بامداد جمعه در پی حمله هوایی به مناطق شمالی سوریه در استان ادلب 33 نفر از نیروهای ارتش ترکیه از بین رفتند. پس از این حمله مقامات ترکیه با فرافکنی و انتقاد از اقدامات روسیه در حمایت از سوریه به دنبال توجیه اقدامات تنش‌زا در منطقه برآمدند. در صحنه نظامی نیز با اعلام رسمی وزارت دفاع ترکیه در هدف قرار دادن بیش از 200 مورد از مواضع ارتش سوریه به عنوان پاسخی به این حملات، تنش‌ها وارد مرحله جدیدی شده و به نظر می‌رسد مدیریت اوضاع در کوتاه‌مدت بویژه رابطه ترکیه با سوریه و ترکیه با روسیه غیرقابل کنترل باشد؛ چه پس از گذشت چند ساعت از این حمله، ورود بازیگران فرامنطقه‌ای به این بحران و امکان صف‌بندی کشورها در 2 جبهه مقابل یکدیگر نیز در رسانه‌ها و از سوی کارشناسان مسائل نظامی مطرح شد. 

بامداد روز جمعه رسانه‌های عربی در گزارش‌هایی ضد و نقیض از کشته‌شدن ده‌ها نظامی ترکیه در پی حملات هوایی به جنوب ادلب خبر دادند. اگر چه آمار رسمی و دقیق از سوی مقامات دولتی منتشر نشده اما «دیده‌بان حقوق بشر سوریه» وابسته به معارضان سوری مدعی کشته شدن ۳۴ سرباز ترکیه در استان ادلب سوریه شد و استاندار «هاتای» که با «ادلب» هم‌مرز است، کشته شدن ۳۳ سرباز را تأیید کرده است. 

 

* عملیات بزرگ بازپس‌گیری سراقب

ضربات وارد آمده به اشغالگران ترکیه‌ای و تروریست‌های تکفیری تحت حمایت‌شان در مناطق شمالی، مرکزی و غربی استان ادلب در 48 ساعت گذشته به قدری سنگین بوده است که عملیات بازپس‌گیری شهر راهبردی سراقب را تحت‌الشعاع قرار داده است.

پس از آنکه تروریست‌ها با کمک سنگین توپخانه‌ای و پهپادی و زره‌پوش‌های ارتش اشغالگر اردوغان وارد این شهر در جنوب شرقی شهر ادلب، کانون اصلی تروریست‌های القاعده شدند، محور مقاومت عملیاتی بزرگ را برای بازپس‌گیری آن از بامداد روز جمعه  طراحی کرد که این عملیات با شدت تمام آغاز شده است. به گفته کارشناسان نظامی، یکی از دلایل عقب‌نشینی واحدهای ارتش سوریه از این شهر و سقوط موقت سراقب، تله‌ای بوده‌ای که مقاومت برای تلفات گرفتن حداکثری از تروریست‌ها گذاشته است تا آنها را که به تشویق اردوغان برای گرفتن سراقب به هر قیمت ممکن تقلا می‌کردند، از مقرهای‌شان در نقاط مختلف ادلب و غرب استان حلب بیرون کشیده و در جریان پیشروی آنها و سپس استقرارشان در شهر با حملات هوایی و توپخانه‌ای متحمل سنگین‌ترین تلفات کند.

 

* ترکیه در شمال سوریه چه می‌کند؟

حضور نظامی ترکیه در شمال سوریه در حالی است که مطابق توافقات قبلی در نشست‌های آستانه قرار بود شمال سوریه و استان ادلب نیز از حضور گروه‌های تروریستی پاکسازی شود اما اقدامات ترکیه درباره حمایت از این گروه‌ها از جمله گروه تروریستی احرارالشام سبب شد تنش‌ها در شمال سوریه گسترده شود.  حمله به نیروهای ترکیه در شمال سوریه در شرایطی انجام شد که برخی رسانه‌ها، نیروی هوایی روسیه را مسؤول این حمله معرفی کردند. خبرنگار «سی‌بی‌اس» در این رابطه  مدعی شد حمله به نظامیان ترکیه در ادلب ظاهرا توسط روسیه انجام شده و تلفات آن به ۵۰ نفر می‌رسد.

