کد خبر: 219322تاریخ: 1399/2/21 00:00
پرونده «وطن‌امروز»؛ اضافه کردن LPG به سبد سوخت، سالانه هزاران میلیارد تومان درآمد برای کشور خواهد داشت
LPG ثروت مغفول
* دنیا چگونه از lpg درآمدزایی می‌کند؟
چرا LPG ؟
گاز مایع یا LPG مخففLiquefied Petroleum GAS است که عمدتا از 2 ترکیب هیدروکربنی پروپان و بوتان با فرمول شیمیایی C3 H8 و C4 H10 تشکیل شده است. ارزش حرارتی گاز مایع 1/46 مگاژول برکیلوگرم است که بالاتر از بنزین و نفت کوره بوده و در وزن برابر انرژی بالاتری تولید می‌کند. هر لیتر گاز مایع ۵۰۰ تا ۵۸۰ گرم و هر لیتر بنزین ۷۱۰ تا ۷۷۰ گرم وزن دارد. LPG در دمای ۲۱ درجه سلسیوس تحت فشار حداکثر ۸ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع به مایع تبدیل می‌شود.
مقدار تولید گاز مایع کشور اکنون سالانه 17 میلیون تن است که بنا بر آمار سال 97 از این مقدار حدود 2 میلیون تن در داخل کشور و در منابع مختلف مصرف شده و 6 میلیون تن به کشورهای مختلف صادر می‌شود. بنا بر همین آمار بیشتر مصرف LPG در داخل کشور، مربوط به بخش خانگی است. با توجه به این نکته که نسبت به سال 97 تعداد زیادی از مناطق نیز از لوله‌کشی گاز طبیعی برخوردار شده‌اند و با توجه به افزایش تحریم‌ها، حتی با فرض ثابت ماندن مقدار مصرف خانگی و صادرات LPG، بقیه مقدار تولید شده این سوخت در خطوط لوله گاز طبیعی تزریق شده یا اینکه در فلرها می‌سوزد.
بنابراین برای جلوگیری از هدررفت LPG تولیدی مازاد، نیاز به ایجاد منابع مصرف جدید این سوخت در کشور است. برای مثال میتوان از آن به عنوان خوراک پتروشیمی‌های PDH استفاده کرد و همچنین از آن به عنوان سوخت جایگزین بنزین و گازوئیل در خودرو بهره گرفت. در شکل 1 منابع مصرف LPG در سال 97 آورده شده است.
شکل 1- منابع مصرف LPG در ایران
مصرف خانگی گاز مایع مربوط به مناطقی است که فاقد لوله‌کشی گاز طبیعی هستند. با توجه به آمار اعلام شده تعداد افرادی که نیاز به گاز مایع برای مصارف خانگی دارند حدود 4 میلیون و 150 هزار نفر است. اگر این افراد به طور میانگین ماهانه 10 کیلوگرم گاز مایع مصرف کنند، سالانه حدود 500 هزارتن گاز مایع نیاز خواهند داشت و دیگر نباید در تهیه گاز مایع در داخل مشکلی وجود داشته باشد. بنابراین مقدار 500 هزار تن با آمار اعلام شده که حدود 2 میلیون تن گاز مایع مصرف خانگی است مغایرت دارد. این مغایرت در آمار ممکن است به 2 دلیل باشد: 1- صادرات بیش از حد LPG که اکنون با توجه به تولید مازاد این سوخت و وجود تحریم‌ها، صادرات بیش از حد وجود ندارد. 2- استفاده غیرمجاز و غیررسمی از LPG به عنوان سوخت جایگزین در خودروهای دوگانه‌سوز.
