گروه فرهنگ و هنر: «کرونا» رسما سینماهای کشور را ضربه فنی کرده است! سینماها نیز مثل بازار شب عید، به فروش روزهای آخر سال و هفته‌های ابتدایی سال در ایام نوروز وابستگی دارند؛ فروشی که می‌تواند جبران فروش پایین برخی از ماه‌های دیگر سال باشد اما امسال با ماجراهای پیش آمده در ارتباط با شیوع بیماری کرونا در کشور، سرنوشت سینماهای ایران نیز همچون برخی دیگر از کشورهای درگیر این بیماری چیزی جز تعطیلی نبوده است. در این شرایط هم سینماداران و هم تهیه‌کنندگان، سرمایه‌گذاران و صاحبان آثار متضرر شده‌اند و فعلا هم مشخص نیست وضعیت سینماها قرار است به کجا کشیده شود.

 

* روایتی ساده از یک ماجرای پیچیده

«سینماهای خصوصی به‌طور متوسط روزی ۶۰۰ میلیون تومان فروش داشته‌اند که قریب نصف آن سهم سینمادار بوده اما الان تعطیل‌اند. سایر مشاغل هم چنین وضعی دارند. باید برای جبران ضرر تعطیلی ناشی از کرونا در مشاغل خُرد، بسته‌های حمایتی طراحی کنیم. چه پیشنهادی دارید؟» این متن توئیتی است که حسین انتظامی، رئیس سازمان سینمایی در ارتباط با وضعیت فعلی سینماها منتشر کرد؛ وضعیتی که قطعا بدون مشارکت و همفکری همه اهالی سینما حل نخواهد شد. 

یکی از اصلی‌ترین پیچیدگی‌های این ماجرا در این است که با توجه به تعطیلی سینماها در اسفندماه، در عمل فیلم‌هایی که در این مدت قرار بوده اکران شوند، باید در اولویت اکران بعد از پایان تعطیلی سینماها قرار گیرند؛ از سوی دیگر فیلم‌های مهمی برای اکران نوروزی متقاضی شده بودند و حالا هنوز مشخص نیست بعد از باز شدن مجدد سینماها، آیا آنها هم بلافاصله وارد چرخه اکران می‌شوند یا نه؛ اتفاقی که بر پیچیدگی این ماجرا افزوده است. 

 

* هیچ‌کس نمی‌داند اوضاع کی درست می‌شود

بدترین مسأله در ارتباط با ماجرای تعطیلی سینماها آن است که هیچ‌کس دقیقا نمی‌داند این تعطیلی تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؛ موضوعی که باعث می‌شود شرایط برای برنامه‌ریزی درست و دقیق جهت برپایی مجدد چرخه اکران سینماها بشدت سخت شود. این نکته‌ای است که علی سرتیپی یکی از تهیه‌کنندگان سینما و مسؤول بزرگ‌ترین شرکت پخش فیلم در کشور نیز به آن اشاره کرده است. سرتیپی درباره این موضوع گفته بود: «واقعا خود ما هم نمی‌دانیم این وضعیت تا کی ادامه دارد و آیا اول فروردین سینماها امکان باز شدن دارند یا تا آخر فروردین شرایط ادامه دارد. فقط امیدواریم بزودی فضا برای بازگشایی سینماها مناسب باشد اما فعلا چیزی در اختیار ما نیست و فکر می‌کنم کمتر کسی اطلاع دقیق داشته باشد که چه چیزی پیش خواهد آمد. با این حال با قطعیت می‌توان گفت تا پایان اردیبهشت‌ماه تبعات این اتفاق (شیوع ویروس کرونا) را خواهیم داشت و اکوسیستم اکران سینماها قطعاً به هم می‌ریزد».

او همچنین از دیگر آثار منفی این ماجرا بر فروش سینماها گفت: «یکی از مشکلات عمده‌ای که الان وجود دارد این است که فروش خوب و در واقع تامین ذخیره بسیاری از ماه‌های سال در سینما در همین فروردین رخ می‌داد، چون معمولا در این مدت 2 تا 3 برابر ماه‌های عادی فروش داشتیم و به همین دلیل می‌گویم الان اکوسیستم سینما به هم ریخته است. ضمن اینکه فیلم‌های زیادی هم پشت صف اکران می‌مانند که فشردگی زیادی ایجاد می‌شود».

 

* مهلت پرداخت اقساط سینماها را تمدید کنید

اما اولین واکنش به توئیت رئیس سازمان سینمایی برای طرح پیشنهاد جهت ارائه‌های بسته‌های حمایتی در تعطیلی سینماها از سوی محمدقاصد اشرفی مطرح شد. رئیس انجمن سینماداران در گفت‌وگو با ایسنا، در ارتباط با این طرح گفت: «ما در حال تنظیم نامه‌ای هستیم برای ارائه، چون ما الان مشکل پرداخت حقوق پرسنل را داریم که به اندازه 4 ماه است، یعنی هم حقوق اسفند است، هم عیدی، هم سنوات خدمت و هم پاداش و در کنارش قبوض آب و برق و تلفن هم هست. وقتی سینما تعطیل است منبع درآمدی برای پرداخت اینها وجود ندارد، چون سینما جایی است که جز پخش فیلم کار دیگری نمی‌توان در آن انجام داد، بنابراین در اولین مرحله باید کمک شود تا سینماداران حقوق پرسنل خود را پرداخت کنند». 