 

* وزارت دفاع روسیه: نظامیان ترکیه در بین تروریست‌ها بودند

در مقابل این اظهارنظر، وزارت دفاع روسیه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد نظامیان ترکیه‌ای که در تاریخ ۲۷ فوریه (۸ اسفند‌ماه) مورد حمله ارتش سوریه قرار گرفتند، در میان نیروهای تهاجمی تروریست‌ها بودند. در این بیانیه آمده است: «در تاریخ ۲۷ فوریه، در نزدیکی منطقه مسکونی «بلیون»، نظامیان ترکیه که در میان نیروهای مهاجم گروه‌های تروریستی حضور داشتند، مورد هدف حملات ارتش سوریه قرار گرفتند». وزارت دفاع روسیه تأکید کرد در طول شبانه روز گذشته، مرکز آشتی نیروهای متخاصم دائما از همتایان ترکیه‌ای خواسته‌ هماهنگی‌های لازم درباره محل استقرار نیروهای مسلح ترکیه واقع در نزدیکی مناطق عملیات ضدتروریستی را مورد تأیید قرار بدهند. با توجه به مختصات ارائه شده توسط طرف ترکیه‌ای به این مرکز، نظامیان ترکیه نباید در منطقه بلیون حضور می‌داشتند. وزارت دفاع روسیه همچنین افزود نیروهای هوا فضای روسیه در منطقه مسکونی بلیون جایی که نظامیان ترک کشته شده‌اند، هیچ عملیات و حمله‌ای انجام نداده‌اند. 

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز در این باره گفت: روسیه هیچ گونه امتیازی به تروریست‌ها در سوریه نمی‌دهد. وی افزود: آنکارا به توافقی که پیش‌تر با روسیه حاصل شده بود پایبند نبوده است.

 

* اقدامات ترکیه پس از حمله

مهم‌ترین اظهارنظر درباره حمله صورت گرفته علیه ترکیه  از سوی مقامات  این کشور توسط وزیر دفاع این کشور انجام شد. «خلوصی آکا» با بیان اینکه حمله به سربازان ترکیه به ‌رغم هماهنگی با روسیه در این باره انجام شده است، تاکید کرد پس از این حمله، نیروهای هوایی و زمینی ارتش ترکیه بیش از ۲۰۰ مورد از مواضع ارتش سوریه را هدف گرفتند.  اظهارنظر وزیر دفاع ترکیه نشان می‌دهد آنها به دنبال این هستند مسؤولیت حمله را متوجه دولت سوریه کنند و از تقابل با روسیه حداقل در مقطع زمانی فعلی پرهیز کنند. باید دید فرآیند تحولات میدانی در روزهای آینده به کدام سو خواهد رفت و اینکه ترک‌ها ریسک درگیری نظامی با روسیه را به جان می‌خرند یا نه.  سخنگوی رئیس‌جمهوری ترکیه نیز اعلام کرد پس از این واقعه، آنکارا تصمیم گرفته نیروهای سوریه را به عنوان اهداف دشمن در نظر بگیرد. بر اساس گزارش آناتولی ترکیه، رجب طیب اردوغان- رئیس‌جمهور ترکیه- جلسه اضطراری شورای امنیت ملی این کشور را برای بررسی مسائل مربوط به سوریه و ادلب برگزار کرد. همچنین رهبر «حزب جمهوری‌خواه خلق ترکیه»  که حزب اصلی مخالف دولت است خواستار نشست پارلمان پشت درهای بسته برای بررسی تحولات ادلب شد.

 

* سوریه: ترکیه حامی تروریسم است

بشار الجعفری، نماینده دائم سوریه در سازمان ملل در جلسه شورای امنیت درباره وضعیت خاورمیانه گفت: ما از کشورهای تأثیرگذار و بانفوذ می‌خواهیم بر نظام ترکیه و گروه‌های تروریستی وابسته به آن فشار بیاورند تا اجازه بازگشت آوارگان به منازل‌شان را بدهند. اقدامات ترکیه موجب آوارگی یک میلیون سوری از شهرهای منبج، عفرین، تل رفعت، جرابلس، عین‌العرب و دیگر شهرها شده است. الجعفری گفت: ما از ۹ سال پیش وارد جنگی علیه تروریسم شدیم که حامیان آن ترکیه، قطر و عربستان هستند که مزدوران کشورهای غربی هستند؛ کشورهایی که ناظران اصلی این جنگ هستند. همگان می‌دانند چه اتفاقی در عراق، لیبی و آفریقا افتاده است. نظام ترکیه هر جایی که گام بگذارد در آنجا از تروریسم حمایت می‌کند. سوری‌هایی که اشغالگران عثمانی را بعد از ۴۰۰ سال از اشغال کشورشان بیرون کردند اکنون اشغالگران ترکیه‌ای و دیگران را نیز بیرون خواهند کرد.

