عباس اسماعیلگل: امسال «روز جهانی قدس» بهخاطر شیوع ویروس کرونا شرایط متفاوتی را پشت سر میگذارد به طوری که به خاطر رعایت نکات بهداشتی، راهپیمایی روز قدس برگزار نخواهد شد اما با وجود عدم برپایی راهپیمایی «روز جهانی قدس» شاعران و نویسندگان همانند سایر اقشار هنری کشور بیکار ننشستهاند و این روزها پویش «فلسطین آزاد» را به منظور پاسداشت سالها مبارزه و شهادت مردم مظلوم فلسطین برای رهایی قدس شریف از چنگ اسرائیل غاصب در فضای مجازی راهاندازی کردهاند.
***
در این پویش که به همت جمعی از شاعران و نویسندگان انقلابی راهاندازی شده است، هنرمندان شعرها و متنهای ادبی جدید خود را با درج هشتگ #فلسطین_آزاد در صفحههای اینستاگرام خود منتشر میکنند تا به سهم خود ترمیمکننده زخم قلبهای آزادگان جهان باشند و تلاشی برای رهایی هر چه سریعتر قدس شریف از چنگ رژیم صهیونیستی داشته باشند. قاسم صرافان از آن دسته شاعران متعهد است که این روزها همسو با سایر شاعران و نویسندگان در پویش «فلسطین آزاد» شرکت کردهاند و به همین بهانه «وطن امروز» در گفتوگو با صرافان ضمن پرداختن به این پویش، به بررسی اشعار و ترانههای حماسی در چند سال اخیر پرداخته است که در ادامه از نظرتان میگذرد.
***
* جناب صرافان! این روزها پویش «فلسطین آزاد» از سوی شاعران و نویسندگان در فضای مجازی راهاندازی شده است؛ در این باره توضیح میدهید؟
دو پویش ملی با هشتگ «فلسطین آزاد» و «قدس آزاد» در فضای مجازی راهاندازی و با استقبال خوبی از سوی شاعران و نویسندگان مواجه شده است به طوری که برخی شاعران در این باره جدیدترین سرودههایشان را با مخاطبان به اشتراک گذاشتهاند که این مسأله نشاندهنده اهمیت این پویش در میان هنرمندان است.
* از حضورتان در این پویش بگویید؟
از آنجا که امسال راهپیمایی روز قدس به خاطر محدودیتهای ناشی از شیوع کرونا برگزار نمیشود، وظیفه اهالی فرهنگ و هنر در موضوع «روز قدس» سنگینتر شده است و بنده هم بر حسب احساس وظیفه به این پویشها پیوسته و جدیدترین شعرم را در این باره سرودهام.
* اشعار در وصف «فلسطین اشغالی» و «روز قدس» زیر مجموعه اشعار حماسی دستهبندی میشوند؛ به نظر شما مهمترین ویژگی یک شعر حماسی خوب چیست؟
به هر حال سرودن اشعار مختلف با مضامین گوناگون باید از یک فرم و چارچوب استاندارد شعری تبعیت کند اما مسلما این موضوع در محتوای اشعار بر اساس مضامین کاملا متفاوت است و یک شاعر حماسی طبق شرایط زمان در دفاع از آزادی، انسانیت و آرمانهای ملتهای مظلوم سرودههای خود را میسراید.
شعر حماسی در واقع از یک مختصات خاص و ویژه برخوردار است که شاعر باید علاه بر شناخت ذائقه مخاطبان، اشعارش را با شور و هیجان خاصی به مردم انتقال دهد، البته در کنار این هیجان نباید از «شعور» در اشعارش هم غافل شود.
از سویی، یک شاعر حماسی باید در اشعارش از المانها و اتفاقات پیرامون زمان خود بخوبی بهره ببرد، به عنوان مثال بنده در سروده جدیدم درباره «روز قدس» از نقش مهم شهید سپهبد سلیمانی در این مسیر مهم یاد کردهام و به طور حتم شاعران دیگر هم در ترانههای حماسی جدید خود به این مهم توجه کردهاند.
* برخیها معتقدند دهه 60 اوج اشعار و ترانههای حماسی بود؛ شما به صورت کلی شرایط اشعار حماسی را طی سالهای اخیر چگونه ارزیابی میکنید؟
اینکه در دهه 60 اشعار حماسی با مضامین انقلابی و دفاع مقدسی از سوی شاعران نسل اول انقلاب سروده شده با خلق آثار ماندگار به حافظه تاریخی مردم ایران تبدیل شده است، موضوعی غیرقابل انکار است اما بنده معتقدم بهرغم همه اتفاقهای خوبی که در حوزه اشعار حماسی در اوایل انقلاب اسلامی رخ داده است، طی سالهای اخیر شعر حماسی به لحاظ کیفی و کمی از شرایط خوب و رو به رشدی برخوردار بوده است.
