رهبر حکیم انقلاب اسلامی شامگاه سه‌شنبه 9 اردیبهشت در ابلاغیه‌ای با درخواست رئیس‌جمهور برای آزادسازی سهام عدالت موافقت کردند. آزادسازی سهام عدالت دستاوردهای بسیاری برای اقتصاد کشور بویژه در شرایط سخت کنونی دارد. گشایش قابل توجه معیشت طبقات کم‌برخوردار، جبران عطش بازار سرمایه با عرضه 300 هزار میلیارد تومان سهام جدید و ترویج فرهنگ سهامداری در جامعه تنها برخی از دستاوردهای آزادسازی سهام عدالت است.

 

* موافقت رهبری با آزادسازی سهام عدالت با رعایت 3 نکته

مقام معظم رهبری در این ابلاغیه، موارد سه‌گانه‌ای را به عنوان امور لازم‌الرعایه در این واگذاری‌ها مورد تأکید قرار دادند. در این نامه آمده است: در پی تصمیم واگذاری درصدی از سهام اصل ۴۴ قانون اساسی در قالب سهام عدالت با هدف گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانوارهای کم‌درآمد، انتظار این بود که توسط مسؤولین مربوط در دولت‌های مختلف با اجرای دقیق مواد هشت‌گانه ابلاغی 12/4/1385 هرچه سریع‌تر مقدمات لازم برای آزادسازی سهام عدالت و واگذاری تعیین قیمت آن به بورس فراهم شده و آیین‌نامه‌های اجرایی تهیه و به اجرا درآید. در هر صورت با توجه به شرایط فعلی اقتصادی و عزم دولت برای عمل به تکالیفی که به عهده اوست، با آزادسازی سهام عدالت با رعایت امور زیر موافقت می‌شود:

- دارندگان سهام عدالت مجازند در محدوده زمانی مشخص مالکیت مستقیم سهام شرکت‌های سرمایه‌پذیر را انتخاب نمایند و به تناسب، نقش مدیریتی خود را ایفا کنند.

- مقررات مورد نیاز جهت انتقال سهام به صاحبان سهام عدالت توسط شورای عالی بورس تدوین و تصویب شود. این مصوبات برای کلیه دستگاه‌های اجرایی لازم‌الاجراست.

- نسبت به سهام باقیمانده در شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، شورای عالی بورس موظف است ضمن تشویق ماندگاری صاحبان سهام در شرکت‌های مذکور، از طریق مبادی ذی‌ربط هرچه زودتر زمینه‌ ورود آن شرکت‌ها را در بورس فراهم نماید.

با توجه به تأخیری که در طول زمان نسبت به تحقق اهداف واگذاری این سهام پیش آمده است و به‌دلیل ضرورت بهره‌مندی هرچه سریع‌تر مردم از منافع سهام خود، لازم است دولت محترم هرچه زودتر اقدامات مقتضی در جهت تحقق موارد مذکور در بندهای سه‌گانه فوق را به‌عمل آورد.

 

* ثبت‌نام در سامانه سهام عدالت برای در اختیار گرفتن سهام

رئیس سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرد: افرادی که تمایل دارند مدیریت سهام‌شان با خودشان باشد، از چهارشنبه(دیروز) به سامانه سهام عدالت تحت عنوان www.samanese.ir رجوع کنند. 

صالح همچنین گفت: ‌امروز(چهارشنبه) با باز شدن سامانه سهام عدالت بیش از ۵۰ هزار نفر از مشمولان وارد شدند و این سامانه ظرفیت این را دارد که تمام مشمولان را بپذیرد، البته یک ماه فرصت است و عجله‌ای برای آن نیست که یکی از گزینه‌ها را به صورت مستقیم یا غیرمستقیم برای مدیریت سهام خود انتخاب کنند. اگر کسی ظرف این یک ماه وارد سامانه نشد، به منزله این است که می‌خواهد سهام خود را از طریق مدیریت غیرمستقیم یعنی از طریق شرکت‌های سهام عدالت استانی مدیریت کند.

صالح همچنین با اشاره به ابلاغیه مقام معظم رهبری گفت:‌ شورای عالی بورس به صورت موازی ظرف یک ماه تصمیم‌گیری می‌کند که چگونه آزادسازی سهام عدالت در بورس انجام شود. به نظر من، ظرف ۱۰ روز آینده دستورالعمل شورای بورس نهایی می‌شود که چه درصدی از سهام عدالت برای چه دوره‌ای آزاد شود. شاید اینگونه باشد که در مرحله اول ۳۰ درصد سهام البته بعد از 6 ماه آزاد شود اما به هر حال شورای عالی بورس تصمیم خواهد گرفت.

رئیس‌کل سازمان خصوصی‌سازی همچنین در تشریح وضعیت انواع مشمولان سهام عدالت گفت: 2 دهک کمیته امداد و سازمان بهزیستی برگه سهام یک میلیونی دارند و غیر از آن، 25 میلیون نفر برگه‌های سهام عدالت 532 هزار تومانی و 10 میلیون نفر برگه‌های سهام 478 هزار تومانی در اختیار دارند که البته ارزش هر یک از این سهام حدود 11 برابر شده است و برای دارنده سهام عدالت یک میلیون تومانی در 3 سال گذشته 500 هزار تومان سود واریز شده است.

وی گفت: تا پایان تابستان امسال کل مشمولان سهام عدالت چه به صورت مدیریت مستقیم یا مدیریت غیرمستقیم از طریق شرکت‌های سهام عدالت استانی وارد بازار سرمایه می‌شوند.