 

* موضع پنتاگون و ناتو در قبال حمله

همچنین المیادین گزارش داد مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا در گفت‌وگو با همتای ترک خود به بحث پیرامون تحولات ادلب پرداخت. سخنگوی ریاست‌جمهوری ترکیه نیز با رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی کاخ سفید رایزنی کرد. در این بین سخنگوی ناتو در مصاحبه با آناتولی، با اشاره به گفت‌وگوی تلفنی وزیر خارجه ترکیه با دبیرکل ناتو، محور گفت‌وگوی تلفنی مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه و ینس استولتنبرگ، دبیرکل این سازمان را تشریح کرد و گفت: دبیرکل ناتو در این گفت‌وگو حملات انجام شده به ادلب را محکوم کرده و از آنها خواست حقوق بین‌المللی را رعایت و از تلاش‌های سازمان ملل برای برقراری صلح حمایت کنند. به گفته اوانا لونگسکو، «دبیرکل ناتو تاکید کرده تمام طرف‌ها باید تنش را کاهش دهند و اقدامی را که موجب وخامت بیشتر این وضعیت بسیار خطرناک و شرایط وحشتناک انسانی در منطقه می‌شود، انجام ندهند».

«کی بیلی هاچیسون» سفیر آمریکا در ناتو هنگام انتشار اخبار مربوط به کشته شدن سربازان ترکیه در یک کنفرانس خبری در جمع خبرنگاران حضور داشت. او تلاش کرد این موضوع را به خرید سامانه پدافند اس۴۰۰ نسبت دهد. وی گفت: «امیدوارم ترکیه از خرید اس۴۰۰ از روسیه منصرف شود». طبق نوشته برخی خبرنگاران حاضر در این کنفرانس خبری، این مقام آمریکایی از پاسخ مشخص به سؤال خبرنگاران درباره فعال‌کردن ماده ۵ پیمان ناتو (اصل دفاع جمعی) خودداری کرد.

خبرگزاری فرانسه در خبری کوتاه از بررسی گزینه پشتیبانی آمریکا از ترکیه خبر داد و نوشت یکی از سخنگویان وزارت خارجه آمریکا در واکنش به حمله ارتش سوریه به نظامیان ترکیه‌ای در این کشور اعلام کرده است: «در کنار ترکیه که متحدمان در ناتو است، می‌ایستیم و خواستار پایان فوری تهاجم نیروهای نظام سوریه و روسیه هستیم».

 

* حرکت 2 کشتی نظامی روسیه به سمت سواحل سوریه

روزنامه «ایزوستیا» چاپ مسکو، به نقل از «آلکسی رولی‌یف» سخنگوی رسمی ناوگان دریای سیاه روسیه روز جمعه اعلام کرد 2 کشتی نظامی متعلق به این ناوگان که مجهز به موشک‌های کروز از نوع کالیبر هستند، حرکت از طریق تنگه‌های بسفر و داردانل ترکیه را به سمت دریای مدیترانه آغاز کرده‌اند. این مقام نظامی ادامه داد: «2 کشتی گشت نظامی ناوگان دریای سیاه در حال عبور از تنگه بسفر و داردانل ترکیه و حرکت به سمت دریای مدیترانه هستند. کشتی‌های گشت «آدمیرال ماکاروف» و «آدمیرال گریگورویچ» مجهز به سلاح‌های نظامی با دقت بالا، از جمله سامانه موشکی کالیبر هستند». 

به گفته وی، در حال حاضر این دو کشتی عبور برنامه‌ریزی شده خود از بندر سواستوپول را به اتمام رسانده‌اند تا به ترکیب گروه کشتی‌های دائمی نیروی دریایی روسیه مستقر در دریای مدیترانه و سواحل سوریه ملحق شوند. آنها هنگام حضور در دریای سیاه، مجموعه‌ای از مانورهای نظامی را انجام دادند.

***