***
تمرکز دولت لهستان بر پیشرفت فناوری استفاده از اتوگاز در موتورهای دیزل
لهستان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده اتوگاز در اروپاست. در دهه 1990 و اوایل دهه 2000، مصرف گاز مایع در خودروهای لهستان به سرعت افزایش یافت اما با وجود افزایش خودروهای LPG سوز از سال 2006 تا 2013 به دلیل بهبود قابل توجه خودروها در مصرف سوخت، نوسازی خودروها و جایگزینی خودروهای قدیمی با مدل‌های کم‌مصرف‌تر، مصرف LPG به طور موقت کاهش یافت. از سال 2014 به دلیل جذابیت قیمت اتوگاز، استفاده از این سوخت در لهستان شدیدا افزایش یافت تا اینکه در سال 2017 به 91/1 میلیون تن در 3 میلیون دستگاه خودرو رسید. (شکل 2)
دلیل کاهش مصرف اتوگاز در شکل 2 در سال 2018 نیز جایگزینی خودروهای فرسوده بود. اکنون 9 درصد کل مصرف سوخت جاده‌ای در لهستان اتوگاز است که 76 درصد از کل مصرف LPG این کشور را شامل می‌شود. بیشتر LPG کشور لهستان از طریق واردات از روسیه، قزاقستان، لیتوانی و بلاروس تأمین می‌شود. فناوری استفاده از اتوگاز در موتورهای دیزل مانند اتوبوسها نیز در لهستان به سرعت در حال پیشرفت است و اکنون تعداد زیادی خودروهای سنگین دیزل «ال‌پی‌جی»سوز در این کشور وجود دارد.
موفقیت گسترش استفاده از اتوگاز در لهستان نتیجه قیمت پایین این سوخت نسبت به بنزین و گازوئیل است. هزینه تبدیل و استهلاک کم نیز از دلایل دیگر استقبال مردم این کشور از ال‌پی‌جی به عنوان سوخت خودروهاست. همچنین مالیات خودروهای «ال‌پی‌جی» سوز یک سوم خودروهای بنزینی و دیزلی است. از ماه فوریه سال 2015 تعرفه واردات نیز از سوخت LPG برداشته شد و این امر به پایین ماندن قیمت این سوخت کمک کرد به طوری که در سال 2018 قیمت اتوگاز 45 درصد قیمت بنزین و گازوئیل بود.
شکل 2- وضعیت مصرف اتوگاز و تعداد خودروهای «ال‌پی‌جی» سوز در لهستان
***
سیاست تشویقی روسیه برای استفاده خودروها از LPG
سومین بازار عمده اتوگاز دنیا را کشور روسیه در اختیار دارد. تا قبل از سال 2000 بنا بر سیاست‌های اجتماعی دولت، استفاده از اتوگاز در این کشور ممنوع بود و پس از آن استفاده از اتوگاز در این کشور آغاز شد. اواخر دهه 2000 استفاده از اتوگاز در روسیه افزایش چشمگیری یافت. یکی از دلایل افزایش تقاضای این سوخت، ارزان‌تر بودن آن نسبت به سایر سوخت‌های خودرو بوده است. در این راستا مقدار اتوگاز استفاده شده در سال 2018 در روسیه به 15/3 میلیون تن رسید که 30 درصد مصرف LPG در همه بخش‌های این کشور بود و در 3 میلیون وسیله نقلیه استفاده می‌شد. شایان ذکر است در سال 2017 مقدار تولید گازمایع روسیه 16 میلیون تن بوده است. در شکل 3 روند تغییرات تعداد خودروهای «ال‌پی‌جی»سوز و مقدار مصرف آنها از سال 2000 تا 2018 نشان داده شده است. بیشتر خودروهایی که در روسیه اتوگاز می‌سوزانند، خودروهای بنزینی تبدیل شده هستند. هر چند خودروهای «ال‌پی‌جی»سوز کارخانه‌ای نیز در این کشور وجود دارد. در سال‌های اخیر استفاده از CNG نیز در روسیه در حال افزایش است اما هنوز هم بسیار کمتر از اتوگاز استفاده می‌شود. در چند سال اخیر نرخ مالیات غیرمستقیم سوخت‌های دیزل و بنزین افزایش داشته است اما اتوگاز بدون تغییر بوده و فاقد مالیات است. این عامل یک انگیزه و روش تشویقی برای استفاده از اتوگاز است. از آنجایی که روسیه خود تولیدکننده و صادرکننده عمده LPG است، بنابراین نرخ داخلی این سوخت پایین بوده که باعث افزایش استفاده در خودرو شده است. سال 2018 قیمت اتوگاز در روسیه، 55 درصد قیمت بنزین و دیزل بوده است. در سال‌های اخیر دولت روسیه برای کنترل قیمت و مصرف سوخت سیاست تنوع سبد سوخت خودروها را در پیش گرفته است و برای عملی کردن این هدف اقداماتی از جمله معافیت مالیاتی خودروهای «ال‌پی‌جی»سوز را انجام می‌دهد.
