گروه سیاسی: 2 فوریت طرح شفافیت آرای نمایندگان روز گذشته در دقیقه 90 روزهای کاری مجلس دهم تقدیم هیأت‌رئیسه شد؛ طرحی که همین 6 ماه قبل در صحن علنی مجلس بررسی شده بود اما با رای نمایندگان از اولویت کاری مجلس خارج شد. 

به گزارش «وطن امروز»، روز گذشته 177 تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرح دوفوریتی شفافیت آرای نمایندگان را تدوین و تقدیم هیأت‌رئیسه مجلس کردند. در ماده واحده طرح شفافیت آرا که دیروز تقدیم هیأت‌رئیسه مجلس شد، آمده است: 

در تمام مواردی که رأی‌گیری به صورت الکترونیکی، قیام و قعود و علنی با ورقه صورت می‌پذیرد، اسامی نمایندگان موافق، مخالف و ممتنع و کسانی که در رأی‌گیری شرکت نکرده‌اند به ترتیب حروف الفبا در مشروح مذاکرات ثبت و تا پایان همان روز رأی‌گیری در سامانه (وب سایت) رسمی مجلس منتشر شود. 

در تبصره یک این طرح نیز آمده است: در صورتی که تعدادی از نمایندگان با انتشار اسامی موافقان، مخالفان و ممتنعان در موردی از موارد رأی‌گیری موافق نباشند، با پیشنهاد کتبی حداقل 15 نماینده و تصویب مجلس، این اسامی در سامانه (وب سایت) و در مشروح مذاکرات مجلس منتشر نمی‌شود. 

نخستین‌بار اواخر تابستان سال گذشته بود که بحث شفافیت آرا در مجلس داغ شد. تعدادی از نمایندگان طرحی را با عنوان «شفافیت آرای تقنینی» آماده کرده بودند که در بخشی از آن با الحاق 2 تبصره به ماده ۱۱۹ آیین‌نامه داخلی مجلس، آرای هر نماینده در رأی‌گیری‌ها و مصوبات مجلس در معرض دید عموم قرار می‌گرفت. 

این طرح موجی از واکنش‌ها را نه‌تنها در مجلس، بلکه در رسانه‌ها و از سوی فعالان سیاسی و اجتماعی ایجاد کرد که در مخالفت یا موافقت با این طرح اظهارنظر می‌کردند. در جلسه‌ای که 2 فوریت این طرح به رای گذاشته شد، نمایندگان موافق و مخالف یک به یک به ارائه نظرات خود پرداختند.

در همین راستا، علیرضا محجوب، عضو فراکسیون امید که در مخالفت با این طرح سخن می‌گفت، اظهار داشت: این طرح به مجلس فعلی نمی‌رسد، بنابراین اولویت این مجلس نیست و باید بگذاریم در مجلس آینده از ابتدا رویه‌ها اصلاح شود. این نماینده در ادامه تاکید کرد: کشور مسائل اساسی‌تری دارد و ما باید در فرصت باقیمانده به آنها برسیم.

از سوی دیگر، امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی، عضو هیأت‌رئیسه مجلس که از موافقان این طرح بود درباره مفاسدی که آرای غیرشفاف در مجلس ایجاد کرده، اظهار داشت: رای غیرعلنی نمایندگان فساد تو در تویی ایجاد کرده و این سیر، مجلس را از کارکرد خود انداخته است و کارآیی مجلس را به عنوان قوه آمره و بالادست گرفته است. 

نمایندگان مجلس بعد از استماع نظرات موافقان و مخالفان در نهایت با 2 فوریت این طرح مخالفت و یک‌فوریت آن را تصویب کردند. اگر چه همین یک‌فوریت نیز به سرانجام نرسید و در نهایت به یک طرح در روال عادی تبدیل شد که مدام بین کمیسیون‌های تخصصی و هیأت‌رئیسه پاسکاری می‌شد. معطل شدن طولانی‌مدت این طرح موجب اعتراض برخی نمایندگان موافق این طرح شد. 

