اواخر هفته گذشته بود که فیلم‌های متعددی از معدوم‌سازی میلیون‌ها قطعه جوجه یک روزه در فضای مجازی منتشر شد. انتشار این فیلم‌ها با واکنش منفی گسترده‌ای همراه شد. ساعاتی بعد نامه انجمن صنفی تولیدکنندگان جوجه یک روزه به واحدهای صنفی منتشر شد که در آن آمده بود: روزهای شنبه و یکشنبه به هیچ عنوان نباید تولید جوجه‌ای صورت بگیرد و این امر با اجماع و همکاری همه‌جانبه تمام اعضا، اعم از بزرگان صنعت، زنجیره‌ها و در نهایت از خودگذشتگی واحدهای تک‌سنی انجام می‌شود. از طرفی با مصوبه اخیر ستاد تنظیم بازار درباره ۱۱۵ میلیون تولید اضافه در فروردین، تولید شنبه و یکشنبه اضافه بوده و باید حذف شود.

در ادامه این نامه آمده است: بنابراین برون‌رفت از شرایط فعلی که مرگ تدریجی صنعت بویژه بخش تولید جوجه یک روزه است، فقط با همکاری صد درصدی تمام اعضا امکان‌پذیر است و هر واحد باید نقش ناظر برای انجام صحیح این حرکت را به عهده بگیرد.

همچنین در پایان این نامه، معدوم‌سازی جوجه‌های یک روزه لازم‌الاجرا عنوان و بیان شده واحدهایی که از اجرای آن تخطی کنند با جریمه مواجه می‌شوند.

پس از انتشار این نامه، هر یک از طرفین این موضوع، سعی در مبرا نشان دادن خود و مقصر نشان دادن دیگری داشتند. 

 

* تقصیر ستاد تنظیم بازار است

سخنگوی کانون انجمن صنفی مرغداران گفت: به جای معدوم کردن جوجه‌ها باید با پیش‌بینی شرایط بازار، به جای حذف جوجه تولید شده، تخم مرغ‌های موجود در جوجه‌کشی‌ها را معدوم یا روانه بازار می‌کردند.

حبیب اسدالله‌نژاد در گفت‌وگو با مهر، درباره معدوم کردن جوجه‌های یک روزه که فیلم‌هایی از آن طی روزهای گذشته در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شده، گفت: این جوجه‌ها مازاد بر نیاز بازار هستند و چون بازار داخلی به دلیل شیوع کرونا با کاهش تقاضا و افت کشش مواجه شده و بازار صادرات هم وجود ندارد، انجمن جوجه یک روزه اقدام به صدور بخشنامه به واحدهای تولیدی کرد و اعلام کرد با توجه به شرایط بازار باید ۱۵ میلیون قطعه جوجه یک روزه معدوم شود.

وی تصریح کرد: تمام این مسائل ناشی از تصمیم غیرکارشناسی و غلط ستاد تنظیم بازار برای افزایش حجم تولید جوجه و عدم تخصیص بموقع ارز برای واردات نهاده‌های دامی است که موجب استمرار زیان مرغداران به‌واسطه عدم تعادل بین عرضه و تقاضا، بالا رفتن قیمت نهاده‌ها و زیان‌های سنگین و ترس از جوجه‌ریزی مجدد شده است؛ در واقع عدم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی و برنامه‌ریزی غیرکارشناسی ستاد تنظیم بازار بدون توجه به نیاز بازار این بحران را رقم زده است.

وی در واکنش به مباحث مطرح شده مبنی بر غیرانسانی بودن عمل معدوم‌سازی جوجه‌ها گفت: تولیدکنندگان با توجه به اینکه جوجه‌های تولیدی مازاد بر نیاز هستند، چاره‌ای جز این کار ندارند و مقصر آن نیز ستاد تنظیم بازار است که بدون نیازسنجی و به صورت دستوری، واحدهای تولیدی را مکلف به افزایش تولید جوجه یک روزه کرد، در حالی که حجم جوجه‌ریزی باید در فروردین حداکثر روی ۱۰۵ میلیون قطعه بسته می‌شد.

اسدالله‌نژاد با بیان اینکه وزارت جهاد کشاورزی موافق این حجم از جوجه‌ریزی نبود، گفت: اگر صادرات و بازار صادراتی پایدار داشتیم، نه تنها این سرمایه ملی معدوم و پایمال نمی‌شد، بلکه می‌توانست با حفظ منافع تولید‌کننده، برای کشور ارزآوری هم ایجاد کند اما نبود برنامه‌ریزی و سیاست پایدار برای صادرات و وجود تصمیمات خلق‌الساعه و غیرکارشناسی به صورت دستوری، مزیت تولید را به چالش تبدیل کرده است.

