علی صالح‌نیا*: مدت زمان لازم برای بدنسازی تیم‌ها پس از قرنطینه و ریسک بالای مصدومیت در صورت نداشتن بدنسازی کافی و مناسب را باید جدی گرفت. ۶ بازی اول بوندس‌لیگا ۸ مصدوم جدی داشت و این یعنی راه فوتبالیست‌های ما برای بازگشت به میادین کمی سخت است. جهت رسیدن به شرایط مسابقه برای ورزشکاران حرفه‌ای بویژه فوتبال، آن هم در ایران و در این ایام که همه افراد از جمله فوتبالیست‌ها به دلیل جلوگیری از شیوع کرونا در قرنطینه خانگی بوده‌اند، حتما و حتما حداقل نیاز به ۶ تا ۸ هفته زمان برای تمرینات آمادگی جسمانی و بدنسازی است. 

لازم به ذکر است فرقی نمی‌کند که ورزشکار بخواهد یک مسابقه انجام دهد یا ۹ هفته باقی‌مانده لیگ را به پایان برساند. رسیدن به مرز آمادگی لازم برای شروع مسابقات فوتبال یک بحث است و نحوه برگزاری مسابقات از نظر فاصله زمانی بحث دیگری. اگر این فاصله 5 روز در نظر گرفته شده باشد ریسک و احتمال مصدومیت‌های شدید را درصورت عدم آمادگی لازم، بسیار بالا می‌برد. شاید برخی اشاره به تمرینات خانگی فوتبالیست‌ها داشته باشند، باید عرض کنم تمرینات داخل منزل هرچقدر هم تحت کنترل از راه دور کادر فنی بوده باشد، نمی‌تواند یک راهکار جامع و کامل برای حفظ همه فاکتورهای آمادگی جسمانی فوتبالیست آن هم برای شروع رقابت‌های پرفشار لیگ باشد. بحث مهم دیگر ریسک و خطر بالای ابتلای ورزشکاران و کلیه افراد درگیر در تیم‌ها به ویروس کروناست که ابراز نظر کارشناسی در این مورد را به افراد خبره این موضوع و پزشکان متخصص می‌سپارم و فقط این جمله را از ایشان بیان می‌کنم که ریسک و خطر بسیار بالا و جدی است و نباید با جان افراد بازی کرد. مگر اینکه حداقل هر 5 روز یک بار همه افراد درگیر تست‌های معتبر تشخیص کرونا را بدهند در غیر این صورت باید منتظر فاجعه بود. از بحث اصلی دور نشویم؛ تا اینجا به این نتیجه رسیدیم که در شرایط فعلی برای کسب آمادگی لازم جهت ورود به مسابقات، آن هم ۹ هفته فشرده حداقل به ۶ تا ۸ هفته بدنسازی علمی و اصولی نیاز داریم. بحث‌های دیگر چون زمان لازم برای هماهنگی تیمی و دیدارهای تدارکاتی و سایر موارد نیز بماند بر عهده کارشناسان محترم. به همه این موارد باید مقوله روانشناسی و کاهش استرس‌های بحران کرونا را نیز اضافه کرد. خدای نکرده اگر ورزشکاری از محیط بیرون ناقل ویروس باشد و محیط تیم و حتی خانواده‌ها را درگیر کند نیز که دیگر مصیبت است. 

 

* کاهش استقامت هوازی

2 هفته بعد از ترک ورزش، حداکثر اکسیژنی که توسط ماهیچه‌های بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد، به میزان 20 درصد کاهش پیدا می‌کند. بر اثر ترک ورزش، میتوکندری موجود در سلول‌های ماهیچه‌ای که اکسیژن را به انرژی تبدیل می‌کنند، از بین می‌رود. یعنی ظرفیت میتوکندری‌هایی که با ۶ هفته ورزش به دست آورده بودید، طی ۲ هفته ورزش نکردن، کاهش پیدا می‌کند. ما می‌توانیم میتوکندری از دست رفته را بازسازی کنیم اما مدت زمان لازم برای این بازسازی، طولانی‌تر از زمانی است که منجر به از دست رفتن میتوکندری‌ها شده است.

 

* کاهش آمادگی قلبی - عروقی

کافی است یک هفته ورزش را ترک کنید، آمادگی هوازی و قلبی - عروقی که توانایی انتقال اکسیژن از خون به عضلات را مشخص می‌کند، بعد از یک یا 2 هفته نداشتن فعالیت کاهش پیدا می‌کند. در این وضعیت کارایی قلب نیز کاهش می‌یابد. بعد از 3 تا 4 هفته استراحت و ورزش نکردن ضربان قلب در حالت استراحت 4 تا 15 ضربه افزایش می‌یابد. بدین ترتیب حجم خونی که به عضلات می‌رسد 5 درصد در طول شبانه‌روز و 20 درصد در 2 هفته کاهش می‌یابد. 

 

* کاهش قدرت بدنی

هنگامی که ورزش‌های قدرتی را کنار بگذارید تغییراتی در عضلات ایجاد می‌شود. عضلات شروع به از دست دادن پروتئین می‌کنند، زیرا پروتئین جذب خون شده و از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود. کم شدن پروتئین عضلات در 72 ساعت اتفاق می‌افتد و بعد از 2 تا 3 هفته توانایی برای بلند کردن وزنه کاهش می‌یابد، البته افرادی که مدت زمان بیشتری ورزش کرده‌اند با سرعت کمتری شاهد این کاهش توانایی خواهند بود. 

 

* تحلیل بافت عضلانی

با قطع ورزش، بسته به اینکه چقدر بی‌تحرک شده باشیم، عضلات ما شروع به کوچک‌تر شدن و جمع شدن می‌کنند. توده عضلانی با گذشت ۲ هفته که هیچ فعالیت خاصی نداشته‌ایم، تحلیل می‌رود و در توانایی فیبرهای عضلانی برای تحمل فشار و سختی، اختلال ایجاد می‌کند. عضلات در مدت کوتاهی تحلیل می‌روند اما زمان می‌برد تا دوباره ساخته شوند. طول دوره بازسازی برای کسانی که تاکنون ورزش نکرده‌اند، بیشتر از زمان لازم برای کسانی است که پیش از این ورزش کرده‌اند. تعداد فیبرهای ماهیچه‌ای با گذشت 3 هفته از شروع دوباره ورزش، به میزان ۲۲ درصد افزایش پیدا می‌کند. کمبود تحرک موجب از بین رفتن اثرات مثبت ایجاد شده توسط تمرینات انجام شده قبلی می‌شود. به طور کلی، 2 هفته تمرین نکردن را بی‌تمرینی میان مدت و 4 هفته تمرین نکردن را بی‌تمرینی بلند مدت می‌دانند و تحقیقات نشان داده‌ حدود 8-4 هفته بی تمرینی سبب می‌شود تمام آمادگی ناشی از تمرین از دست برود و هر چه آمادگی بیشتری به هنگام تمرینات کسب شده باشد، هنگام بی تمرینی آمادگی بیشتری از دست داده می‌شود. علت این است که فرد تمرین کرده بیشتر از فرد تمرین نکرده مستعد از دست دادن آمادگی است. همچنین بر اثر بی‌تمرینی، آمادگی هوازی و انعطاف‌پذیری در مقایسه با قدرت و سرعت بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرد و کاهش می‌یابد.