هفته گذشته تعدادی از تجار و بازرگانان با تجمع مقابل بانک مرکزی نسبت به «به غارت رفتن» سرمایه‌های‌شان در سامانه نیما اعتراض کردند. این افراد مدعی هستند از طریق تعدادی از صرافی‌های مورد تایید بانک مرکزی، حدود 3 هزار میلیارد تومان از سرمایه آنها اختلاس شده است. این‌طور که پیداست یک صرافی امین بانک مرکزی در کشوری دیگر تعهدات خود را انجام نداده است. جالب اینجاست که با وجود چنین سامانه‌ای باز هم بانک مرکزی از پیدا کردن صرافی متخلف ناتوان است. از سوی دیگر قرار بود با وجود سامانه نیما دیگر شاهد چنین اتفاقی نباشیم. این سامانه نه‌تنها تامین ارز بازرگانان را سخت کرده است، بلکه هیچ شفافیتی هم در آن وجود ندارد و احتمال فساد در آن بسیار بالاست. مسعود خوانساری، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران درباره این سامانه و تاثیری که می‌تواند بر تجارت کشور داشته باشد، گفته بود: فعال اقتصادی باید 16 فرآیند انجام دهد تا به مرحله تخصیص اعتبار برسد و چنانچه در هر مرحله دچار مشکل شود دوباره باید از ابتدا کار را شروع کند. دریافت ارز در این سامانه بازی مارپله است که تا 3 ماه زمان می‌برد. 

 

* اختلال پیش آمده است!

یک منبع آگاه در سامانه نیمای بانک مرکزی در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره اختلال پیش‌آمده در این سامانه، اظهار داشت:‌ مشکلی که پیش‌آمده ناشی از تشدید تحریم‌های مالی است و هیچ ارتباطی با مسائل فنی سامانه ندارد. وی افزود: دلیل دیگر این مشکل در رابطه با صرافی‌های چینی است که به دلیل بحران کرونا نمی‌توانند تعهدات خود را انجام دهند، در هر صورت ما در روزهای پایانی سال هستیم و نیازهای حواله‌ای افزایش پیدا کرده که روند کارها را کند کرده است. این فرد مسؤول در سامانه نیما، اظهار داشت:‌ تمام سعی خود را می‌کنیم که این مشکل را بزودی حل کنیم و اساسا اختلاس را قبول نداریم اما در هر صورت اختلالی ایجاد شده است و تجار به این دلیل ناراحتند. مدیر اداره صادرات بانک مرکزی هم با تایید تلویحی این اختلال، اظهار داشت: نه‌تنها اختلاسی رخ نداده، بلکه موضوع ایفا نشدن تعهدات طرفین معامله است که با ورود بانک مرکزی و دستگاه قضایی مشکل حل شده است. صمد کریمی در مصاحبه با یکی از رسانه‌ها، گفت: صادرکنندگان منابع ارزی خود را در بازار دوم عرضه و بانک‌ها و صرافی‌ها نسبت به خرید آن اقدام می‌کنند. در این فرآیند اغلب صرافی‌ها ریال را از واردکننده دریافت و به صادرکننده پرداخت می‌کنند. صادر‌کننده نیز نسبت به پرداخت ارز بر اساس رویه‌های متعارف اقدام می‌کند. در مورد اخیر صادرکننده مدنظر نتوانسته بموقع تعهدات خود را به صورت کامل انجام دهد. وی اعلام کرد: بانک مرکزی به محض تشخیص تخلف صادرکننده وارد ماجرا شده و با ورود نهادهای انتظامی، اطلاعاتی و قضایی، صادرکننده مکلف به پرداخت تعهدات خود در یک زمان‌بندی مشخص شده است. این نخستین‌بار نیست که در این سامانه اختلال ایجاد می‌شود و سال گذشته نیز اتفاق اینچنینی رخ داده بود. بانک مرکزی همان زمان در بیانیه‌ای اعلام کرد: «با توجه به عدم امکان دسترسی به اطلاعات حساب عرضه‌کنندگان ارز در بانک‌های خارجی، پوشش ریسک‌های ناشی از رفتار عرضه‌کنندگان و متقاضیان ارز توسط سامانه نیما انتظاری نادرست است و هر دو گروه باید پس از اطمینان از صحت و سقم اطلاعات طرف مقابل اقدام به انجام داد و ستد کنند». این یعنی بانک مرکزی هم در مقاطع زمانی مختلف بی‌اعتبار بودن صرافی‌های طرف قرارداد در سامانه خود را اعلام کرده بود و هزینه ریسک در چنین بستری را بر عهده خود فعالان قرار داده بود. سوال اینجاست که اگر قرار است بازرگان خودش صحت اطلاعات طرف خارجی را بسنجد چه احتیاجی به سامانه نیما است؟