نوید مؤمن: بهرغم تحریمهای آمریکا، حرکت نفتکشهای ایرانی حامل بنزین و فرآوردههای سوختی به سوی ونزوئلا ادامه دارد و یک کشتی به مقصد رسید، کشتی دیگری وارد آبهای ونزوئلا شد و 3 کشتی دیگر هم در راه این کشورند. درباره عواقب و تبعات هرگونه اقدام غیرعقلانی واشنگتن علیه نفتکشهای ایرانی در حوزه کارائیب و اقیانوس اطلس، هشدارهای متعددی از سوی مقامات کشورمان مخابره شده است اما آنچه در این برهه کمتر مورد توجه قرار گرفته، مربوط به نوع نگاه و پوشش اخبار حرکت نفتکشها از سوی رسانههای غربی(آمریکایی/ اروپایی) است. اکثر رسانهها مانند «نیویورکتایمز»، به پوشش توصیفی ماجرا بسنده کرده و به روایت کلی ماجرا پرداختهاند. این رسانهها، ضمن پررنگ ساختن هشدارهای حقوقی، قانونی و صریح کشورمان به واشنگتن درباره تعرض به نفتکشها، درباره بروز منازعه جدید میان ایران و آمریکا هشدار دادهاند. در مثالی دیگر، شبکه «دویچهوله» در گزارش خود درباره حرکت نفتکشهای ایرانی به سوی ونزوئلا و تنشهای ایجادشده میان تهران و واشنگتن در این باره مینویسد: «ایران در حال ارسال بنزین و فرآوردههای نفتی به ونزوئلاست. ارزش این محمولهها، 42 میلیون یورو برآورد میشود. ایالات متحده صادرات نفت هر 2 کشور، یعنی ایران و ونزوئلا را تحریم کرده است. ونزوئلا یکی از بزرگترین ذخایر نفتی جهان را دارد اما این کشور - در بحران شدید اقتصادی - به بنزین و سایر محصولات مرتبط نیاز دارد. ایران از تهدیدات آمریکا در مسیر تجارت دوجانبه با ونزوئلا شکایت دارد».
با این حال برخی رسانههای دیگر که وابستگی علنیتری به جریانهای قدرت در آمریکا داشتهاند، جمهوری اسلامی ایران را مقصر تنشهای به وجود آمده در جریان حرکت نفتکشها قلمداد کردهاند. به عنوان مثال شبکه «فاکسنیوز» که دارای گرایشهای جنگطلبانه و نومحافظهکارانه است، در این باره اعلام کرد: «خزانهداری آمریکا و نیروهای دریایی این کشور، از تلاش برخی کشورها از جمله ایران برای حملونقل غیرقانونی(!) در مسیرهای دریایی خبر دادهاند. ایران و ونزوئلا در حال همکاری با یکدیگر برای دور زدن تحریمهای آمریکا هستند. ظرفیت حمل سوخت نفتکشهای ایرانی، 175 هزار تن است. ایران به آمریکا هشدار داده اگر مانند دزدان دریایی رفتار کند(و به نفتکشها تعرض کند)، پاسخ سختی دریافت خواهد کرد».
همان گونه که مشاهده میشود، رسانههای غربی در قبال پوشش ماجرای نفتکشهای ایرانی، از 2 روش «توصیف هدفمند» یا «متهمسازی ایران» استفاده کردهاند. «تهدید غیرقانونی آمریکا»، حلقه مفقودهای است که تقریبا در هیچ یک از تحلیلها و گزارشهای ارائهشده از سوی رسانههای غربی مورد اشاره قرار نگرفته است. این ماجرا، کاملا روشن و مبرهن است!
ایران و ونزوئلا، به عنوان 2 کشوری که مورد تحریمهای یکجانبه نفتی ایالاتمتحده قرار گرفتهاند، با استناد به اصول «تجارت دوجانبه» معاملاتی را با یکدیگر انجام دادهاند. «تجارت دوجانبه» بر اساس اصول ارائهشده از سوی سازمان تجارت جهانی کاملا قانونی بوده و فاکتور«اراده طرفین» اصلیترین نقش را در تبلور آن دارد. در چنین شرایطی، آمریکا به عنوان وضعکننده تحریمهای غیرقانونی یکجانبه علیه تهران و کاراکاس، کمترین حق اعتراضی در این باره ندارد.
نکته مهمتر اینکه چنین تجارتی از طریق آبهای آزاد بینالمللی صورت میگیرد؛ آبهایی که آمریکا مالکیت و حاکمیتی بر آنها نداشته و ندارد! در چنین شرایطی مسجل است هرگونه تهدید واشنگتن علیه شکلگیری این رابطه دوجانبه، غیرقانونی و مصداق بارز «اخلال علیه اصول اقتصادی و تجاری» در دنیای امروز محسوب میشود. سوال اصلی اینجاست: چرا هیچ یک از رسانههای غربی که حتی از بعد توصیفی، ماجرای منازعه ایران و آمریکا بر سر حرکت نفتکشهای کشورمان به سوی ونزوئلا را پوشش دادهاند، کمترین اشارهای به غیرقانونی بودن تهدیدات واشنگتن علیه تهران و کاراکاس نکردهاند؟! رویکرد وقیح رسانهای فوق در حالی صورت میگیرد که اکثر رسانههای غربی حتی در قبال وقایع ساده و پیش پا افتاده در دنیا، «خبر» را همراه با «تحلیل» ارائه کرده و ابعاد مختلف آن را مورد بحث و واکاوی قرار میدهند.
امتناع اکثریت قریب به اتفاق رسانههای غربی از پرداختن به «جنبه حقوقی تهدیدات آمریکا» علیه نفتکشهای ایرانی، از پیوند اضلاع سیاسی- رسانهای جریانهای قدرت در غرب پرده برداشته است. اگرچه رسانههای غربی همواره مدعی استقلال از دولتمردان و صاحبان اصلی قدرت در کشورهای خود هستند اما در بزنگاههای سیاسی و در جریان منازعات تعیینکننده، به مهرههای شطرنج مقامات آمریکایی و اروپایی تبدیل میشوند. واقعیت امر این است که صاحبان قدرت در غرب، نسبت به «الگوسازی تهران-کاراکاس» برای ایجاد پیوندهای «دوجانبه» یا «چندجانبه» اقتصادی، آن هم در دوران اعمال تحریمهای یکجانبه آمریکا بشدت هراسان هستند. اتحاد کشورهای تحریمشده از سوی آمریکا و شکلگیری پیوندهای اقتصادی مستمر میان آنها، راه موثری در مواجهه با این تحریمهای غیرقانونی محسوب میشود. فراتر از آن، ایده «شکلگیری بلوک کشورهای تحریمشده»- که از سوی جمهوری اسلامی ایران نیز مورد تاکید قرار گرفته است- ترس مزمن مقامات آمریکایی درباره «بیاثر شدن تحریمهای یکجانبه آنها» را تقویت کرده است. در این آوردگاه، رسانههای غربی نیز به یاری سیاستمداران خود شتافتهاند تا مبادا در آینده نزدیک، ناچار به پوشش اخبار «افول قدرت آمریکا» در اعمال تحریمهای یکجانبه علیه دیگران باشند! البته بهرغم این تلاش وقیح و مشمئزکننده رسانههای غربی، آنها در آینده ناچار خواهند بود «آمریکای تهی از قدرت» را مقابل دیدگان مخاطبان خود به تصویر بکشند!