پس از پایان سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر و اعلام برگزیدگان بخش‌های مختلف، هنوز جشنواره از سر و صدا نیفتاده است. حرف و حدیث‌ها پیرامون انتخاب‌ها و واکنش‌هایی که پیرامون شب اختتامیه در فضای رسانه‌ای صورت گرفته است، موجب غفلت از یک مسأله اساسی شده و آن توجه به برآیند کلی جشنواره سی و هشتم است. عمده فیلم‌های حاضر در این دوره چه ویژگی‌هایی داشته‌اند، در کدام ژانر تولید شده‌اند، به چه مضامینی پرداخته‌اند و آیا می‌توانند در گیشه به فروش مناسبی دست پیدا کنند؟! اینها سوالاتی مهم درباره فیلم‌های این دوره است که معمولا در ادبیات رسمی از آنها به ویترین سینمای ایران تعبیر می‌شود. اما آیا این تعبیر، تعبیر صادقانه‌ای است؟ 

سال گذشته این پیش‌بینی وجود داشت که نزدیک به 80 درصد فیلم‌های حاضر در جشنواره در گیشه شکست می‌خورند؛ پیش‌بینی‌ای که درست از آب درآمد. وضعیت فروش فیلم‌های جشنواره سی‌وهفتم فجر که از آغاز سال 98 اکران شده‌اند، گویای یک شکست قطعی در گیشه برای این فیلم‌هاست. از میان 10 فیلم پرفروش سال 98 تا این لحظه، تنها 3 فیلم از جشنواره فجر 37 حضور دارند: «متری شیش و نیم» با فروش نزدیک به 28 میلیارد، «شبی که ماه کامل شد» با فروش 19 میلیاردی و «سرخ‌پوست» با فروش 15 میلیاردی به ترتیب در جدول فروش سال 98 در میان 10 فیلم اول هستند. بر اساس آنچه از جدول فروش می‌توان دریافت، باقی فیلم‌های جشنواره نه‌تنها با شکست قطعی در گیشه مواجه شده‌اند، بلکه در فروش به درصد قابل قبولی از هزینه تولید هم نزدیک نشده‌اند. این فیلم‌ها کم هم نیستند؛ فیلم‌هایی که یا به اعتبار و بودجه فارابی و وام‌هایش یا با سرمایه‌گذاری‌های شخصی/ نهادی تولید شده‌اند. به همین دلیل است که تعبیر «ویترین سینمای ایران» برای جشنواره فیلم فجر تعبیر درستی نمی‌تواند باشد.

برای داشتن برآیندی کلی از سی‌وهشتمین دوره جشنواره فیلم فجر؛ سوژه، ژانر، داستان‌گویی، قهرمان‌پردازی و اشارات فیلم‌ها به مسائل سیاسی و اجتماعی را بررسی کرده‌ایم.

 با نگاهی به جدول زیر در می‌یابیم هنوز درام‌های اجتماعی با شخصیت‌هایی منفعل و بدون قهرمان، محصولات اصلی سینمای ایران هستند؛ سینمایی که در این سال‌ها به اجتماعی موسوم شده و به‌رغم شکست‌های متعدد در گیشه به حیات خود ادامه می‌دهد، با سرمایه‌هایی بادآورده و چرخه اقتصادی غیرشفاف. در این میان البته فیلم‌هایی هم بودند که قصه‌گو و قهرمان‌پرداز باشند؛ فیلم‌هایی در ژانر جاسوسی و امنیتی. فیلم‌هایی در ژانر وحشت و ماورایی هم داشتیم و البته 2 فیلم در فضای کمدی. خلاصه جشنواره سی‌وهشتم را در جدول زیر ببینید.