گروه‌ بین‌الملل: کیم جونگ اون، رهبر کره‌شمالی دیروز بعد از 3 هفته غیبت در انظار عمومی ظاهر شد. برخی رسانه‌های ژاپنی، کره‌ جنوبی و آمریکایی در این مدت از مرگ وی به دلیل یک عمل جراحی خبر داده و به گمانه‌زنی درباره آینده کره‌شمالی پرداخته بودند. رهبر کره‌شمالی پیش از این نیز در سال 2014 با غیبتی 40 روزه خبرساز شده بود. با این حال اما شامگاه جمعه خبرگزاری رسمی کره‌شمالی  با انتشار ویدئویی از «کیم جونگ اون» رهبر کره‌شمالی به شایعات 20 روز گذشته پیرامون مرگ وی پایان داد. رهبر کره‌شمالی در مراسم پایان ساخت کارخانه تولید کود شیمیایی فسفاته «سونچان» در جنوب استان پیونگ‌یانگ حضور یافت. خبرگزاری فرانسه نیز گزارش داد اون با شرکت در این مراسم، کارخانه را افتتاح کرد. روزنامه رودونگ سیمون نیز در گزارشی نوشت رهبر کره‌شمالی در مراسم پایان ساخت کارخانه تولید کود شیمیایی فسفاته «سونچان» در جنوب استان پیونگ‌یانگ مشاهده شد. «کیم یو جونگ» خواهر رهبر کره‌شمالی که بیشترین شانس را در تحلیل کارشناسان برای جانشینی کیم جونگ اون داشت نیز در این مراسم در کنار او مشاهده شد. 

 

* شایعه مرگ اون از کجا آمد

طی 3 هفته گذشته غیبت رهبر کره‌شمالی با موجی از واکنش‌ها و تحلیل‌ها مواجه شد. در این بین رسانه‌های غربی با پیگیری خط خبری مرگ اون، تا جایی پیش رفتند که تحلیل‌هایی پیرامون جانشین وی مطرح شد. 2 هفته پیش وقتی کیم جونگ اون در مراسم رسمی بزرگداشت سالروز تولد پدربزرگش در روز ۱۵ آوریل غایب بود، شایعات پیرامون مرگ وی قوت گرفت. کیم جونگ اون تا پیش از این هرگز در مراسم سالروز تولد پدربزرگش غیبت نکرده بود که این موضوع باعث گمانه‌زنی‌های مختلف شد. خبرگزاری «سی‌ان‌ان» 3 هفته پیش در گزارشی مدعی شده بود کیم جونگ اون پس از عمل جراحی قلب، بشدت بیمار شده و پس از آن بود که خبرهای ضد و نقیضی حتی درباره مرگ وی منتشر شد. 

هفته گذشته «لیندسی گراهام» سناتور جمهوری‌خواه درباره شایعات مربوط به مرگ رهبر کره‌شمالی گفته بود: «من بر این باورم کیم جونگ اون مرده یا از کار افتاده شده». گراهام در اظهار نظری جنجالی اعلام کرده بود در صورتی که  رهبر کره‌شمالی دچار مرگ یا معلولیت نشده باشد، شوکه خواهد شد.

 

* غیبت اون و فقدان تحلیل دقیق رسانه‌ها

رهبر کره‌شمالی در حالی پس از 20 روز در انظار عمومی ظاهر شد که هیچ نشانه‌ای از بیماری در چهره او دیده نمی‌شد و با وجود شایعات درباره بیماری شدید یا حتی مرگش، چهره خندان او در مقابل دوربین‌ها نظر بسیاری را به خود جلب کرد. این طولانی‌ترین غیبت رهبر کره‌شمالی نبود. سپتامبر 2014 او برای 40 روز از انظار عمومی غایب بود. اداره اطلاعات کره‌جنوبی علت  غیبت 40 روزه در آن دوره را عمل جراحی از ناحیه قوزک پا اعلام کرد. حضور رهبر کره‌شمالی نشان داد تا چه اندازه تحلیل مسائل داخلی کشوری مانند کره‌شمالی برای تحلیلگران سخت است و چطور رسانه‌های خارج از کره‌شمالی بدون دسترسی به اطلاعات موثق می‌توانند پیش‌بینی‌های نادرستی داشته باشند. 