شکل 3- وضعیت مصرف اتوگاز و تعداد خودروها در روسیه
***
ترکیه، بزرگ‌ترین بازار اتوگاز دنیا
در حال حاضر ترکیه بزرگ‌ترین مصرف‌کننده اتوگاز در دنیاست. این در حالی است که تا سال 2017 کره‌جنوبی این عنوان را در اختیار داشت. اکنون کشور ترکیه با رشد چشمگیری که در این زمینه داشته است، بزرگ‌ترین بازار استفاده از اتوگاز به عنوان یک سوخت پاک در خودروها را در اختیار دارد. نمودار مصرف اتوگاز و تعداد خودروهایی که در ترکیه از آن استفاده می‌کنند در شکل 4 آمده است. پس از برچیده شدن ممنوعیت استفاده از اتوگاز در ترکیه از سال 1990 روند استفاده از این سوخت در خودروها افزایشی شد تا جایی که سال 2009 ترکیه به تنها کشوری تبدیل شد که مقدار مصرف اتوگاز در آن از مقدار مصرف بنزین بیشتر شد. این روند رو به رشد تا جایی ادامه یافت که از سال 2010 تا 2018 مقدار مصرف اتوگاز ترکیه به 2 برابر یعنی به 28/3 میلیون تن رسید که در تعداد 7/4 میلیون وسیله نقلیه استفاده می‌شد. این تعداد خودرو از 10390 جایگاه عرضه اتوگاز در ترکیه سوخت‌گیری می‌کردند. از مقدار کل مصرف اتوگاز ترکیه 7 درصد آن در تاکسی‌ها و بقیه در سایر خودروها استفاده می‌شود اما پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده استفاده تاکسی‌ها از LPG بیشتر شود، زیرا انتشار آلاینده‌ها از این سوخت بسیار کمتر از بنزین و گازوئیل است. 40 درصد خودروهای مسافری ترکیه از گاز LPG به عنوان سوخت استفاده می‌کنند. مقدار مصرف اتوگاز در حملونقل این کشور، 79 درصد از کل مصرف گاز مایع را شامل می‌شود.
نکته قابل توجه درباره مصرف اتوگاز در ترکیه این است که مقدار کل مصرف LPG در ترکیه 2/4 میلیون تن در سال است که تنها مقدار 917 هزار تن از آن در داخل تولید می‌شود و بقیه از طریق واردات تأمین می‌شود. بنا بر یک تحقیق در سال 2012 با موضوع اثرات خودروها بر آلودگی که در ترکیه انجام شد، مقدار NOX طی این سال‌ها به دلیل افزایش خودروهای «ال‌پی‌جی»سوز، در یک سطح مانده و افزایش نداشته است.
بسیاری از خودروسازها در ترکیه، خودروهای پایه گازسوز (از نوع LPG) عرضه می‌کنند و بسیاری از فروشندگان نیز برای جلب مشتری بیشتر، با مراکز تبدیل خودرو به گازسوز قراردادهایی منعقد می‌کنند تا مشتری بتواند پس از خرید اتومبیل، آن را دوگانه‌سوز با سوخت گاز مایع کند. به گزارش WLPGA بزرگ‌ترین انگیزه رانندگان ترکیه‌ای برای استفاده از گاز مایع، قیمت پایین آن نسبت به سایر سوخت‌هاست.
