گروه سیاسی: پهلو گرفتن نخستین نفتکش ایرانی در بندر «ال‌پالیتو»ی ونزوئلا و ورود دومین نفتکش به آب‌های ونزوئلا با استقبال گسترده دولت و ملت این کشور و واکنش‌های رسانه‌های جهانی روبه‌رو شد.
به گزارش «وطن امروز»، بامداد روز گذشته شبکه خبری «راشا تودی» خبر از پهلو گرفتن نفتکش ایرانی فورچون (Fortune) در بندر ال‌پالیتوی ونزوئلا داد؛ خبری که شاید مهم‌ترین جنبه آن را می‌توان عدم مزاحمت ناوهای آمریکایی در مسیر این نفتکش ایرانی به‌رغم گمانه‌زنی‌های هفته اخیر دانست. بر همین اساس ظهر روز گذشته نیز منابع از ورود دومین نفتکش ایرانی با نام فارست (Forest) به آب‌های ونزوئلا خبر دادند تا فرجام این نفتکش نیز با توجه به ورود به محدوده آب‌های ونزوئلا و اسکورت نظامی از طرف ارتش این کشور مشخص شود. با این حال روند پهلوگیری نفتکش‌های ایرانی در ساحل ونزوئلا طی روزهای آینده همچنان ادامه خواهد داشت. جدیدترین داده‌های مکانی نشان می‌دهد 3 نفتکش دیگر ایران شامل پتونیا (Petunia)، فاکسون (Faxon) و کلاول(Clavel) از جزایر قناری عبور کرده و در میانه اقیانوس اطلس در حرکت هستند. بر همین اساس به نظر می‌رسد طی هفته پیشرو، سایر نفتکش‌های ایران هم به سواحل ونزوئلا رسیده و فرآیند صادرات 5/1 میلیون بشکه سوخت از ایران به این کشور نهایی شود.
* شکست محاصره و تشکر از ایران
«این اقدام محاصره غیرقابل قبول و جنایتکارانه‌ای را که توسط ایالات‌متحده به ونزوئلا تحمیل شده است، شکست. زنده‌باد همبستگی میان مردم!» این عبارتی بود که پرسنا لاتینا، رئیس‌جمهور کوبا بعد از رسیدن نخستین نفتکش ایرانی به آب‌های ونزوئلا در صفحه شخصی توئیتر خود منتشر کرد. نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا نیز در حساب توئیتری خود با تشکر از ایران برای ارسال بنزین به این کشور، با انتشار تصاویری از کشتی ایرانی حامل بنزین برای این کشور نوشت: «پایان ماه رمضان برای ما ورود کشتی Fortune را به ارمغان آورد؛ نشانه‌ای از همبستگی میان مردم جمهوری اسلامی ایران و ونزوئلا. در جایی که کشورهای امپریالیستی می‌خواهند با زور احکام خود را تحمیل کنند، فقط برادری می‌تواند مردمان آزاد را نجات دهد. متشکرم ایران». وزیر نفت ونزوئلا نیز با انتشار پیامی در توئیتر به ورود نخستین نفتکش ایرانی واکنش نشان داد و نوشت: «همکاری ایران و ونزوئلا در حوزه انرژی بر مبنای تبادلات علمی و توسعه سازنده صنعت هیدروکربن بنا شده است. این تجربه همچنین ما را به عنوان کشورهای عضو اوپک متحد می‌کند. سپاس برادران!»
اما تقدیرها از اقدام ایران به مقامات عالی‌رتبه کشورهای تحریمی محدود نماند، به گونه‌ای که هشتگ GraciasIran# (تشکر ایران) ترند اول و هشتگ may23# (روز ورود اولین نفتکش) ترند دوم توئیتر در ونزوئلا شد.