 

* تکذیب وزارت کشاورزی؛ قرار بر معدوم‌سازی تخم مرغ بود نه جوجه

معاون امور تولیدات دامی وزیر جهاد کشاورزی گفت: طبق نظر ستاد تنظیم بازار قرار شد به جای تولید ۱۲۵ میلیون قطعه جوجه یک روزه در ماه این میزان به ۱۱۵ میلیون قطعه کاهش یابد و بر همین اساس مرغداران موظف شدند تولید جوجه را کاهش دهند.

مرتضی رضایی تصریح کرد: قرار بود طبق مصوبه ستاد تنظیم بازار برای کاهش تولید، حجم تخم‌مرغ نطفه‌دار و تخم‌مرغ نطفه‌داری که در دستگاه جوجه‌کشی قرار می‌گیرد کاهشی شود، یعنی قبل از اینکه به جوجه تبدیل شوند، کاهش تولید پیدا کنیم.

وی اضافه کرد: اما متاسفانه به دلیل افت قیمت جوجه‌هایی که در جوجه‌کشی باقی می‌مانند و پس از ۲۴ ساعت از عمرشان دیگر به فروش نمی‌روند، مرغداران و پرورش‌دهندگان جوجه مجبور به معدوم‌سازی جوجه‌های مازاد شده‌اند، زیرا نگهداری از آنها نیز باعث انتشار آلودگی در محیط مرغداری می‌شود.

 

* «امحا»؛ روش رایج لیبرالیسم برای حفظ سود

موضوع امحای بخشی از تولیدات یک بنگاه اقتصادی، اولین بار نیست که اتفاق می‌افتد. آخرین نمونه معروف این روش در سال 94 رخ داد. زمانی که خبر دفن 1700 تن سیب‌زمینی منتشر شد. این اقدام هم دقیقا مانند امحای جوجه‌ها برای حفظ قیمت و طبق منطق اقتصاد آزاد انجام شد. آن زمان اما این اقدام با واکنش خاصی مواجه نشد، چرا که سیب‌زمینی مانند جوجه جاندار نیست. اکنون اما احساسات عمومی جریحه‌دار شده است. نفرت عمومی از این اقدام نشان داد افکار عمومی در ایران قرابتی با تفکرات اقتصاد لیبرالی ندارد.

 

* امحا «عادی» است ولی توزیع بین مردم «پوپولیسم»

نحوه مواجهه با مازاد تولید، یکی از صحنه‌هایی است که تفاوت تفکرات مسؤولان مرتبط با این موضوعات را نشان می‌دهد. در حالی طی سال‌های گذشته اقدام به امحای تولید مازاد به روش رایج بخش‌های مختلف کشور تبدیل شده که همین وضعیت در حد فاصل سال‌های 84 تا 92 به گونه دیگری مدیریت می‌شد. در آن سال‌ها مازاد تولیدات کشاورزی و... با حداقل قیمت میان قشر کم‌برخوردار جامعه توزیع می‌شد اما این اقدام در سال منتهی به انتخابات دهمین دوره ریاست‌جمهوری از سوی طیف حامی اقتصاد آزاد نکوهش و با کلیدواژه «پوپولیسم» شماتت شد. همان طیف اکنون پس از 7 سال در دست داشتن مدیریت اجرایی کشور، امحای مازاد تولید را به توزیع همان اقلام میان مردم کم‌برخوردار ترجیح می‌دهند.

 

* تصویر واقعی قساوت

طرفداران اقتصاد آزاد نحوه قیمت‌گذاری کالای را بر اساس عرضه و تقاضا می‌دانند. این یعنی بر این باورند به دلیل رقابتی بودن بازار در اقتصاد آزاد، عرضه و تقاضا قیمت را تایید می‌کند. طرفداران این تفکر هیچ‌گاه نمی‌پذیرند شاید تمام عرضه‌کنندگان یا بخش قابل توجهی از آنها قید عرضه و رقابت را بزنند و با کاهش عرضه، تقاضا را افزایش دهند. کسب سود بیشتر، غایت این تفکر است و طرفدارانش حاضرند برای رسیدن به آن، تمام اصول را زیر پا بگذارند.