شکل4 - مقدار مصرف اتوگاز و تعداد خودروهای «ال‌پی‌جی»سوز در ترکیه از سال 2000 تا 2018
***
95 درصد تاکسی‌های کره‌جنوبی اتوگاز مصرف می‌کنند
طبق گزارش‌های انجمن جهانی ال‌پی‌جی (World LPG Association)، کره‌جنوبی یکی از اولین کشورهایی بود که استفاده گسترده از اتوگاز را گسترش داد. از دهه 1970 استفاده از گازمایع در تاکسی‌ها شروع شد و در سال 1990 با حمایت شدید دولت همراه شد و شروع به رشد قابل توجهی کرد. یکی از دلایل گسترش اتوگاز در کره‌جنوبی، وجود محدودیت‌های زیست‌محیطی استفاده از دیزل بود. پس از سال 2010 مصرف اتوگاز در کره‌جنوبی شروع به کاهش کرده و تا سال 2018 ادامه داشت و باعث شد کره‌جنوبی بزرگ‌ترین بازار اتوگاز دنیا را از دست بدهد.
مقدار مصرف اتوگاز در این سال به 1/3 میلیون تن رسید که در 2 میلیون خودرو مصرف شد. (شکل 5) این تعداد خودرو از تعداد 9/1میلیون جایگاه موجود در کره‌جنوبی سوخت‌گیری می‌کردند. حتی با کاهش مصرف اتوگاز نیز در حال حاضر 95 درصد از تاکسی‌های کره‌جنوبی اتوگاز مصرف می‌کنند. قیمت اتوگاز در کره‌جنوبی 50 درصد بنزین و 60 درصد قیمت گازوئیل است. پیش‌بینی می‌شود به دلیل آلایندگی کمتر اتوگاز نسبت به سایر سوخت‌ها، در سال‌های آتی مجددا استفاده از این سوخت افزایش یابد.
با توجه به شکل 5 مصرف اتوگاز در کره‌جنوبی از سال 2010 تا 2018 به دلیل اعمال محدودیت‌ها از سوی دولت این کشور کاهش یافت اما از آن جایی که درصد آلایندگی بنزین و دیزل بیشتر از اتوگاز است، با کاهش مصرف اتوگاز آلودگی هوا نیز افزایش یافت. با افزایش آلودگی هوا، دولت مجددا در سال 2019 با هدف بهبود کیفیت هوا تمام محدودیت‌های استفاده از اتوگاز را برداشت.
با این طرح انتظار می‌رود بازار اتوگاز کره‌جنوبی در سال‌های آینده رونق وسیعی پیدا کند. دولت کره‌جنوبی پیش‌بینی می‌کند با انجام این طرح، تا سال 2030، مقدار مصرف اتوگاز 30 درصد مقدار فعلی افزایش یابد. دولت کره‌جنوبی در نظر دارد استفاده از LPG را در اتوبوسها و کامیون‌های دیزلی نیز توسعه دهد. به همین منظور دولت کره با همکاری Hyundai Motors، موسسات فناوری خودرو و دانشگاه‌ها در حال توسعه یک کامیون جدید یک‌تنی «ال‌پی‌جی»سوز است.
شکل 5- مقدار مصرف اتوگاز و تعداد خودروهای LPG سوز در کره‌جنوبی از سال 2000 تا 2018
***
بی‌توجهی وزارت نفت به تقاضای مردم برای استفاده از سوخت LPG
در حال حاضر 5/1 میلیون خودرو به صورت غیرمجاز از این سوخت استفاده می‌کنند. با توجه به اینکه استفاده از گاز مایع در خودروها غیر مجاز اعلام شده است، بنابراین بسیاری از خرده‌فروشی‌ها و افراد LPG را به نام مصرف خانگی از شرکت‌های پخش خریداری کرده و تحویل می‌گیرند اما با روش‌های غیراستاندارد از آن به عنوان سوخت جایگزین در خودرو استفاده می‌کنند و باعث ایجاد نابسامانی‌هایی در پخش LPG در کشور می‌شوند. بنابراین یکی از راه‌های بهبود شرایط پخش LPG در داخل کشور می‌تواند ساماندهی این نوع خودروها باشد به طوری که وزارت نفت اماکن مجاز برای تبدیل و تست استاندارد آنها در نظر گرفته و جایگاه‌های سوخت گاز مایع نیز در سطح شهرها برای آنها اختصاص دهد. برای راه‌اندازی این طرح میتوان از شهرهایی همچون تهران، اراک و اصفهان که دارای پالایشگاه بوده و تولید گاز مایع دارند شروع کرد، زیرا هم هزینه حملونقل آن کمتر است و هم گاز مایع همیشه در دسترس خواهد بود اما وزارت نفت تاکنون سیاست مشخصی را برای ساماندهی این تقاضای مردم اتخاذ نکرده است. استفاده از LPG به عنوان سوخت خودرو می‌تواند یکی از موارد مصرف جدید برای LPG تولیدی مازاد باشد. در حال حاضر بسیاری از کشورهای پیشرفته از جمله کره‌جنوبی، ترکیه، روسیه، ایتالیا و لهستان از این سوخت به طور گسترده در ناوگان حملونقل خود با نام «اتوگاز» استفاده می‌کنند. در حال حاضر در دنیا حدود 27 میلیون خودروی «ال‌پی‌جی»سوز وجود دارد که سالانه 2/26 میلیون تن اتوگاز مصرف می‌کنند.
