زهره فلاح زاده*: دولت دوازدهم که نتوانست بدرستی هدایت سرخابی‌های پایتخت را به انجام برساند حالا قصد دارد برای فرار از مسؤولیت، 2 تیم مردمی کشور را به بخش خصوصی واگذار کند؛ طرحی که از همین حالا خیلی از کارشناسان روی شکستش متفق‌القول هستند و عقیده دارند دولتی ماندن سرخابی‌ها در چنین وضعیتی به مراتب بهتر از واگذاری‌شان است. دولت چند سال قبل چنین وعده‌ای داد اما فراموشش کرد تا اینکه به سال آخر دولت دوازدهم رسیدیم و دولتی‌ها مجددا بحث انحرافی واگذاری را مطرح کردند. 

رئیس اتاق تعاون ایران با اشاره به مصوبه شورای عالی نظارت بر اصل ۴۴ قانون اساسی درباره نحوه خصوصی‌سازی ۲ باشگاه‌ پرطرفدار استقلال و پرسپولیس گفته است: بر اساس مصوبه شورای عالی نظارت بر اصل ۴۴، میزان ۱۰ درصد از سهام باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس برای کشف قیمت در بورس و ۵۰ درصد به شرکت‌های سهامی عام با حداقل ۱۰ هزار سهامدار و ۴۰ درصد دیگر به تعاونی‌های سهامی و فراگیر کل کشور واگذار می‌شود. البته باید این را در نظر گرفت که باشگاه‌های سرخابی پایتخت به قدری بدهی انباشته دارند که واگذاری یا خرید سهام آنها از طرف مردم کار چندان راحتی نخواهد بود. وقتی این ۲ باشگاه برای بستن قرارداد با یک اسپانسر با مشکلات متعددی مواجه می‌شوند و هر شرکت و کارگزاری براحتی با تیم‌های زیان‌ده قرارداد نمی‌بندد، بنابراین نمی‌توان دلخوش به فروش سهام آنها در فرابورس بود. 

«وطن امروز» برای بررسی این نوع فروش سهام و واگذاری باشگاه‌های پرطرفدار سرخابی به بخش خصوصی با سیدکاظم اولیایی، مدیر عامل اسبق باشگاه استقلال گفت‌وگو کرده است. وی خصوصی شدن باشگاه‌ها را بسیار نگران‌کننده و سخت دانست. اولیایی اعتقاد دارد با وجود بدهی‌های زیاد این ۲ باشگاه و بدون فراهم کردن زمینه‌های خصوصی‌سازی، این امر امکان‌پذیر نیست.

***

* گفته می‌شود تا پایان شهریورماه باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس واگذار می‌شوند. به نظر شما این کار شدنی است؟

باید دید آیا سازمان خصوصی‌سازی می‌تواند زیرساخت‌ها را فراهم کند؟ می‌داند ممکن است آینده باشگاه‌ها با خطری بزرگ مواجه شود؟ می‌داند کل نظام باشگاه‌‌داری در ایران چگونه اداره خواهد شد؟ اگر به این 3 اصل توجه کند، بله! خصوصی‌سازی این ۲ باشگاه شدنی است. 

 

* یعنی شما فکر می‌کنید مشکلات این ۲ باشگاه با واگذاری به بخش خصوصی رفع می‌شود؟

این واگذاری نیست. اشتباهی که همه می‌کنند این است که فکر می‌کنند قرار است 2 تیم واگذار شوند، در حالی که قرار است ۱۰ درصد از سهام باشگاه ها از طریق بورس به مردم داده شود. واگذاری باید در حوزه مدیریت تعریف شود. مگر شرکت‌های مهمی مثل ایران‌خودرو و سایپا که بخش اعظم سهام‌شان توسط مردم خریداری شده، مدیریتش به بخش خصوصی واگذار شده است؟ مدیران ما را دولت تعیین می‌کند. مشکلی که ما در استقلال و پرسپولیس داریم تعیین مدیران غیرمرتبط است. 

 

* اگر سهام باشگاه‌ها از طریق بورس به فروش برسد، به نفع این 2 باشگاه است؟

واگذاری به بخش خصوصی از طریق فرابورس شاید روش صحیحی باشد که در دنیا هم انجام می‌شود اما مقدماتی دارد که در باشگاه‌های ما دیده نمی‌شود. باید اول این مقدمات فراهم شود. یعنی وقتی می‌گویند یک باشگاه ۱۹۰ میلیارد تومان بدهی دارد، مردم می‌‌آیند بدهی باشگاه را می‌خرند؟ وقتی 70-60 میلیارد تومان هزینه یک سال یک باشگاه است و درآمد آن بسیار کمتر از این مبلغ هزینه است، آیا مردم می‌آیند و سهام چنین باشگاهی را می‌خرند؟ بورس وظیفه‌اش ایجاد ارزش افزوده بر سرمایه خرد مردم است. ما باید زمینه فروش سهام باشگاه ها از طریق بورس را فراهم کنیم. باید فوتبال دولتی را از فوتبال سیاسی نجات دهیم. 

