایط ضرورت بازنگری در ساختار نظام آماری کشور با تمرکز بر استقلال بیشتر آن و تفکیک وظایف نظارتی و اجرایی در تهیه آمارها به منظور افزایش پاسخگویی و قابلیت اتکای نظام آماری احساس می‌شود.

پیش از این هم «وطن امروز» در گزارشی به منتشر نشدن آمارهای اقتصادی طی ماه‌های اخیر اشاره کرده بود. این موضوع یعنی سانسور آمارهای اقتصادی کشور، مسأله‌ای است که طی هفته‌های اخیر بسیاری از رسانه‌ها به آن پرداخته و از آن انتقاد کرده‌اند.