***
استفاده از LPG به عنوان سوخت خودروها چه مزایایی دارد؟
از جمله مزایای استفاده از LPG به عنوان سوخت خودرو میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- خطر انفجار در مخازن خودروهای «ال‌پی‌جی»سوز وجود ندارد و این خودروها خطرناک نیستند: مقدار فشار مخازن LPG خودروها 8 تا 10 بار است که بسیار کمتر از فشار مخازن خودروی CNG یعنی 200 بار است. همین عامل احتمال انفجار مخازن «ال‌پی‌جی» را پایین می‌آورد و به همین دلیل است که در صورت وقوع حادثه برای خودروهایی که به صورت غیراستاندارد و دستی «ال‌پی‌جی»سوز شده‌اند، آتش‌سوزی اتفاق می‌افتد اما انفجار رخ نمی‌دهد.
2- تبدیل موتور تک به دوگانه «ال‌پی‌جی»سوز آسان و ارزان است: تمام قطعات تبدیل خودروی تک‌سوز به دوگانه‌سوز LPG در داخل کشور موجود است و در صورت حمایت واحدهای تولیدی، قابلیت تولید انبوه آنها وجود دارد، بنابراین نیاز به واردات کیت‌های تبدیلی این سوخت‌ها از خارج از کشور نیست. همچنین عملیات فنی مربوط به تبدیل آن آسان است.
3- یک خودرو با سوخت LPG مسافت بیشتری نسبت به سوخت بنزین طی می‌کند: با توجه به بیشتر بودن ارزش حرارتی LPG نسبت به بنزین و با توجه به آزمایشات عملی انجام شده، میزان پیمایش یک خودرو با سوخت LPG، 20 درصد بیشتر از پیمایش آن با بنزین است که این مقدار ممکن است در صورت تبدیل استاندارد و کارخانه‌ای (پایه «ال‌پی‌جی»سوز) افزایش یابد. همچنین با توجه به ارزان‌تر بودن LPG نسبت به بنزین استفاده از آن برای صاحبان خودروها صرفه اقتصادی خواهد داشت.
از دیگر مزایای استفاده از LPG به عنوان اتوگاز، میتوان کاهش آلودگی هوا نسبت به بنزین و دیزل، امکان ایجاد جایگاه برای LPG در محل جایگاه سایر سوخت‌ها و... را نام برد.
از طرف دیگر، در شرایط فعلی با توجه به وجود تحریم‌ها و اختلاف میانگین 150 دلاری قیمت صادراتی بنزین و LPG (این اختلاف قیمت در زمان ثبات بازار نفت ثبت شده است و مربوط به قبل از شیوع کرونا و افت شدید قیمت نفت است)، در صورت استفاده از LPG در خودروها، میتوان مقدار بنزین آزاد شده را از طریق زمینی و بدون تأثیر تحریم‌ها صادر کرد. با این کار به ازای مصرف هر یک میلیون تن LPG در داخل، 2/1 میلیون تن بنزین آزاد و صادر خواهد شد. در نتیجه به ازای مصرف هر یک میلیون تن LPG در خودروها و صادرات بنزین معادل آزاد شده، درآمدی بالغ بر 5/1 هزار میلیارد تومان عاید کشور خواهد شد.