 

* آیا این زمینه فراهم شده است که مسؤولان عجله دارند سهام این 2 باشگاه تا پایان شهریور واگذار شود؟

یکی از شرایط بورس این است که ۳ سال بیلان باشگاه‌ مثبت باشد، باید از سازمان خصوصی‌سازی بپرسیم آیا باشگاه‌های ما چنین شرایطی دارند که قرار است سهام‌شان از طریق بورس به فروش برسد؟ البته شاید با کاغذبازی بخواهند این کار را انجام دهند اما آیا من و شما که در فوتبال فعالیت داریم، این باور را داریم که باشگاهی مثل استقلال ۳ سال سود‌ده بوده است؟ افرادی که عجله دارند این ۲ باشگاه خصوصی شوند، خسته شده‌ و دیگر بریده‌اند. در واقع این عمل، فرار به جلو است. خصوصی‌سازی پروژه نیست، پروسه است. نمی‌توان شب خوابید، صبح گفت باشگاه‌ خصوصی شد. ما باید از الان تا ۵ سال آینده برنامه‌ریزی کنیم که آزادسازی، تجاری‌سازی و بعد خصوصی‌سازی اتفاق بیفتد. 

* عرضه سهام در بورس به این معنی نیست که مدیران ما همچنان دولتی خواهند بود؟

قطعا همینطور است. دولت رسما اعلام کرد برای تامین هزینه‌ها کسری بودجه دارد و مسؤولان این اجازه را دادند که این کسری بودجه از طریق فروش اموال دولتی تأمین شود. اصل این موضوع درست است. 

اما آیا می‌خواهیم اموال استقلال و پرسپولیس را مثل شرکت‌های ورشکسته آهن و... بفروشیم یا می‌خواهیم افکار عمومی را بفروشیم؟ ۵۰ میلیون نفر از مردم به این باشگاه‌ها عشق و علاقه دارند. ما باید باشگاه‌ها را به صورت مدیریت پیمانی اداره کنیم، یعنی باشگاه‌ها را از مدیریت دولتی به مدیریت پیمانی تغییر دهیم و مدیران متعهد شوند علاوه بر پرداخت مبالغی، باشگاه‌ها را از زیان‌ده به سود‌ده تبدیل کنند. این می‌شود یک بنگاه تجاری که آن وقت می‌توانند باشگاه را واگذار کنند. 

 

* در واقع ابتدا بدهی‌های انباشته باشگاه‌ها پرداخت شود و پس از آن به فکر فروش سهام بیفتند. 

باید اول بیلان باشگاه‌ها تعیین تکلیف شود. آقای صالح خیال نکند باشگاه‌ها مثل شرکت‌های کشت و صنعت و آلومینیوم و... است که باز هم مدیران سیاسی را تغییر می‌‌دهند و وزیر آنها را جا به جا می‌کند. لطفا افکار عمومی را دچار خدشه نکنید. 

 

* وزارت هم اصرار بر خصوصی شدن این ۲ باشگاه دارد. 

وزیر ورزش خودش را زیادی در این زمینه دخالت می‌دهد اما این موضوع دست وزارت اقتصاد و وزارت دادگستری است. آنها باید پاسخگو باشند. وزیر اقتصاد باید به مردم پاسخ دهد که در صورت خصوصی شدن باشگاهی مثل استقلال، آتیه آن چه خواهد شد. باشگاه استقلال با قوانینی که در مجلس تصویب شد، مورد حمایت قرار می‌گیرد؟ قانون حرفه‌ای یک باشگاه فوتبال چیست؟ وقتی فوتبال ما هنوز با اساسنامه آماتور اداره می‌شود، می‌خواهیم فوتبال‌مان را حرفه‌ای پیش ببریم؟ مشخص است که زیرساخت‌های ما برای خصوصی‌سازی فراهم نیست. نمایندگان مجلس می‌گویند چند سالی است خواهان شفاف‌سازی باشگاه‌ها هستند که این اتفاق نیفتاد. حالا خواستیم کارشناسان بورس شفاف‌سازی کنند که اقدام درستی است اما به شرطی که آنجا هم اسناد و مدارک صوری نباشد و بیلان و ترازنامه مردود را مشروط اعلام و مشروط را هم صوری رفع ایراد نکنند. طوری نشود که آنجا هم جگر زلیخا را به عنوان ارزش افزوده به باشگاه بدهند. در واقع باید یک چیز واقعی ارائه کنند. 

 

* چند سالی است به فیفا اعلام کرده‌ایم باشگاه‌های ما دولتی نیستند که عملا می‌دانیم خلاف این است.

ما به فیفا اعلام کردیم باشگاه‌‌های ما به عنوان یک شرکت سهامی خاص خصوصی هستند و ثبت شرکت هم کرده‌اند اما از این جریان که عبور کردیم، آقایان یادشان رفت. سهامداران ما مثل امیدوار رضایی، علی فتح‌الله‌زاده و مرحوم منصور پورحیدری که سهام باشگاه استقلال به نام‌شان است، چه اتفاقی برای‌شان افتاد؟

 

* مهم‌ترین دلیلی که باعث می‌شود خصوصی‌سازی باشگاه‌های سرخابی عملا توجیه اقتصادی نداشته باشد، این است که دخل و خرج این باشگاه‌ها به هم نمی‌خورد و ممکن است خصوصی‌ شدن‌شان از دولتی بودن‌شان بیشتر ضرر و زیان داشته باشد. 

این خطر و نگرانی وجود دارد. اگر ما هم صحبت می‌کنیم نگران باشگاه و مردمی هستیم که عاشق و نگران 2 تیم استقلال و پرسپولیس هستند. 

*خبرنگار ورزشی