رئیس سازمان محیط‌زیست گفت: آلودگی هوا سالانه حدود ۳۰ هزار کشته و فوتی در کشور بر جا می‌گذارد، در حالی که تصادفات جاده‌ای حدود ۱۶ هزار نفر تلفات دارد. یعنی آلایندگی هوا بویژه در کلانشهرها در کشور ما 2 برابر حوادث جاده‌ای تلفات دارد که این همه به آن اهمیت می‌دهیم. کلانتری تأکید کرد: امروز حفاظت از محیط‌زیست در کشور ما اجباری است و کارخانه‌داری هم که قبلاً فکر می‌کرد توجه به محیط‌زیست یک رفتار فانتزی است، بویژه با افزایش آگاهی مردم از حقوق اجتماعی خود، محیط‌زیست را جزو حقوق شهروندی خود تلقی می‌کند. وی ادامه داد: یکی از پایه‌های توسعه پایدار، حفظ حقوق نسل‌های بعد است اما متأسفانه نسل حاضر در حفاظت از حقوق نسل‌های بعد، در طول 7 هزار سال تمدن ما، بی‌توجه‌ترین بوده است. رئیس سازمان محیط‌زیست گفت: امروز شاهدیم سالانه ۵۰ تا ۶۰ هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس خشک می‌شود. فشار بر طبیعت در 40 سال گذشته یکی از نتایجش این بوده که جنگل‌ها به علت فرسایش خاک و مصرف بی‌رویه منابع آبی، ضعیف و ضعیف‌تر شده و امروز بیماری بر آن غالب شده است. رئیس سازمان محیط‌زیست یادآور شد: قرار بود ۷۰ هزار کامیون نوسازی شود، قرار بود کل اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌ها تا پایان دولت یازدهم نوسازی شود، قرار بود موتوسیکلت برقی تولید کنیم و موتوسیکلت‌های کاربراتوری ظرف ۱۰ سال حذف شوند. این کارها سالی ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری می‌خواست که انجام نشده است. 

 

* پیشینه عجیب آقای رئیس

ادعای عیسی کلانتری مبنی بر مرگ سالانه 30 هزار نفر فقط بر اثر آلودگی هوا را تاکنون هیچ نهاد و ارگانی در حوزه بهداشت و سلامت تایید نکرده و هیچ آمار مشابهی نزدیک آمار رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نیست. امکان دارد اظهارات دیروز کلانتری مانند صدها اظهارنظر عجیب و غریب وی بدون پشتوانه علمی باشد. ادعاها و اظهارات رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست تعجب دولتی‌ها را هم  برانگیخته است، البته در مقابل، کلانتری هم بارها از خجالت وزرا و همکاران خود در هیات وزیران در آمده است. مثلا کلانتری سال گذشته در واکنش به انتقال یک کارخانه قند به ارومیه و عدم توجه به مسائل زیست‌محیطی، با عصبانیت خطاب به وزرا گفته بود: اگر واقعا عضو دولت هستید، مصوبات دولت را باید اجرایی کرده و به آن عمل کنید. اگر هم نمی‌خواهید عضو دولت باشید، استعفا کنید و بروید. اگر مصوبات را قبول ندارید، وزیرتان بیاید و بگوید این مصوبات را قبول نداریم. اگر کسی کاری را قبول ندارد، مجبور نیست در راس آن باشد. مدیرکلی که سیاست‌های مجموعه را نمی‌تواند در منطقه اجرا کند، مجبور نیست بماند، بهتر است استعفا کند و برود.

کلانتری همچنین پیش‌تر در قالب نگاه صفر و صدی خود کلا هیچ تالابی را در ایران زنده ندانسته و گفته بود: چیزی که در کشور حائز اهمیت نیست، برنامه‌ریزی بلندمدت است؛ در حال حاضر از بین ۵۰ تالاب کشور هیچ‌کدام زنده نیست. اظهارات عجیب رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست به رودخانه‌ها و دریاچه‌ها هم رسیده است: برای مشکل رودخانه‌ها باید به خدا شکایت کنید. سوءمدیریت درباره دریاچه ارومیه سبب شده مردم آن منطقه عملا نمک تنفس کنند و این عاملی برای افزایش فشار خون آنهاست.

با توجه به این پیشینه، مشخص نیست عیسی کلانتری آمار مرگ سالانه 30 هزار نفر بر اثر آلودگی هوا را با استناد به کدام منبع و گزارش نهادهای ذی‌ربط اعلام کرده است اما چیزی که مشخص است اینکه حتی اگر این ادعا صحت داشته باشد، قطعا اولین متهم و مسبب این مرگ‌ها خود سازمان حفاظت محیط‌زیست معرفی می‌شود.  از طرفی اعلام بی‌محابای مرگ سالانه 30 هزار نفر بر اثر آلودگی هوا نشان می‌دهد آقای معاون رئیس‌جمهور اعتقادی به آرامش روانی جامعه ندارد. همیشه ارائه آمارهای این‌چنینی با ملاحظات خاصی است تا آرامش روانی جامعه به هم نریزد و از طرفی راهگشا باشد و برنامه جامعی برای حل آن معضل در نظر گرفته شود، نه اینکه اینگونه القا شود که هیچ‌گاه قرار نیست برای مرگ ناشی از آلودگی هوا فکری شود و ناامیدی به جامعه تزریق شود.  حتی اگر به احتمال یک درصد هم آمار آقای کلانتری درست باشد، باید گفت خود سازمان متبوع ایشان اولین متهم این مرگ و میر است و دولت باید پاسخگوی این بی‌مبالاتی باشد.