***
غفلت از درآمد 14 هزار میلیارد تومانی استفاده از LPG به عنوان سوخت خودرو
همان طور که گفته شد مقدار تولید گاز مایع کشور اکنون سالانه 17 میلیون تن است که بنا بر آمار سال 97 از این مقدار حدود 2 میلیون تن در داخل کشور و در منابع مختلف مصرف شده و 6 میلیون تن به کشورهای مختلف صادر می‌شود و مابقی 9 میلیون تن نیز یا در خطوط لوله گاز طبیعی یا در فلرها می‌سوزد. حال سوال اساسی اینجاست: با توجه به مزایای استفاده از LPG به عنوان سوخت خودرو، چرا وزارت نفت اقدامی در راستای ساماندهی نیاز موجود به اتوگاز در خودروها موجود نمی‌کند؟! محاسبات نشان می‌دهد در صورت جایگزین کردن این 9 میلیون تن LPG به جای بنزین، حداقل درآمدی معادل 14 هزار میلیارد تومان نصیب دولت خواهد شد که در شرایط کسری بودجه بسیار به دولت کمک خواهد کرد. علاوه بر این استفاده از اتوگاز به کاهش آلودگی هوا در شهرهای بزرگی چون تهران کمک زیادی خواهد کرد و همچنین با تنوع‌بخشی به سبد سوخت خودروها، امنیت انرژی در حوزه حملونقل نیز تامین می‌شود.
******
کمیته امداد و تولید
ساحل عباسی*: معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد امام(ره) گفت: خسارت طرح‌های اشتغال‌زایی تحت حمایت کمیته امداد به نسبت طرح‌های اشتغال‌زایی و کسب‌و‌کار کشور بسیار کمتر بوده است به این دلیل که بخش زیادی از طرح‌های اشتغال‌زایی امداد در مناطق محروم و روستایی از کرونا آسیب زیادی ندیدند.
با شیوع ویروس کرونا، بسیاری از کسب‌و‌کارها با رکود مواجه شدند که تا پیش از این کم‌سابقه بوده است. کسبوکارهای مستقل و فعالیت‌هایی که تحت نظارت نهادهای حمایتی چون کمیته امداد قرار دارند نیز در این بین به تبع وضعیت کنونی اقتصاد کرونازده، دچار آسیب‌هایی شدند. دکتر حجت‌الله عبدالملکی، معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد درباره طرح‌های حمایتی این نهاد از کسبوکارهای ذیل خود با «وطن امروز» گفت‌و‌گو کرده است.
* * *
* کمیته امداد در بخش اشتغال‌زایی چند طرح اشتغال‌زایی را تحت حمایت خود دارد؟
700 هزار طرح اشتغال‌زایی تحت نظارت کمیته امداد است. کمیته امداد طرح‌های اشتغال‌زایی مددجویان جویای کار یا مایل به کارآفرینی را بین 3 تا 5 سال تحت نظارت خود قرار می‌دهد؛ طرح‌هایی موفق به تداوم کار می‌شوند که در این مدت کسب‌و‌کار آنها رونق بیابد و بدون حمایت به صورت مستقل توان اداره خود را داشته باشند، لذا از این زمان به بعد از نظارت کمیته امداد خارج می‌شوند. با شیوع ویروس کرونا شرایط اقتصاد کشور دچار چالش شد، بنابراین به تبع به‌هم‌ریختگی ایجادشده در حوزه اقتصاد، خسارت قابل توجهی به کسبوکارهای تعطیل‌شده وارد شد. همانندکسب‌و‌کارهای معمول در اقتصادهای سراسر دنیا، به تبع شرایط موجود طرح‌های اشتغال‌زایی امداد نیز با مشکلاتی مواجه شدند که نیازمند حمایت هر چه بیشتر کمیته امداد بودند.
