در حالی بانک مرکزی رشد اقتصادی بدون نفت سال ۹۸ را 1/1 درصد اعلام کرده که مرکز آمار پیش از این رشد اقتصادی را منفی 6/0 درصد اعلام کرده بود. رشد اقتصادی بدون نفت مثبت شد؛ این خبری است که از سوی عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی اعلام شده است. همتی تأکید دارد سال 98 رشد اقتصادی بدون نفت مثبت 1/1 درصد شده است، ضمن اینکه رشد اقتصادی با نفت منفی 5/6 درصد بوده است.
این آمار درحالی از سوی بانک مرکزی به عنوان رشد اقتصادی سال 98 اعلام میشود که پیش از این مرکز آمار نرخ رشد اقتصادی سال 98 را منفی 7 درصد اعلام و تأکید کرده بود که رشد اقتصادی بدون نفت نیز منفی 6/0 درصد بوده است. این اولینبار نیست که آمار مرکز آمار و بانک مرکزی نهتنها همخوانی ندارد، بلکه اختلاف فاحش نیز دارد؛ این اختلاف آماری بارها در محاسبه تورم نیز مشاهده شده است. اما نکته مهم اینجاست که با دستور رئیسجمهور، مرجع آماری اعلام و انتشار آمارهای اقتصادی، مرکز آمار بوده و بانک مرکزی نباید به انتشار آمارهای اقتصادی بپردازد، البته این در حالی است که رئیسکل بانک مرکزی تلاش دارد با انتشار چکیدهای از آمارهای این بانک در صفحه شخصی خود، مرجعیت آماری بانک مرکزی را حفظ کند.
بانک مرکزی با حکم شورای عالی آمار دیگر نمیتواند آمارهای اقتصادی از جمله تورم، رشد اقتصادی و... را بهعنوان مرجع آماری اعلام کند؛ البته ریشه این حکم به اختلاف قدیمی مرکز آمار و بانک مرکزی درباره شاخصهای اقتصادی بازمیگردد.
اختلاف آماری بانک مرکزی و مرکز آمار در اوج بحران اقتصادی و رشد افسارگسیخته قیمتها موجب شد رئیسجمهور وارد میدان شود و رسما دستور منع انتشار آمارهای بانک مرکزی را صادر کند؛ در سالهای اخیر بنا به تفاوتهای شاخصهای آمارگیری، آمارهای اقتصادی بانک مرکزی از وضعیت تورم و دیگر شاخصهای اقتصادی مرتبط با زندگی مردم بالاتر از آمارهای مرکز آمار و نزدیک به واقعیت بود.
رشد افسارگسیخته قیمتها در کشور طی سالهای قبل موجب شد بانک مرکزی هم برای انتشار آمارهای مربوط به شاخصهای اقتصادی به مشکل بخورد؛ البته همان طور که در بالا اشاره کردیم، مشکل در تهیه آمار نیست، بلکه مشکل در انتشار این آمارهاست که بتازگی رقمهایشان نجومی شده است.
علت واقعی عدم انتشار آمار از سوی بانک مرکزی، مخالفت رئیسجمهور است؛ آقای روحانی آنطور که محمدباقر نوبخت میگوید از تناقضهای آماری بین مرکز آمار و بانک مرکزی ناراحت است.
نوبخت میگوید: مرکز آمار ایران دقیقا روز اول هر ماه آمار شاخص قیمتها و تورم را منتشر میکند و بانک مرکزی نیز با تأخیر 3-2 روزه آمار تورم را اعلام میکند که در یک ماه 2 عدد ارائه میشود که این تفاوت قابل ملاحظه است و بهاصطلاح آماری بسیار معنیدار است. مطلع باشید که این بحث در دولت بارها مطرح شده و موجب ناراحتی رئیسجمهور هم شده است. در تیم اقتصادی تصمیمگیری شد که آمار نرخ تورم و رشد اقتصادی صرفا از سوی مرکز آمار ایران تهیه و اعلام شود که متفاوت با قانون نیست.
این اظهارات در پنجاهونهمین جلسه شورایعالی آمار که به ریاست محمدباقر نوبخت بهمنظور حذف موازیکاری در تولید و انتشار آمارهای رسمی شاخصهای قیمت و حسابهای ملی (مصوب کمیسیون تخصصی شورایعالی آمار) برگزار شده بود، اعلام شده است؛ محتویات این جلسه که از سوی مرکز آمار منتشر شده بیانگر پشتپرده دستور رئیسجمهور برای عدم انتشار آمار بانک مرکزی است.
بنابراین طبق اعلام نوبخت، تهیه، تولید و انتشار آمارها، همه با مرکز آمار ایران است اما مقرر شد آمار حسابهای ملی را استثنائاً بهدلیل اینکه بانک مرکزی سنوات زیادی است انجام میدهد، این بانک تهیه و به مرکز آمار ایران ارائه کند.
با وجود این، اما رئیسکل بانک مرکزی با انتشار چکیدهای از آمارهای اقتصادی بانک مرکزی در صفحه شخصی خود تلاش دارد مرجعیت آماری این بانک را با چنگ و دندان حفظ کند؛ این در حالی است که بانک مرکزی رسما از انتشار این آمارها منع شده است. شاید همین اختلاف آماری آشکار را بتوان نمونهای از بیبرنامگی و ضعف دولتی دانست که حتی معیار ارزیابی خرابکاریهای خود را هم در اقتصاد ندارد. در زمان تبلیغات انتخاباتی، حسن روحانی دولت پیش از خود را محکوم به منتشر نکردن آمار اقتصادی کرده و تضمین داده بود اگر رئیسجمهور شود با افتخار آمارهای اقتصادی را اعلام خواهد کرد اما حالا بعد از 7 سال 2 دستگاه دولتی هر کدام یک آمار متناقض با دیگری منتشر میکنند.