آمریکا با خروج از معاهده «آسمانهای باز» روابط خود با رقبا و حتی متحدانش را هر چه تیره و تارتر کرده و همزمان معاهدات بینالمللی موجود بویژه در زمینه موازنه قوا و بازدارندگی از برخوردهای نظامی را بیاثرتر میکند.
دولت ترامپ که از مدتها پیش به بهانه نقض تعهدات نخستین پیمان نظامی میان قدرتهای بازمانده از دوران جنگ سرد توسط روسها، به دنبال مقدمهچینی برای خروج از آن بود، سرانجام پنجشنبه گذشته تصمیم کاخ سفید در این باره را به همپیمانان بینالمللیاش اعلام کرد.
با آنکه این خروج در عین ناباوری روسیه انجام میشود اما شوکی که به شرکای اروپایی ایالات متحده در ناتو وارد کرده به مراتب سنگینتر است.
هدف امضای معاهده «آسمانهای باز» در سال 1992 در هلسینکی این بود که فعالیتهای نظامی 35 کشور شرقی و غربی با شفافیت بیشتری دنبال شود و کشورهای عضو با انجام پروازهای شناسایی و تجسسی غیرمسلح مستمر بر فراز خاک یکدیگر درک متقابلی از فعالیتهای نظامی یکدیگر داشته باشند.
اما حالا با بسته شدن آسمان آمریکا به روی دیگران، مهمترین کشورهای عضو ناتو جز فرانسه بویژه آلمان، انگلیس، اسپانیا، ایتالیا و بلژیک که آمریکاییها در خاک آنها پایگاههای نظامی ثابت و بزرگی دارند، همان نظارت متقابل تشریفاتی سابق را هم بر فراز آمریکا و البته پایگاههای متعدد نظامیاش در قلمروی خودشان از دست خواهند داد. به عبارت دیگر آنها به صورت یکطرفه به اشغال پنتاگون درخواهند آمد. شاید به همین خاطر هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان در واکنشی عصبی و شتابزده دلایل ترامپ برای خروج از این معاهده مهم را موجه ندانسته و از تلاشهای برلین و تشکیل جلسه فوری ناتو برای منصرف کردن ایالات متحده از این تصمیم خود خبر داده است. به گزارش فاکسنیوز، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه در بیانیهای از صدور اعلامیه خروج واشنگتن از این معاهده در روز جمعه 22 ماه مه، پیشآگهی داده بود که سرانجام دیروز این اتفاق رخ داد.
نه تنها دولت آمریکا در بیانیهای اعلام کرد ظرف 6 ماه آینده از این معاهده خارج خواهد شد بلکه متعاقبا ترامپ در یک نشست خبری اعلام کرد ایالات متحده با وجود خروج از معاهده آسمانهای باز، امیدوار است بتواند در این زمینه به توافقی بهتر با روسیه دست پیدا کند. تنها پیامی که از این حرف استنباط میشود این است که کشورهای اروپایی عضو ناتو مستعمرههایی بلااختیار هستند و کل قاره اروپا طبق نظریههای امنیتی شکل گرفته در دوران پساترامپ قرار است همانند دوران جنگ سرد دوباره بین مسکو و واشنگتن تقسیم شود.