کارشناسان محیط‌زیست در انتقاد به سخنان دیروز رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور مبنی بر اینکه آلودگی هوا سالانه موجب مرگ حدود ۳۰ هزار نفر در کشور می‌شود، در حالی که تصادفات جاده‌ای حدود ۱۶ هزار نفر تلفات دارد، می‌گویند چنین اظهارات شرم‌آوری نشان‌دهنده بی‌توجهی وی و دست‌اندرکاران آن مجموعه به سلامت مردم و تخریب طبیعت است. به گزارش «وطن امروز»، بی‌توجهی سازمان محیط‌زیست و 11 نهاد و سازمان مرتبط با موضوع آلودگی هوا در کلانشهرها موجب شده است به جای ارائه راه‌حل‌های علمی و برنامه‌ریزی جامع برای حل این معضل، هر ساله شاهد افزایش میزان مراجعه بیماران قلبی و تنفسی به مراکز درمانی، تعطیلی مدارس، ایجاد محدودیت‌های ترافیکی و... در کشور باشیم بدون اینکه شاهد اقدامی اجرایی و موثر در این باره از سوی مسؤولان مرتبط باشیم.

مرگ صدها شهروند ناشی از آلودگی هوا در کلانشهرها، خشک شدن تالاب‌ها، انقراض گونه‌های گیاهی و جانوری، بحران ریزگردها، آتش‌سوزی جنگل‌ها، فرسایش خاک، تلف شدن پرندگان و... نمونه‌هایی از ناتوانی و ناکارآمدی مدیران سازمان محیط‌زیست و نهادهای مرتبط است. محمدرضا محبوب‌فر، کارشناس محیط‌زیست و توسعه پایدار در گفت‌وگو با «وطن امروز» در این باره گفت: سازمان حفاظت محیط‌زیست و ادارات تابع در استان‌ها متاسفانه گویا هیچ وظیفه و مسؤولیتی در برابر حفاظت از محیط‌زیست کشور ندارند. هر ساله صدها نفر در ایران به علت آلودگی آب و هوا از بین می‌روند یا دچار امراض می‌شوند. طبیعت تخریب و جولانگاه رانت‌خواران شده است اما کسی پاسخگو نیست. وی با اشاره به ادعای مرگ سالانه 30 هزار نفر از شهروندان در کشور به دلیل آلودگی هوا که دیروز رئیس سازمان محیط‌زیست اعلام کرد، گفت: اعلام چنین آمار نگران‌کننده‌ای اگر هم صحت داشته باشد نشان از قصور، ناکارآمدی، تعلل و کاستی‌های مجموعه محیط‌زیست دارد که متاسفانه معاون رئیس‌جمهور به رخ مردم می‌کشاند.

 

* محیط زیست چه می‌کند؟

این کارشناس محیط‌زیست با بیان اینکه 11 نهاد، سازمان، دستگاه دولتی و... در موضوع کنترل آلودگی هوا در کلانشهرها نقش دارند، گفت: متاسفانه از برنامه سوم توسعه تاکنون مدیران اجرایی سازمان محیط‌زیست و نهادهای مرتبط قول کاهش آلودگی هوای پایتخت و کلانشهرها را می‌دهند اما تاکنون نه‌ تنها اقدامی از سوی آنها نشده است، بلکه مشکلات در این بخش روز‌به‌روز بیشتر می‌شود. محبوب‌فر تصریح کرد: طبق گزارش‌های موجود در آخرین مورد در تهران حدود 20 هزار نفر از شهروندان تهرانی برای درمان عوارض ناشی از آلودگی هوا به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند که متاسفانه بخش عمده‌ای از آنها فوت کرده یا به امراض سخت مبتلا شده‌اند. وی در پاسخ به اینکه سازمان‌های مرتبط و نهادهای موظف به حل معضل آلودگی هوا هیچ کدام نتوانسته‌اند برای رفع مشکل آلودگی هوا کاری کنند، افزود: حل معضل آلودگی هوا نیازمند مدیران مستقل و فراجناحی است، چرا که محیط‌زیست متعلق به همه و حتی نسل‌های آینده است. بنابراین برنامه‌ریزان حفاظت از محیط‌زیست باید مدیرانی فراجناحی و غیرسیاسی باشند که دغدغه حفظ محیط‌زیست را داشته باشند. از طرفی این گروه باید از نظر کارشناسان خبره مستقل در این بخش استفاده کنند تا با خرد جمعی برای حل معضل آلودگی هوا و محیط‌زیست برنامه‌ریزی شود. این کارشناس محیط‌زیست افزود: ناکارآمدی مدیران اجرایی نسبت به تخریب طبیعت، آلودگی هوا و... که منجر به مرگ شهروندان و محیط‌زیست می‌شود، باید تبدیل به مهم‌ترین مطالبه مردم از قوه‌قضائیه شود تا قوه‌قضائیه مطابق اصول قانونی، با سهل‌انگاران و مسببان آلودگی هوا و تخریب طبیعت برخورد کند، چرا که کسی جوابگوی این مرگ‌و‌میر ناشی از این شرایط نیست.

خبرنگار *