 

* رفتار محتاطانه همسایه جنوبی

در بین اخبار ضد و نقیض هفته گذشته 2 خبر مهم در رسانه‌ها پیرامون وضعیت سلامت رهبرکره شمالی مطرح شد. خبر اول مربوط به اعزام تیم پزشکی از چین به کره‌شمالی بود که از سوی وزارت خارجه چین تکذیب شد و خبر دوم مربوط به اظهار نظر وزیر اتحاد کره‌جنوبی درباره سلامت کیم جونگ اون بود. «کیم یئونچول» وزیر اتحاد کره‌جنوبی گفت: «ما به کمک ظرفیت‌های اطلاعاتی‌مان می‌توانیم با اطمینان بگوییم که هیچ نشانه‌ای از وجود وضعیتی غیرعادی در کره‌شمالی دیده نمی‌شود». وی غیبت رهبر کره‌شمالی را ناشی از بحران کرونا دانسته و گفته‌ بود این طبیعی است که رهبر کره بخواهد در قرنطینه باشد. هر چند این اظهار‌نظر به صورت جدی مورد توجه رسانه‌ها قرار نگرفت اما چند روز بعد وبسایت خبری NK News کره‌شمالی  اعلام کرد قایق‌های تفریحی که اغلب توسط کیم مورد استفاده قرار می‌گیرند، در این ماه دوباره در آب‌های ونسان فعال شده‌اند. در این بین برخی تحلیلگران و کارشناسان مسائل کره انجام عمل جراحی قلب  برای اون را متصور شدند، چرا که خانواده او از مشکلات قلبی و بیماری دیابت رنج می‌بردند و کیم هم از این خطر مستثنا نیست.

 

* سناریوسازی آینده کره شمالی

هر چند هنوز به طور دقیق دلیل غیبت رهبر کره‌شمالی مشخص نیست و به همان میزان که موضوعاتی مثل ابتلا به کرونا یا انجام عمل جراحی قلب مورد توجه قرار گرفته، بحث‌هایی پیرامون مانور مدیریت روانی و افکار عمومی نیز از سوی مسؤولان کره‌شمالی مطرح است اما آنچه مسلم است فقدان کیم جونگ اون در کره تاثیر زیادی بر نظم منطقه شبه جزیره کره و حتی معادلات جهانی خواهد داشت. از جمله سناریوهایی که پس از شایعه مرگ اون برای وضعیت آینده کره‌شمالی مطرح شد، وقوع جنگ داخلی در این کشور بود. 

اولین سناریو پیدا کردن جانشین برای اون بود. بر این اساس در صورت مرگ وی، افراد نزدیک به او و به نام او حکومت می‌کنند که نزدیک‌ترین این افراد، خواهر او کیم یو جونگ است. به این دلیل که وی رابطه نزدیکی با رهبر فعلی و خانواده وی دارد. 

گزینه دیگری که البته احتمال به قدرت رسیدنش بعید به نظر می‌رسد «کیم جونگ چول» برادر بزرگ‌تر کیم جونگ اون است که ممکن است در نهایت از سایه بیرون آمده و خود را نشان دهد. گزینه احتمالی دیگر برای جانشینی، «چوئه ریونگ هائه» رئیس مجمع عالی مردم کره‌شمالی و مرد شماره 2 آن کشور است که به دلیل کهولت سن دیگر اعضای کمیته مرکزی حزب حاکم، احتمال جانشینی او وجود دارد. یک احتمال دیگر که البته به دلیل ساختار سیاسی و حکومت در کره ضعیف است، این است که یک شخص عالی رتبه در نظام که خارج از خاندان حاکم باشد، نظام فعلی را به شکل موجود حفظ ‌کند اما بعید است که شخصی خارج از خاندان کیم بتواند چنین وظیفه مهمی را بخوبی انجام دهد. سناریوی دیگر درباره آینده کره شمالی اما نزاع داخلی و تبدیل این کشور به بخش‌های مختلف تحت تسلط فرماندهان و امرای نظامی بود که در این صورت هر فرماندهی که در زمینه تجارت تسلیحات توان بیشتری داشت امکان قدرتمندتر شدن داشت.

با توجه به نقش تأثیر‌گذار کره‌شمالی در معادلات امنیتی منطقه شبه‌جزیره کره، طبیعتا سرنوشت این کشور برای چین بیشتر از هر کشور دیگری اهمیت دارد. چینی‌ها به هر شکل ممکن به دنبال ایجاد ثبات و آرامش در کره‌شمالی هستند و از این رو تلاش خواهند داشت در قدم اول کره شمالی را تحت حمایت خود قرار دهند و چنانچه این خواسته با تنش در بین مقامات کره‌شمالی مواجه شود، آنها گزینه صلح بین دو کره در صورت خروج نیروهای نظامی آمریکا از منطقه را دنبال می‌کنند. آنچه مسلم است حضور مجدد اون در برابر دوربین‌های تلویزیونی به‌رغم انتشار موجی از شایعات و ابراز اطمینان برخی تحلیلگران و رسانه‌‌ها از مرگ وی، بار دیگر نشان داد میزان آگاهی از فضای سیاسی کره‌شمالی بسیار کمتر از چیزی است که مطرح می‌شود. 

***