* در راستای حمایت از مشاغل مددجویان کمیته امداد چه موضوعاتی در رئوس اقدامات قرار گرفت؟
اولین اقدام ما بلافاصله بعد از تعطیلی و تحمیل خسارت به مشاغل، توجه دادن مددکاران به تغییر کاربری خطوط تولید واحدهای تولیدی‌ای بود که امکان تغییر کاربری داشتند. این واحدها با هدف تولید محصولات بهداشتی و مواد ضدعفونی‌کننده مورد نیاز برای مقابله با بیماری کرونا فعالیت خود را آغاز کردند. بازار محصولات بهداشتی و ضدعفونی‌کننده در شرایط کنونی پررونق‌تر از سایر بازارها و کسب‌و‌کارهاست؛ لذا هدایت مددجویان تولیدکننده به این بخش توانست منجر به تولید 700 هزار کالای بهداشتی مورد نیاز روز جامعه اعم از ماسک، دستکش، لباس بیمارستانی و مواد ضدعفونی‌کننده شود. از ابتدای همه‌گیری ویروس کرونا تاکنون بیش از 25 میلیون قلم کالای بهداشتی مورد نیاز مردم تولید شده و همچنان هم در حال تولید و خدمت‌رسانی هستند. این محصولات عمدتا توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی استانها خریداری می‌شوند.
* آیا محصولات بهداشتی تولیدشده توسط مددجویان کمیته امداد به خانواده‌های تحت پوشش کمیته امداد نیز ارائه شده است؟
بله! کمیته امداد خریدار بخشی از تولیدات بهداشتی و مواد ضدعفونی‌کننده است که در ایام بیماری کرونا به خانواده‌های تحت پوشش اختصاص داده است. بخش دیگری هم توسط سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی و غیردولتی خریداری می‌شود و اگر محصولی مازاد وجود داشته باشد طبیعتا در بازار به فروش می‌رسد. تغییر کاربری خط تولید برخی واحدهای اقتصادی و تولیدی تحت پوشش کمیته امداد فرصتی بود برای تعطیل نشدن تعداد زیادی از واحدهای تولیدی و حفظ درآمدزایی خانواده‌های کارگری این واحدها.
* آیا در راستای حمایت از واحدهای اقتصادی‌ای که در امور بانکی نیازمند پشتیبانی بودند، اقدامی داشته‌اید؟
امهال وام‌هایی که مددجویان از منابع قرض‌الحسنه کمیته امداد اخذ کرده بودند نیز یکی از اقدامات مهمی است که در حال حاضر یعنی از اسفندماه سال گذشته تا پایان اردیبهشت‌ماه سال جاری در نظر گرفته شده است. در صورت تداوم وضعیت رکود کرونایی و تعطیلی کسب‌و‌کارها امهال وام‌ها تا ماه‌های آینده و بازگشت به وضعیت طبیعی ادامه می‌یابد چرا که این موضوع تا حدی منجر به کاهش فشار مالی از واحدهای تولیدی می‌شود. فعالیت مهم دیگری که در سطح کشور برای اطمینان یافتن از توجه نظام بانکی به امهال وام‌های مددجویان انجام شد پیگیری تحقق امهال وام‌ها پیرو مصوبه بانک مرکزی و ستاد ملی کروناست تا فشاری جهت پرداخت اقساط به مددجویان وارد نشود.
* در راستای حمایت از فروش و عرضه محصولات واحدهای تولیدی تحت پوشش کمیته امداد چه اقدامی را در اولویت قرار دادید؟
در بخش صنایع‌دستی واحدهای متعددی تحت پوشش حمایتی کمیته امداد قرار دارند که فرش و صنایع‌دستی متفاوتی تولید می‌کنند. کمیته امداد با پیگیری وضعیت فروش این واحدها به آنها اعلام کرد در صورت وجود هر گونه مشکلی در فروش، شرکت صنعت‌آفرینان امداد که از شرکت‌های زیرمجموعه کمیته امداد به شمار می‌رود محصولات آنها را خریداری می‌کند تا مددجویان از این جهت نگران فروش محصولات‌شان نباشند. مددجویان هنرمند و صاحب سبک تحت پوشش کمیته امداد قبل از بحران کرونا نزدیک به 96 درصد محصولات خود را با قیمت مناسب در محل تولید و اشتغال خود به فروش می‌رساندند، یعنی تنها 4 درصد مشکل فروش وجود داشت که شرکت صنعت‌آفرینان امداد این 4 درصد را با قیمت مناسبی که تولیدکننده زیان نبیند خریداری می‌کرد اما بعد از بحران کرونا به تولیدکننده اطمینان داده شد محصولات آنها خریداری می‌شود. بی‌شک مهم‌ترین مسأله اقتصادی در بحران کرونا کاهش تقاضاست، کاهش در این بخش از اقتصاد منجر به کاهش فروش واحدهای تولیدی می‌شود، لذا بر آن شدیم تا با خریداری از تولید‌کنندگان مانع از زیان‌های محتمل در مدت زمان شیوع ویروس کرونا باشیم.