* ایران بینی ترامپ را به خاک مالید
رسیدن نخستین نفتکش ایرانی به مقصد خود در بندر «ال‌پالیتو» با واکنش رسانه‌های بین‌المللی نیز مواجه شد. روزنامه الکترونیکی «رأی الیوم» در این زمینه نوشت: «نمی‌دانیم احساس دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا که پیگیر رسیدن نخستین نفتکش ایرانی به یکی از بندرگاه‌های ونزوئلاست، چیست؟ اقدامی که چالش قوی برای تهدیدهای وی و شکست محاصره ظالمانه‌ای است که به ونزوئلا تحمیل کرده، ولی خوب می‌دانیم احساس فرد شکست‌خورده و خوارشده را دارد». در ادامه این گزارش با اشاره به اقدام سال گذشته انگلیس در توقیف نفتکش ایرانی در جبل‌الطارق آمده است: زمانی که نیروی دریایی انگلیس نفتکش ایرانی را که عازم سوریه بود، در تنگه جبل الطارق توقیف کرد، قایق‌های ایرانی یک نفتکش انگلیسی را در خلیج فارس توقیف و آن را در برابر دیدگان کشتی‌های جنگی آمریکایی تفتیش کردند. کشتی‌های آمریکایی حتی برای جلوگیری از توقیف نفتکش انگلیسی، جرأت نکردند وارد عمل شوند و ترامپ نیز اعلام کرد ناوگان آمریکا، فقط از کشتی‌های آمریکایی حمایت می‌کند. این اظهارنظر ترامپ، سیلی محکمی برای همپیمانان انگلیسی وی بود که به دستور دولت آمریکا، نفتکش ایران را ربوده بودند. در پایان این گزارش تأکید شد این یک لحظه تاریخی است که «بینی ترامپ و دولتش را به خاک مالید و به ملت‌هایی که در محاصره آمریکا قرار دارند، نشان می‌دهد کشوری وجود دارد که به تحریم‌ها نه بگوید و با شجاعت و مردانگی در برابر آن ایستادگی کند… ونزوئلا و کشورهای مقاومت با سایر کشورهایی که به دیکته‌های تحقیرآمیز ترامپ تن می‌دهند و صدها میلیارددلار با خواری به وی می‌دهند، تفاوت دارند».
در این میان «واشنگتن پست» نیز در مطلبی با اشاره به شکل‌گیری مشارکت استراتژیک میان تهران و کاراکاس به عنوان 2 کشور تحریم شده از سوی آمریکا نوشت: ایران چشم‌انداز و مرکز نفوذ جدید خود را در امتداد دریای کارائیب فراهم می‌کند. به نوشته این روزنامه آمریکایی این سفرهای دریایی از ایران به ونزوئلا آزمایشی است که نشان می‌دهد دولت ترامپ تا کجا نزدیک شدن روابط 2 کشوری را که دشمن خود می‌داند، برمی‌تابد. ایوان الیس، استاد مطالعات آمریکای لاتین در کالج جنگ ارتش آمریکا در این باره گفت: حس می‌کنم ایرانی‌ها تمایل دارند از نفتکش‌های خود استفاده و با اعصاب آمریکا بازی کنند.
* ایران چگونه برگ برنده را در دست گرفت؟
همزمان با انتشار خبر حرکت 5 نفتکش ایرانی به سمت ونزوئلا بحث و گمانه‌زنی‌های مختلفی در این زمینه مطرح شد. از سویی واکنش احتمالی آمریکا برای توقیف این نفتکش‌ها و از سوی دیگر نتایج سیاسی و اقتصادی این اقدام برای 2 دولت تحریم‌شده ایران و ونزوئلا، مهم‌ترین نکاتی بود که در این زمینه مطرح شد. تهدیدهای آمریکا برای مقابله با این تبادل استراتژیک میان تهران و کاراکاس در حالی بود که واکنش قاطع ایران به اقدام سال گذشته انگلیس در توقیف نفتکش ایرانی در جبل‌الطارق هزینه و ریسک هرگونه اقدام اینچنینی را برای آمریکا بالا برده بود. در چنین شرایط رسیدن 2 نفتکش ایرانی به ونزوئلا و ناکام ماندن آمریکا در متوقف کردن‌شان به‌مثابه یک شکست حیثیتی برای این کشور و دولت ترامپ است؛ شکستی که در صورت رسیدن 3 نفتکش دیگر به مقصد نهایی خود ابعاد گسترده‌تری پیدا می‌کند. اما در نقطه مقابل این ضربه مهم به اعتبار آمریکا و نظام تحریمی‌ای که این کشور علیه چند دولت از جمله ایران و ونزوئلا برقرار کرده است، ایران توانست با تعریف کردن خود به‌عنوان یک بازیگر مهم بین‌المللی وجهه اعتباری‌اش را افزایش دهد. 5 نفتکش ایرانی در حالی با افراشته نگه داشتن پرچم خود و عبور از تنگه هرمز، تنگه باب‌المندب، کانال سوئز و تنگه جبل‌الطارق از طریق اقیانوس اطلس به سمت ونزوئلا حرکت کردند که در تمام این مسیر ناوهای جنگی آمریکایی بارها امکان این را داشته‌اند که با توقیف نفتکش‌های ایرانی مانع رسیدن آنها به مقصد مورد نظر شوند اما با انجام دادن چنین کاری به‌رغم ضربه‌ای که به حیثیت و اعتبار آنها وارد می‌شد، به این نکته اقرار کردند که تبعات چنین اقدامی با توجه به تجربه سال گذشته توقیف نفتکش انگلیس، می‌تواند با پاسخ قاطع ایران و در نهایت به خطر افتادن منافع تجاری‌اش حداقل در مبادلات خلیج‌فارس و دریای عمان مواجه شود.