او برای برون‌رفت از این وضعیت پیشنهاد داد دولت همراهی کند تا مهلت پرداخت اقساط، قبض‌های انرژی و تلفن و نیز بیمه و مالیات تمدید شود تا پس از تمام شدن شرایط بحرانی جامعه در فرصت مناسب برای بخش مالی بتوان کاری کرد. قاصد‌اشرفی با تاکید ویژه در ارتباط با حمایت از بخش خصوصی گفت: «سینماهای بخش خصوصی شرایط خوبی ندارند و البته قصد جدا کردن سینماهای دولتی را از خصوصی ندارم اما بخش خصوصی واقعا در شرایط بدی است و توان گذراندن این شرایط از عهده ما خارج است».

 

* دولت به سینماها یارانه بدهد

یکی دیگر از راهکارها برای کمک به سینماها در شرایط فعلی از سوی سجاد نوروزی، مدیر سینما آزادی مطرح شد. نوروزی در گفت‌وگو با مهر، درباره تعطیلی سینماها در ایام شیوع ویروس کرونا در کشور گفت: «ضرری که سینما از کرونا دید، قابل محاسبه نیست به طوری که به نظرم ممکن است ۶۰ درصد سینماها به‌دنبال این بحران تعطیل شوند. می‌خواهم بگویم فاجعه عمیقی برای سینماها رخ داده اما چیزی که مشخص است اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان متولی اصلی که از نظر حاکمیتی می‌تواند سینمایی را تعطیل یا بازگشایی کند، بعد از اتمام این قضایا نیاز است یک چارچوب منطقی یارانه برای سینماها طراحی کند. البته فکر نمی‌کنم این یارانه رقم بزرگی در هزینه‌های ارشاد باشد».

همچنین سیدجمال ساداتیان، مدیر سینما آستارا درباره این وضعیت و نقشی که دولت می‌تواند برای بهبود آن داشته باشد، گفت: «سال گذشته اکران خوبی را در نوروز و عید فطر شاهد بودیم و تقریباً 6 ماه دوم سال سینماها چندان رونقی نداشتند تا بتوانند هزینه‌های خود را پوشش دهند، به همین دلیل چشم امید همه سینماداران به این بود که دوباره عید نوروز شود تا رونق به سینماها بازگردد اما الان با این وضعیتی که پیش‌آمده،‌ فعالیت سینما تحت تاثیر قرار گرفته و خسارتی که وارد می‌شود بسیار قابل توجه است. بنابراین با توجه به اینکه پیش‌تر به این اتفاق‌ها که در اختیار کسی هم نیست، فکر نشده بود، به اینجایی می‌رسیم که دولت‌ها نقش کلیدی خود را باید نشان دهند، مثل سال گذشته که سیل آمد و دولت به کمک آمد و بودجه‌ای را تصویب کرد تا بخشی از خسارت واردشده به آسیب‌دیدگان ناشی از سیل جبران شود. الان هم برای حوزه سینما وضعیت اسفناک شده است».

 

* از مشکل چرخه توزیع تا مشکل چرخه تولید!

همه این اتفاقات در شرایطی رخ داده که ضرر سینماداران تنها یک بخش از ماجراست، چرا که مسأله تولید آثار سینمایی نیز این روزها با مشکلات جدی روبه‌رو شده است. از یک سو فرآیند تولید فیلم به واسطه شرایط فعلی تحت‌الشعاع قرار گرفته و بسیاری از فیلم‌ها برای تولید با مشکل روبه‌رو شده‌اند و از سوی دیگر فیلم‌های متقاضی اکران با وضعیت پیچیده‌ای روبه‌رو شده‌اند که به نظر می‌رسد سال آینده نظام اکران و سرگروه‌های سینمایی نیز با چالش‌های جدی روبه‌رو باشند. بعید نیست با این وضعیت مدت اکران برخی از آثار کم‌فروش‌تر کاهش پیدا کند و همچنین اکران بعضی از فیلم‌های شاخص جشنواره 98 به بعد از برگزاری جشنواره فجر سال 99 منتقل شود، چرا که از یک سو برخی فیلم‌هایی که در جشنواره حضور نداشتند و اتفاقا جزو آثار کمدی و احتمالاً پرفروش هستند، متقاضی اکران می‌شوند و سینماداران نیز برای جبران ضررهای اخیر خود به اکران این آثار اقبال بیشتری نشان می‌دهند و از سوی دیگر فیلم‌های اکران اسفند و اکران نوروز 99 نیز به شکل منطقی باید در اولویت اکران باشند. در این شرایط و با در نظر گرفتن زمان‌های مرده اکران مثل ماه‌های محرم و صفر و ماه مبارک رمضان و روزهای منتهی به جشنواره فیلم فجر، در عمل بازه زمانی مناسب برای اکران در سال 99 بشدت فشرده خواهد بود.