* به نظر شما مهمترین علت این شرایط رو به رشدی که در حوزه اشعار حماسی میفرمایید، چیست؟
بدون شک دلایل متعددی را شامل میشود که تشریح همه این دلایل در این مقال نمیگنجد اما ظهور نسل جدیدی از شاعران متعهد، معترض و انقلابی که با تمام وجود و اعتقاد قلبی به سرودن اشعار حماسی اقدام میکنند، از مهمترین علل روند رو به رشد اشعار حماسی در کشور محسوب میشود.
تاثیر گذاشتن اشعار حماسی شاعران جوان آنچنان شدت دارد که برخی از این شاعران در محافل ادبی که سرودههای حماسی خود را میسرایند، همراه با قرائت اشعارشان با شنوندگان به شور میآیند اشک میریزند و حال و هوای خاصی به آن محفل میبخشند. مسلما شاعری که هنگام قرائت سرودههایش از این شرایط بهرهمند باشد، شعر خود را با تمام وجود سروده است که همین اعتقاد بالای قلبی، تاثیر خودش را در ذهن و روح مخاطبان میگذارد.
* پس با این اوصاف وضعیت اشعار حماسی در ادبیات کشور رضایتبخش است؟
اینکه با شرایط خوبی در حوزه اشعار حماسی روبهرو هستیم دلیل نمیشود برای رسیدن به نقطه ایدهآل در این حوزه غفلت کنیم، ابتدا باید با برنامهریزی مدون و مدیریت اصولی مسؤولان فرهنگی شرایط بهتری را برای اعتلای این حضوره فراهم کنیم که متاسفانه در این باره آنطور که باید موفق عمل نکردهایم و خلوص نیت شاعران انقلابی بیشترین نقش را در موفقیت اشعار حماسی داشته است.
* سخن پایانی...
مسئولان نهادهایی که در حوزه اشعار حماسی و اعتقادی باید از آثار این عرصه حمایت کنند، باید حواسشان بیشتر به تولیدات این عرصه باشد، به عنوان مثال کتاب شعر حماسی «حیدرانه» که چند وقت پیش منتشر کردهام و مداحان و خوانندگان مختلفی از اشعار این کتاب بهره بردهاند از آن دست آثار است که نهادهای متولی در این حوزه با حمایت خود میتوانند نسبت به ترویج آن در میان مخاطبان عام اقدام کنند.
***
جشن آزادی قدس بر دیوارنگاره جدید میدان ولیعصر(عج)
طرح جدید دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) رنگ و بوی روز قدس و آزادسازی خرمشهر را به خود گرفت. به گزارش «وطن امروز»، طرح جدید دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) در آستانه روز جهانی قدس و همزمانی آن با سالروز آزادسازی خرمشهر، صبح دیروز به همت خانه طراحان انقلاب اسلامی رونمایی شد. این طرح با محور جشن آزادی قدس شریف و با شعار «قدس خرمشهر دیگر میشود» تولید شده است.
***
جدیدترین سروده قاسم صرافان
تا کجا باید تحمل کرد، های و هوی این اراذل را؟
این خبرسازان جعلی را، این زمینخواران جاعل را
دید دنیا از دل صهیون، سامری با ساغری از خون
بین صلح و شاخه زیتون، میکشد دیوار حائل را
گفت مظلوم است و ظالم بود، گفت مقتول است و قاتل بود
ضربت جاءالحقی باید، بشکند این دور باطل را
درد بیدردی چه ننگین است، مرز غیرت در فلسطین است
غیر تزویری مپندارید، دین از مظلوم، غافل را
عقل روشنفکرها، خاموش، پنبههای مصلحت در گوش
کو قلمهای جنم بر دوش، شاعران فحل و فاضل را؟
مرگ بر هر مکر و هر بیداد، میکشیم این وعده را فریاد:
هم فلسطین را کنیم آزاد، هم فلسطینهای داخل را
ختم این تزویر شیطانی، خاتم و خون سلیمانیست
در دل این بغض، طوفانیست، میکشد در خویش، قاتل را
جمعه آخر، ز ماه عشق، وعده ما، وعدهگاه عشق
جمعهای در قدس میبینیم، قامت آن ماه کامل را