با این حال، اواخر دی‌ماه سال 98 بود که اظهارات سخنگوی شورای نگهبان درباره ردصلاحیت یک‌سوم نمایندگان مجلس فصل جدیدی را درباره طرح شفافیت آرا آغاز کرد. 

کدخدایی در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری صدا‌و‌سیما اعلام کرد: از 247 نماینده فعلی مجلس که برای شرکت در انتخابات مجلس یازدهم ثبت‌نام کرده‌اند، صلاحیت 90 نفر از سوی شورای نگهبان احراز نشده است. وی درباره علت عدم احراز صلاحیت این تعداد از نمایندگان تصریح کرد این 90 نفر عمدتا به دلیل مسائل مالی تایید نشده‌اند. وی همچنین گفت به برخی از این نمایندگان نیز مستندات پرونده‌شان توضیح داده شده و به بقیه نیز اگر درخواست کردند، این مستندات ارائه می‌شود.

به هر ترتیب طرح شفافیت آرای نمایندگان مجلس همچنان مسکوت ماند تا اینکه روز گذشته در اقدامی عجیب دوباره طرح 2 فوریت آن در مجلس خبرساز شد. حال سوال اینجاست که 6 ماه قبل که کشور در وضعیت عادی قرار داشت این طرح با استدلال بر این موضوع که در کشور اولویت‌های مهم‌تری وجود دارد از دستور کار مجلس خارج شد، پس چگونه هم‌اکنون در شرایطی که کشور درگیر یک بحران ملی در مدیریت و مقابله با کروناست پیشنهاد می‌شود این طرح در اولویت کاری مجلس قرار بگیرد؟!

علاوه بر این نکته، این مسأله نیز جالب توجه است که نمایندگان مجلس دهم در طول دوره فعالیت خود در مجلس این طرح را به تصویب نرساندند و اگر این طرح نیز به تصویب برسد در عمل در این مجلس اجرا نخواهد شد، چرا که مجلس روزهای پایانی خودش را سپری می‌کند و فرصت اجرای قوانین و آیین‌نامه‌های جدید وجود ندارد. به بیان دیگر در صورت تصویب این طرح، مجلس دهم طرحی را که برای خود نمی‌پسندیده است برای مجلس یازدهم «پسندیده» و برای نمایندگان جدید تعیین تکلیف کرده است. سوال این است که اگر این طرح نزد نمایندگان طرح خوبی بوده است، چرا در طول 4 سال گذشته و در زمان نمایندگی خود آن را به تصویب نرساندند و اگر آن را طرح «غیرمفیدی» می‌دانستند، چرا حالا برای نمایندگان مجلس یازدهم مفید می‌پندارند؟ کارشناسان معتقدند رویکرد دوگانه نمایندگان در این باره و مطرح کردن طرح شفافیت آرا در شرایط فعلی کاربرد تبلیغاتی دارد.

نکته دیگر آنکه پیشنهاد 2 فوریت این طرح در حالی مطرح می‌شود که عملکرد مجلس در برابر بحران کرونا از منظر بسیاری از کارشناسان منفعلانه است به طوری که مجلس عملا نقشی در این ‌باره ایفا نمی‌کند. در همین باره احمد ‌فراهانی، نماینده مردم قم در مجلس با انتقاد از عملکرد مجلس در بحران کرونا اظهار داشت: اکنون کشور مجلس ندارد و باید پرسید پس چه ‌کسی باید بر کار وزرا در بحث سیل، کرونا و... نظارت داشته باشد؟

با توجه به مسائل مطرح شده، این فرضیه تقویت می‌شود که ارائه طرح دو فوریتی شفافیت آرای نمایندگان مجلس در حالی که از یک طرف 40 روز به پایان تاریخ مجلس دهم بیشتر باقی نمانده و از طرف دیگر تمام ارگان‌ها و نهادهای مردمی در تلاشند نقشی در حل بحران کرونا ایفا کنند، هم افتخار تصویب آن را نصیب مجلس دهم می‌کند، هم نمایندگان این دوره از مجلس از آثار تصویب آن به دور مانده و شفافیت تنها نصیب نمایندگان مجلس بعدی خواهد شد.