حذف صفر از پول ملی چند سال است مورد بحث و بررسی قرار گرفته اما هیچ‌گاه تا پای تصویب در مجلس شورای اسلامی نرفت. مجلس دهم در آخرین هفته‌های کاری خود با حذف 4 صفر از پول ملی موافقت کرد. تصویب این طرح در شرایط امروز اقتصاد کشور که هجمه تحریم‌ها و تبعات اقتصادی ناشی از رکود کسب و کارها به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا افزایش یافته، واکنش‌هایی در پی داشت.

یک- یکی از دلایلی که در حذف 4 صفر از پول ملی تا حدودی قابل دفاع و اعتناست، فقدان جزء در واحد پول ملی ایران است. اگر به 2 واحد پول دلار و یورو توجه کنید این پول‌ها دارای جزئی به نام سنت هستند در حالی که ریال ما جزء نداشت، لذا این ایراد باید برطرف می‌شد که با حذف 4 صفر از پول ملی انجام می‌شود. از سوی دیگر نوشتن رقم‌های سنگین با صفرهای زیاد حتی رقم‌های چند 10 میلیونی به عنوان ریال برای برخی بسیار سخت بود و گاه اشتباهات محاسبه‌ای صورت می‌گرفت. حذف 4 صفر را از این منظر می‌توان به عنوان یک راه آسان برای تسهیل نوشتن آنچه می‌خوانیم عنوان کرد. مثلا مردم 1000 تومان را یک تومان بیان می‌کنند. مجلس شورای اسلامی با تصویب حذف 4 صفر از پول ملی فقط به تسهیل بیان و کاهش هزینه‌های انتشار اسکناس کمک کرد. روند حذف 4 صفر از پول ملی در 2 سال آتی قدرت تطبیق‌پذیری مردم را با این تغییر بیشتر و شرایط را عادی‌تر می‌کند. 

دو- اما حذف 4 صفر از پول ملی در کاهش تورم در سطح قیمت‌ها به هیچ وجه تاثیر ندارد. قطعا حذف صفرها از پول ملی وابسته به افزایش تورم است. اگر همچنان با تورم‌های شدید دست و پنجه نرم کنیم، مجددا نیازمند حذف صفرهای بیشتری از واحد پول ملی می‌شویم.

معمولا کشورها زمانی صفر را از پول ملی خود حذف می‌کنند که از نظر تورم در وضعیت تثبیت‌شده‌ای قرار داشته باشند، همانند ترکیه که در گذشته نه چندان دور، 6 صفر را از پول خود حذف کرد. عمده انتقاد کارشناسان به حذف صفرها از پول ملی به این مساله بازمی‌گردد که دولت و مجلس باید این طرح را زمانی اجرا می‌کردند که از نظر تورم به نرخ تثبیت‌شده‌ای برسیم. حذف صفر در شرایط کنونی که تورم بالای 40 درصد عنوان شده، به هیچ وجه کمک‌‌کننده نیست؛ فقط بخشی از هزینه‌های مبادلاتی و تسهیل امور اداری را به دنبال دارد. 

سه- یکی دیگر از انتقادات کارشناسان این موضوع است که دولت نباید وقت خود را صرف کارهایی کند که نفعی برای اقتصاد کشور ندارد. اینکه دولت در شرایط فعلی تمام تلاش خود را معطوف به امور خنثی کند، به هیچ وجه مورد تایید هیچ کس اعم از کارشناسان یا مردم نیست. در سالی که به نام جهش تولید نامگذاری شده و رهبر حکیم انقلاب سال‌هاست بر موضوع تولید تاکید دارند، بهتر است دولت به جای صرف وقت در موضوع حذف صفر از پول ملی، انرژی خود را صرف برداشتن موانع تولید، بهبود و تسهیل فضای کسب و کار و هدایت منابع مالی و نقدینگی‌ها به سمت تولید کند. ایجاد ثبات و آرامش در بازار سرمایه و تامین تولید از نقدینگی هدایت‌شده به این بخش، موضوعات مهمی است که دولت در کنار بخش‌های مهم دیگری چون گسترش و ارتقای دیپلماسی اقتصادی، تمرکز بر ظرفیت‌های معدنی و حمایت همه‌جانبه از شرکت‌های دانش‌بنیان باید بشدت دنبال کند. به نظر می‌رسد در حال حاضر نیازمند وقت گذاشتن برای موضوعات مهم اشاره‌شده و موضوع مهم‌تر جلوگیری از قاچاق و و رفع موانع صادراتی هستیم. تمرکز بر این محورها به نفع اقتصاد کشور است؛ نه تمرکز بر مواردی که در حال حاضر، بود و نبود آنها رونق و رمقی به جان اقتصاد نمی‌دهد.

* اقتصاددان/ نماینده منتخب مردم شیراز در مجلس یازدهم