هوشمندی اقتصادی و سیاسی در انجام چنین تبادل مهمی میان تهران و کاراکاس واجد پیام‌هایی نیز هست. مهم‌ترین پیامی که از این اقدام می‌توان گرفت لزوم تغییر سیاست‌های دولت به سمت افزایش حداکثری فعالیت‌ها با دولت‌های تحریمی و همچنین دولت‌های مستقلی است که سیاست‌های خود را بر مدار تمایلات آمریکا تنظیم نمی‌کنند. ایجاد اصطکاک در نظام تحریمی آمریکا و تبدیل کردن این مبادله میان ایران و ونزوئلا به الگویی ضدتحریمی از مهم‌ترین نکاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. چنین اقداماتی هرچند موردی و مقطعی به نظر آیند اما توانایی ایجاد اصطکاک در نظام تحریمی را دارند که سعی می‌کند هیچ حفره‌ای برای انجام مبادلات اقتصادی کشورهای تحریم‌شده باقی نگذارد. همچنین تعهدی که ایران در زمینه ارسال نفتکش‌های خود به سمت ونزوئلا نشان داد می‌تواند پیام مهمی برای دیگر دوستان ایران به شمار رود که حکایت از همراهی حداکثری کشورمان با متحدان استراتژیک خود دارد.
رئیس دستگاه دیپلماسی ونزوئلا از اقدام ملت و دولت ایران برای اعزام ناوگان حامل سوخت جهت همبستگی با مردم کشور متبوعش قدردانی کرد. خورخه آرئاتزا، وزیر قدرت مردمی برای روابط خارجه ونزوئلا دیروز در توئیتی، همکاری کشورش با ایران برای دور زدن تحریم‌های یکجانبه آمریکا را یکی از میوه‌های برجسته جهان چندقطبی خواند و این رابطه راهبردی را در راستای دیپلماسی صلح بولیواری و در چارچوب رابطه جنوب- جنوب دسته‌بندی کرد و نوشت:«ما (ونزوئلا و ایران) همواره یکدیگر را در لحظات دشوار حمایت کرده‌ایم. امروز نخستین کشتی حامل بنزین به شهر ما رسید. سپاس ایران». تارنمای کورئو ال اورینوکو، ارگان ارتباطات رسانه‌ای دولت ونزوئلا نیز در تحلیلی بر این رخداد، عمق و سابقه روابط دیپلماتیک کاراکاس با ایران را مهم توصیف کرد که به دهه 1960 قرن بیستم بازمی‌گردد. بر این اساس، روابط 6 دهه‌ای 2 کشور از ابتدا هم بر پایه تجارت نفتی بوده است اما طی 20 سال اخیر به دنبال انقلاب بولیواری به رهبری هوگو چاوز فقید، همکاری‌های 2 کشور بسیار تنگاتنگ‌تر و پیوندهای برادرانه و همبستگی قوت یافته و در دوره نیکولاس مادورو این روند ادامه پیدا کرده است. نایب‌رئیس سابق مجمع ملی(سنا) ونزوئلا و رئیس کمیسیون انرژی مجلس این کشور هم عملیات اعزام 5 نفتکش ایرانی از خلیج‌فارس به مقصد دریای کارائیب و کشور ونزوئلا را یکی از نخستین روندهای معادلات نظم نوین غیرآمریکایی در جهان و پاسخ ملت‌های ایران و ونزوئلا به کودتاهای نفتی آمریکا در قرن گذشته دانست. فرناندو تراویه سو، در سخنانی به این نکته اشاره کرد که عبور «فورچون» نخستین نفتکش ایرانی از آب‌های کارائیب که ایالات‌متحده طبق سیاست خصمانه ترامپ در حال امنیتی کردن آنهاست، ارزشی فراتر از تجارت نفت و سوخت بین 2 کشور تحت تحریم واشنگتن داشته است. به گفته او، قصد ترامپ از اعزام ناوگان نظامی به کریدورهای دریای کارائیب، محاصره دریایی ونزوئلا، کوبا و حتی به چالش کشیدن کشورهای مستقل آمریکای مرکزی مثل مکزیک و ال‌سالوادور در راستای استیلای مجدد قدرت آمریکا در حیاط خلوت سابقش یعنی آمریکای لاتین بوده است اما دنیا در حال تغییر است. به گفته تراویه سو، دولت‌های ملی ایران و ونزوئلا در میانه قرن بیستم میلادی، هدف نخستین کودتاهای نفتی آمریکا قرار گرفتند و حالا شاهدیم که این 2 کشور می‌توانند در اتحاد با یکدیگر و دیگر کشورها، استعمارگران دیروز را شکست دهند.