رئیس‌کل سازمان خصوصی‌سازی در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس که آیا امکان ثبت‌نام  جاماندگان سهام عدالت وجود دارد، گفت:‌ میزان سهامی که در سال 85 در اختیار دولت بود محدود بود، در نتیجه به 6 دهک سهام عدالت اختصاص یافت و این فهرست بسته و تا سال 94 ثبت‌نام این افراد تکمیل شد اما بعد از واریز سود، این لیست بسته شد و در حال حاضر دولت سهامی در اختیار ندارد که بخواهد به بقیه افراد جامعه سهام عدالت بدهد. صالح این را هم گفت: برای تک‌تک مشمولان سهام عدالت کد بورسی صادر می‌شود و از طریق شماره موبایل به نام افراد به آنها اطلاع‌رسانی می‌شود.

حسین علائی، معاون سازمان خصوصی‌سازی نیز درباره ۱۴‌شرکت غیربورسی سهام عدالت گفت:‌ این شرکت‌های غیربورسی نیز در مرحله پذیره‌نویسی قرار دارند و سهامداران این شرکت‌ها در قالب شرکت سهام عدالت استانی قرار می‌گیرند.

 

* دستور روحانی برای تهیه آیین‌نامه واگذاری سهام عدالت

رئیس‌جمهور در جلسه روز گذشته هیأت دولت با اشاره به موافقت رهبر معظم انقلاب اسلامی، شورای عالی بورس را موظف به تهیه آیین‌نامه واگذاری سهام عدالت کرد. روحانی از شورای عالی بورس خواست در کوتاه‌ترین زمان ممکن، آیین‌نامه و مقررات لازم را در واگذاری سهام عدالت تهیه کند تا مردم هرگونه که مایل هستند، بتوانند اقدام کنند. روحانی در این جلسه گفت: اینکه مردم سهام عدالت‌شان را چطور بفروشند، باید در شورای عالی بورس مشخص شود. این سهام در شرایط سخت اقتصادی، به کمک مردم آمده و موافقت رهبری در این مقطع برای ما ارزشمند است. آنهایی هم که نیاز فوری ندارند سهام خود را نگه می‌دارند.

 

* ارزش شرکت‌های سهام عدالت 240هزار میلیارد تومان است

2 روز پیش از موافقت رهبر معظم انقلاب اسلامی با آزادسازی سهام عدالت، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی از سهام عدالت به عنوان ابزاری برای حمایت از اقشار آسیب‌دیده از شیوع کرونا یاد کرد. در این گزارش 2 راهکار برای استفاده از ظرفیت سهام عدالت به منظور حمایت از اقشار آسیب‌دیده مطرح شد. راهکار اول فراهم کردن امکان فروش بخشی از سهام عدالت (آزادسازی سهام عدالت) برای اقشاری از جامعه است. راهکار دوم امکان توثیق (به وثیقه گذاشتن) سهام عدالت برای اخذ تسهیلات از شبکه بانکی است. مرکز پژوهش‌ها البته برای هر دوی این راهکارها الزاماتی ارائه کرده است. در بخش پیوست این گزارش، ارزش تقریبی سهام هر یک از سهامداران عدالت تخمین زده شده است. در این بخش از گزارش آمده است: ارزش روز 49 شرکت حاضر در پرتفوی سهام عدالت به بیش از 2397 هزار میلیارد ریال رسیده است که از میان آنها 35‌شرکت بورسی و 14 شرکت غیربورسی هستند. مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین فهرست شرکت‌های بورسی سهام عدالت را به همراه ارزش بازار، ارزش سهام تخصیص یافته به سهام عدالت و میانگین ارزش معاملات روزانه سهام آنها طی 3 ماه گذشته (برای ایجاد درکی از میزان نقدشوندگی سهام شرکت‌ها) را منتشر کرد. 

 

* ارزش سهام هر یک از صاحبان سهام عدالت

در بخشی از «پیوست» گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره ارزش سهام اختصاص یافته به هر فرد و ارزش فعلی آنها تخمین‌زده شده است. این موضوع برای مشمولان سهام عدالت که بالغ بر 50‌میلیون نفر هستند اهمیت خاصی دارد. در این بخش از گزارش مرکز پژوهش‌ها آمده است:

درباره میزان سهام تخصیصی به هر مشمول، در تصویب‌نامه مورخ 30/6/1387 ستاد مرکزی سهام عدالت، سهام قابل واگذاری به دارندگان سهام عدالت معادل 10 میلیون ریال تعیین شد و این تصویب‌نامه تنها مصوبه‌ای است که در آن میزان سهام قابل واگذاری به مشمولان تصریح شده و ملاک عمل قرار گرفته است. شورای عالی اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل‌وچهارم قانون اساسی نیز در تصویب‌نامه‌ای (مصوب 18/12/1395) عنوان کرده است که رعایت سقف 10 میلیون ریالی سهام برای همه مشمولان تا سقف 5 نفر برای هر خانواده الزامی است. 

بر این اساس، برای مشمولان دهک‌های اول و دوم درآمدی که از تخفیف 50 درصدی در بهای سهام بهره‌مند هستند (حدود 6‌میلیون نفر)، مبلغ 10 میلیون ریال و برای سایر مشمولان به‌طور متوسط مبلغ 5 میلیون و 320 هزار ریال دارایی در سامانه سهام عدالت شناسایی شده است. گفتنی است با توجه به افزایش حدود 9 برابری ارزش پرتفوی سهام عدالت تا انتهای سال 1398، هر یک میلیون تومان سهام عدالت تخصیص یافته به افراد، در حال حاضر دارای ارزشی به میزان حدود 9 میلیون تومان خواهد بود. در واقع، ارزش سهام 6 میلیون نفری که در قالب دهک‌های اول و دوم درآمدی شناسایی شده‌اند، حدود 9 میلیون تومان و برای سایر دهک‌ها حدود 5/4 میلیون تومان خواهد بود.

***