گروه سیاسی: با نزدیک شدن به موعد برگزاری یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، عملکرد 4 ساله مجلس دهم زیر ذره‌بین افکار عمومی و رسانه‌ها قرار دارد. هر چند عمده انتقادات به مجلس دهم در حوزه‌هایی چون اقتصاد یا همراهی بی‌چون و چرا با دولت است اما به نظر می‌رسد این دوره از مجلس در حوزه سیاست خارجی نیز کم‌اشتباه نبوده است. جهت بررسی این بخش از عملکرد مجلس دهم با دکتر منوچهر محمدی، معاون پیشین وزارت امور خارجه و رئیس گروه علوم سیاسی موسسه امام‌خمینی(ره) گفت‌وگویی کردیم.

***

* ارزیابی کلی شما از عملکرد مجلس دهم در حوزه سیاست خارجی چیست؟

مجلس دهم سیاست خارجی مشخصی نداشت و بیشتر تابع دولت بود، بویژه که این هماهنگی بین رئیس مجلس با رئیس دولت بیشتر بود، بنابراین ما چهره شاخصی از مجلس دهم در حوزه سیاست خارجی نداشتیم. البته این اواخر که آقای ذوالنور، رئیس کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس شد، یک مقدار شخصیت مستقل مجلس بروز یافت ولی در عمل مصوباتی که در مجلس شاهدش بودیم، همه مصوباتی بود که دولت می‌خواست. مثل همین لوایح مرتبط با کارگروه ویژه مالی نظیر پالرمو و سی‌اف‌تی. هیچ جایی ما ندیدیم که مجلس دهم با رویکرد دولت مخالفتی داشته باشد یا در برابر موضع‌گیری‌های غلطی که هم آقای روحانی و هم آقای ظریف داشتند، مقابله و اصلاحی داشته باشد. 

 

*  رهبر معظم انقلاب در سخنان ابتدای سال خود در حرم رضوی از رویکرد مجلس در سیاست خارجی انتقاد کردند و فرمودند: «در همین قضایای اخیر، کنگره‌ آمریکا- این آمار جالبی است- در سال‌های ۹۶ و ۹۷، ۲۲۶ طرح و لایحه علیه جمهوری اسلامی، یا تصویب کرده، یا ارائه کرده! ۲۲۶ طرح ضدیت و خباثت علیه جمهوری اسلامی؛ شرارت است دیگر. حالا البته اینجا من یک گله‌ای هم از مجلس خودمان بکنم؛ مجلس شورای اسلامی خودمان چند طرح و لایحه در مقابل خباثت‌های آمریکا ارائه کرده‌اند یا تصویب کرده‌اند؟» نظر شما درباره این موضوع چیست؟

بله! خاطرم هست. به طور کلی مجلس دهم در حوزه سیاست خارجی خنثی بود و عملکرد شاخص و موثری نداشت.

 

* عملکرد مجلس دهم در حوزه پیگیری مطالبات ایران در برجام را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در این زمینه هم مجلس به نظرم خنثی عمل کرد. هرچند اصل تصویب برجام مربوط به مجلس نهم بود. ولی مجلس دهم هم موضع‌گیری خاصی در این‌باره نداشت، یعنی نه از سوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و نه رئیس مجلس و نه در صحن، مطلقا مخالفتی با برجام یا موارد بدتر از آن مانند ماجرای سند 2030، پالرمو و FATF نشد.

 

* علت اصلی این رویکرد مجلس دهم را چه می‌دانید؟

علت اصلی این بود که آدم‌های لایقی به این دوره مجلس نرفته بودند. یا می‌توان گفت آدم‌های لایق این دوره خیلی تعدادشان کم بود. بیشتر نمایندگان این دوره نه انقلابی بودند و نه رویکردهای کارشناسی داشتند. صرفا به دنبال برداشتن سهم خود از سفره انقلاب بودند، این طیف هم شامل گروه نزدیک به آقای لاریجانی بود و هم مربوط به گروه نزدیک به آقای عارف. این دو گروه به‌رغم رقابت‌هایی که در برخی مسائل با هم داشتند ولی در حوزه تخصصی سیاست خارجی، مطلقا هیچ‌گونه نظر انقلابی نداشتند.

 

* به نظر شما مجلس آینده چه اولویت‌هایی را باید در حوزه سیاست خارجی پیگیری کند؟

مجلس یازدهم باید واقعا بیاید و انقلابی وارد قضیه شود و خرابکاری‌های این دوره را اصلاح کند. مجلس بعدی باید موضع قاطعانه در مقابل آمریکا بگیرد و به دولت هم تفهیم کند مذاکره با آمریکا غلط است و معنا و مفهومی ندارد.

 

* مجلس یازدهم درباره اصلاح رویه‌ای که در برجام بر کشور تحمیل شد، چه اقداماتی را باید در دستور کار قرار دهد؟

اولا اینکه برجام به نظر من مرده است. چیزی که مرده است دیگر حرفی برای گفتن ندارد و نیاز ندارد برای احیای آن اقداماتی انجام شود. یک پیشنهاد به مجلس بعد می‌تواند این باشد که چنانچه اروپایی‌ها تصمیم گرفته‌اند مکانیسم ماشه را اجرایی کنند، مجلس هم نه‌تنها باید از برجام بیرون بیاید، بلکه باید دولت را مجاب کند از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) هم خارج شود.  یک پیشنهاد دیگر به مجلس هم این است که لوایح استعماری مرتبط با FATF چون پالرمو و CFT را از مجمع تشخیص بازگرداند و مجددا آنها را مورد بررسی قرار دهد.