* آیا شناسایی کسبوکارهای خسارت‌دیده در کل کشور اتفاق افتاده است؟
مسأله مهم دیگر شناسایی کسبوکارهای خسارت‌دیده در سراسر کشور بود، 700 هزار طرح با همکاری همه نیروها در ایران اسلامی مورد شناسایی قرار گرفت تا در اسرع وقت - که خوشبختانه در حال حاضر در پایان مدت زمان عنوان شده به سر می‌بریم - تک‌تک مشکلات ناشی از شرایط کنونی احصا شود و به تفکیک طرح‌ها و فعالیت‌ها و میزان خسارات و ارزیابی‌های صورت گرفته، از واحدها حمایت‌های لازم به عمل آید. در مرحله دوم با همکاری نهادهایی که در استانها و محلات قرار دارند، اعم از دستگاه‌های دولتی یا نهادهای عمومی غیردولتی مثل ستاد اجرایی فرمان امام، بنیاد مستضعفان یا بقیه، بر آن شدیم تا بخش قابل توجهی از خسارات به نسبت وسع مالی هر استانی از مددجویان جبران شود و استانها موظف شدند ریز حمایت‌های انجام شده را به ما اطلاع بدهند. همچنین بخشی از خسارت‌هایی را که امکان تامین آن در محل و استان وجود ندارد، کمیته امداد با استفاده از منابع متمرکز خود یا منابع حمایتی دولت که وعده داده شده پرداخت می‌کند.
* آیا طرح‌های تولیدی و اقتصادی تحت پوشش کمیته امداد متحمل خسارت زیادی از شرایط رکود کرونایی شده‌اند؟
الحمدلله میزان خسارت طرح‌های اشتغال‌زایی تحت حمایت کمیته امداد به نسبت طرح‌های اشتغال‌زایی و کسب‌و‌کار کشور بسیار کمتر بوده است. به این دلیل که بخش زیادی از طرح‌های اشتغال‌زایی امداد در مناطق محروم و روستایی از کرونا آسیب زیادی ندیدند، مثلا واحدهای دامداری فعال بودند و محصولات‌شان به فروش می‌رسد، بنابراین از این جهت مشکل حادی نداریم، در بخش زراعت کشت و زرع برقرار است، در حوزه صنایع‌دستی نیز که انتظار آسیب بیشتری از این بخش می‌رود حمایت شرکت صنعت‌آفرینان امداد بخش عمده‌ای از خسارت در این بخش را کاهش داده است. بخش‌های خدماتی نیز در نوبت جبران خسارت قرار دارند و حتما بخش قابل ملاحظه‌ای از خسارت آنها پرداخت می‌شود.
* برای سال جدید چه در شرایط کرونایی یا عبور از این وضعیت، برنامه و هدف‌گذاری خاصی طراحی کرده‌اید؟
اولین هدف‌گذاری کمیته امداد در راستای حمایت از کسب‌و‌کارها و مشاغل تحت پوشش در سال 1399 پشتیبانی همه‌جانبه از واحدهای تولیدی، اقتصادی و خدماتی برای تداوم فعالیت و پایداری کار است. در مرحله دوم بر آن هستیم تا با راه‌اندازی طرح‌های جدیدی واحدهای اقتصادی را فعال نگاه داریم و با ارائه تسهیلات به آنها به نسبت تولید و طرح‌های اقتصادی امر تولید، اشتغال و درآمدزایی را برای مددجویان تحت پوشش کمیته امداد گسترش دهیم.
*خبرنگار