احسان سالمی: در روزهایی که انتشار ویروسی منحوس در کشور بیش از همیشه شرایط را نیازمند وحدت و همدلی میان اقشار مختلف مردم کرده است، سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با انتشار لیستی بلندبالا اعلام کرد که در راستای سیاست شفاف‌سازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در چارچوب قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، دفتر نظارت بر مراکز، مشاغل و مجامع سازمان سینمایی اطلاعات ارزشیابی هنرمندان سینما را منتشر می‌کند. بر این اساس، ارزشیابی هنری سینماگران بر اساس رشته تخصصی ارزیابی و معادل آن درجه هنری یک تا 5 به متقاضیان اعطا می‌شود. درجه هنری که در 5 سطح ارزشیابی می‌شود شامل درجه یک معادل دکترا، درجه 2 معادل فوق‌لیسانس، درجه 3 معادل لیسانس، درجه 4 معادل فوق‌دیپلم و درجه 5 معادل دیپلم است.

ظفارغ از اینکه فلسفه انتشار چنین لیستی آن هم در این برهه زمانی چه بوده، اصلی‌ترین سوال پیرامون انتشار این لیست، ملاک‌های رده‌بندی هنرمندان است. آیا تحصیلات دانشگاهی ملاک اعطای درجه‌های بالا به برخی هنرمندان و ندادن آن به برخی دیگر از هنرمندان بوده یا اینکه ملاک این درجه‌بندی سوابق کاری هنرمندان در عرصه سینما و تلویزیون بوده است؟ در این شرایط مشخص نیست مثلا چرا باید بازیگری باسابقه همچون افسانه بایگان که زمانی یکی از ستاره‌های سینمای ایران بود و هنوز هم به عنوان بازیگری پیشکسوت از اعتبار قابل قبولی برخوردار است، باید در این درجه‌بندی، درجه 2 بگیرد اما مثلا یک تهیه‌کننده سینما که صرفا در شوراهای مشورتی سازمان سینمایی حضور دارد و در این مدت اخیر حتی یک اثر قابل قبول را تهیه‌کنندگی نکرده است، بتواند درجه یک بگیرد.

به این موارد باید سوالاتی مانند وجود برخی نام‌های ناشناس در این فهرست در کنار غیبت برخی چهره‌های سرشناس و همچنین انطباق نداشتن اعتبار و تخصص برخی نام‌ها که درجه هنری مشترک دریافت کرده‌اند را هم اضافه کرد. یعنی مثلا آیا همه آنها که درجه یک دریافت کرده‌اند، به واقع از لحاظ هنری و جایگاه حرفه‌ای در یک جایگاه قرار دارند؟!  این ماجرا وقتی پیچیده‌تر می‌شود که در فهرست منتشر شده از سوی سازمان سینمایی شاهد حضور نام برخی سینماگران فقید هم هستیم! مثلا مرحوم فرج‌الله سلحشور در این درجه‌بندی قرار دارد! همچنین جای خالی برخی چهره‌های جوان و نوظهور سینمای ایران نیز در این فهرست دیده می‌شود.  البته روز گذشته مصطفی سماوات به ‌عنوان «دبیر شورای اعطای درجه هنری به هنرمندان» در گفت‌وگویی با مهر درباره ترکیب اعضای کمیته‌ای که به اعطای این درجه‌ها می‌پردازد، گفته است که مسعود جعفری‌جوزانی، فرهاد توحیدی، ابوالحسن داوودی، محمدمهدی طباطبایی‌نژاد و خودش اعضای این کمیته هستند و البته درجه‌بندی بنا به درخواست خود هنرمندان و با ارائه مدارکی از سوی آنها برای ارزشیابی و درجه‌بندی انجام می‌شود. اما با این همه مشخص نیست، اساسا این درجه‌بندی قرار است چه کاربردی در سینمای ایران داشته باشد و لزوم انتشار آن در شرایط فعلی چه بوده است؟ آیا قرار است دستمزد افراد با توجه به درجه آنها در این لیست تغییر کند یا این فقط یک درجه‌بندی صوری است.